چشیدن طعم وقت (مقامات کهن و نویافته بوسعید)، از میراث عرفانی ابوسعید ابوالخیر: تفاوت میان نسخه‌ها

'''چشيدن طعم وقت'''، به زبان فارسى، روايتى كهن و نويافته از«مقامات ابوسعيد ابوالخير» است كه تصور همگان تا كنون بر آن بود كه بر اثر حوادث روزگار، اجزاى آن از ميان رفته است. دانسته‌هاى بسيارى از احوال و اقوال و شعرهاى خوانده شده بر زبان ابوسعيد، در اين كتاب وجود دارد.

#مستى در بازار مى‌رفت و پيش شيخ آمد. مريدان گفتند كه شيخ او را امر به معروف كند. مست، آهسته چيزى به شيخ گفت و شيخ جواب داد: «نه» و رفت و چون به خانقاه آمد، از او سؤال كردند كه آن مست، چه گفت؟ شيخ چنين پاسخ داد: «او گفت: اى شيخ! آنچه من در باطن داشتم، بر صحرا نهادم. آيا تو نيز نهادى؟ گفتم: نه».

#ابوسعيد در باره آيه شريفه'''«يحبهم و يحبونه»''' كلمات نغزى دارد كه بى‌سابقه است. نقل است كه روزى اين آيه را مى‌خواندند، شيخ گفت: «هرگز خدا هيچ‌كس را دوست نداشته و نمى‌دارد». گفتند: «شيخا! قرآن است». گفت: «معنى همان است». گفتند: «ما معنى نمى‌دانيم». گفت: «خداست و بنده او، حق است و خلقِ او، صانع است و صنعِ او، كسى ديگر در اين بازار چه كار دارد؟ خود كجاست چيز ديگر تا او را دوست دارد؟ صانعى صنع خويش را دوست دارد، اينجا غيرى چه كار دارد؟

#در ديدارى كه ابوالحسن خرقانى و ابوسعيد در خرقان داشتند، خرقانى به وى گفت: «مى‌شنوم كه تو سخن نيكو مى‌گويى، ما را سخن گوى». ابوسعيد گفت: «سخن ما دوران را شايد، نزديكان را نشايد». گفت: «نه براى آن مى‌گوييم تا ما را از تو سخن نيك افتد و لكن از براى آن مى‌گوييم تا تو را از استماع ما نيك افتد». ابوسعيد بر منبر شد و سخن گفت.

#مثل اين نَفس، چون مردى است كه آسياسنگى، به روى ديوار برمى‌كشد؛ اگر طرفة العينى غايب گردد ازو، باز به زمين افتد؛

#هر كه چنان پندارد كه بى‌جهد رسيد، خطا است و هر كه به جهد داند هم خطا است؛

#ايشان كه ايشان باشند، نه خسته كفر و نه بسته ايمان باشند.

#فرو كردنِ سجاده: گستردن سجاده؛

#نگريستن به دنبال چشم: با تحقير به چيزى نگريستن؛

#قدرى: ميخ‌هاى آهنى كه به كفش مى‌كوبيده‌اند؛

#لنجيدن: با ناز خراميدن.

#اشتمال بر حكاياتى از زندگى ابوسعيد كه پرتوهايى بر جوانبى از زندگى‌نامه او مى‌افكند؛

#اشتمال بر حكاياتى از زبان ابوسعيد كه شيوه مجالس او را روشن‌تر مى‌كند؛

#اشتمال بر شعرهايى كه براى اولين بار در تاريخ ادب فارسى يافت شده و مورد بررسى قرار مى‌گيرد؛

#اشتمال بر روايتى ديگر از شأن نزولِ بعضى شعرهاى منقول در ديگر«مقامات»هاى او؛

#اشتمال بر چند شطح درخشان و شگفت‌آور او كه در هيچ جا ديده نشده است؛

#اشتمال بر بعضى اشارات به جغرافياى تاريخى حوادث زندگى او؛

#اشتمال بر واژگانى كه در فرهنگ‌ها كمتر ديده مى‌شوند؛

#اشتمال بر اقوال فراوانى از شيخ كه در هيچ جاى ديده نشده و همه زيبا و ژرف و در كمال اهميت است؛

#اشتمال بر ترجمه فارسى زيبايى از بعضى عبارات عربى شيخ يا ديگران كه در كتاب‌هاى ديگر ديده نمى‌شود.