مقاتل بن سلیمان: تفاوت میان نسخه‌ها

آنرى لائوست موقعيت او را در جهان تسنن چنين خلاصه مى‌كند: «نويسندگان سنى از او به انحاء مختلف سخن گفته‌اند، گاهى به شدت به او تاخته‌اند و گاهى هم، به مناسبت از ثقه بودن او ياد كرده‌اند؛ از شرحى كه خطيب بغدادى دربارۀ او مى‌آورد، چنين برمى‌آيد كه در مقاتل دو شخصيت وجود دارد كه محافل سنى مذهب كهن دربارۀ آنها به نحوى بسيار متفاوت داورى كرده‌اند. او از يك سو مفسر قرآن است و از سوى ديگر محدّث. از آن جهت كه مفسر است، از چند استثناء كه بگذريم، بر روى هم گواهى گواهانى كه خطيب بغدادى نقل مى‌كند، بيشتر ستايش‌آميز است. در درجۀ اول سخن معروف شافعى است كه گفته است: همۀ مردم وامدار سه كس‌اند، مقاتل در تفسير و... (همگان در تفسير ريزه‌خوار نعمت مقاتل بن سليمان هستند.) از [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] كه در قضاوتهاى خود همواره سخت محتاط بود دربارۀ مقاتل پرسيده‌اند در جواب گفته است: «او كتابهايى نوشته است كه دربارۀ آنها چون و چرا كرده‌اند، ولى به عقيدۀ من تا اندازه‌اى از علم قرآن آگاه بوده است.» ابن مبارك (متوفى 180) هم كه حنفى متمايل به تصوف بوده است، گفته: «چه عالى مى‌بود تفسير مقاتل اگر خودش هم مرد ثقه‌اى بود.» ابن مبارك در اين عبارت دو انتقادى را كه از مقاتل مفسر كرده‌اند خلاصه مى‌كند، از يك سو او را سرزنش مى‌كردند كه با مسيحيان و يهوديان مشورت مى‌كند و اظهارنظرهاى آنها را در زمينۀ تفسير مى‌پذيرد. و از سوى ديگر مى‌گفتند او از تفسيرهاى اسلاف خود، غير مستقيم (بلا سماع) و بدون ذكر اسناد، اقتباس مى‌كند.