روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' عبد ' به ' عبد'
جز (جایگزینی متن - ' ابو ' به ' ابو')
جز (جایگزینی متن - ' عبد ' به ' عبد')
خط ۷۵: خط ۷۵:
تفسير ابوالفتوح رازى بر تفسيرهاى عربى و فارسى بعد از خود اثر نهاده است. قاضى نور اللّه شوشترى (ج 1، ص 490) ضمن ستايش از اين تفسير، اظهار نظر كرده كه فخر الدين رازى اساس تفسير كبير خود را از اين كتاب گرفته و براى دفع انتحال، بعضى از تشكيكات خود را بر آن افزوده است. از ميان تفسيرهاى فارسى كه از ابوالفتوح متأثر بوده و به وضوح و گاه به عين عبارت از آن نقل قول كرده‌اند، مى‌توان به دو تفسير پر آوازه شيعه، جلاء الاذهان و جلاء الاحزان معروف به تفسير گازر تأليف ابوالمحاسن حسين بن حسن جرجانى و منهج الصادقين ملا فتح اللّه كاشانى اشاره كرد. متن اين دو كتاب، به‌ويژه تفسير گازر، با روض الجنان اغلب يكسان و سزاوار سنجشهاى دقيق است (جرجانى، ج 1، مقدمه حسينى ارموى، ص ى-يا، لز-لح).
تفسير ابوالفتوح رازى بر تفسيرهاى عربى و فارسى بعد از خود اثر نهاده است. قاضى نور اللّه شوشترى (ج 1، ص 490) ضمن ستايش از اين تفسير، اظهار نظر كرده كه فخر الدين رازى اساس تفسير كبير خود را از اين كتاب گرفته و براى دفع انتحال، بعضى از تشكيكات خود را بر آن افزوده است. از ميان تفسيرهاى فارسى كه از ابوالفتوح متأثر بوده و به وضوح و گاه به عين عبارت از آن نقل قول كرده‌اند، مى‌توان به دو تفسير پر آوازه شيعه، جلاء الاذهان و جلاء الاحزان معروف به تفسير گازر تأليف ابوالمحاسن حسين بن حسن جرجانى و منهج الصادقين ملا فتح اللّه كاشانى اشاره كرد. متن اين دو كتاب، به‌ويژه تفسير گازر، با روض الجنان اغلب يكسان و سزاوار سنجشهاى دقيق است (جرجانى، ج 1، مقدمه حسينى ارموى، ص ى-يا، لز-لح).


تفسير ابوالفتوح تقريباً از زمان حيات مؤلف مورد توجه بوده و مرتب استنساخ و رونويسى شده است. تاكنون 53 نسخه ناقص و كامل از اين تفسير در كتابخانه‌هاى ايران و ديگر كشورها شناسايى شده (ابو الفتوح رازى، ج 1، مقدمه ياحقى و ناصح، ص هفتاد و شش-هشتاد و يك) كه كهن‌ترين آنها دست‌نويس شماره 1336ش آستان قدس رضوى مورخ ربيع الاول 556 است كه تنها مجلدات 16 و 17 تفسير را شامل مى‌شود. نسخه‌اى از اين كتاب متعلق به كتابخانه شخصى جلال الدين [[محدث، جلال‌الدین|محدث ارموى]]، مورخ دوم صفر 579، صريحاً نشان مى‌دهد كه از روى نسخه‌اى به تاريخ 533 كتابت شده است (براى آگاهى بيشتر بينش، ص 44-51؛ياحقى، 1362 ش، ص 160-188). از ميان 53 دست‌نويس شناخته شده‌ى اين اثر، تنها چهار نسخه است كه دو دوره‌ى كامل تفسير (هر دوره در دو نسخه) را تشكيل مى‌دهد و مابقى تنها بخشى از اين تفسير است. تفسير روض الجنان بر اساس تقسيم‌بندى خود مؤلف و تصريح برخى از هم روزگاران او مانند منتجب الدين رازى (همانجا) و عبد الجليل قزوينى (ص 212) و اتفاق همه‌ى دست‌نويسها بيست جلد بوده كه فراهم‌آورندگان سه چاپ اول كتاب تقسيم‌بندى را مراعات نكرده‌اند.
تفسير ابوالفتوح تقريباً از زمان حيات مؤلف مورد توجه بوده و مرتب استنساخ و رونويسى شده است. تاكنون 53 نسخه ناقص و كامل از اين تفسير در كتابخانه‌هاى ايران و ديگر كشورها شناسايى شده (ابو الفتوح رازى، ج 1، مقدمه ياحقى و ناصح، ص هفتاد و شش-هشتاد و يك) كه كهن‌ترين آنها دست‌نويس شماره 1336ش آستان قدس رضوى مورخ ربيع الاول 556 است كه تنها مجلدات 16 و 17 تفسير را شامل مى‌شود. نسخه‌اى از اين كتاب متعلق به كتابخانه شخصى جلال الدين [[محدث، جلال‌الدین|محدث ارموى]]، مورخ دوم صفر 579، صريحاً نشان مى‌دهد كه از روى نسخه‌اى به تاريخ 533 كتابت شده است (براى آگاهى بيشتر بينش، ص 44-51؛ياحقى، 1362 ش، ص 160-188). از ميان 53 دست‌نويس شناخته شده‌ى اين اثر، تنها چهار نسخه است كه دو دوره‌ى كامل تفسير (هر دوره در دو نسخه) را تشكيل مى‌دهد و مابقى تنها بخشى از اين تفسير است. تفسير روض الجنان بر اساس تقسيم‌بندى خود مؤلف و تصريح برخى از هم روزگاران او مانند منتجب الدين رازى (همانجا) و عبدالجليل قزوينى (ص 212) و اتفاق همه‌ى دست‌نويسها بيست جلد بوده كه فراهم‌آورندگان سه چاپ اول كتاب تقسيم‌بندى را مراعات نكرده‌اند.


==وضعيت كتاب:==
==وضعيت كتاب:==
خط ۱۰۷: خط ۱۰۷:
11.عبد الجليل قزوينى، نقض، چاپ جلال الدين [[محدث، جلال‌الدین|محدث ارموى]]، تهران 1358ش
11.عبد الجليل قزوينى، نقض، چاپ جلال الدين [[محدث، جلال‌الدین|محدث ارموى]]، تهران 1358ش


12.على بن عبيد اللّه منتجب الدين رازى، فهرست اسماء علماء الشيعة و مصنفيهم، چاپ عبد العزيز طباطبائى، بيروت 1986/1406
12.على بن عبيد اللّه منتجب الدين رازى، فهرست اسماء علماء الشيعة و مصنفيهم، چاپ عبدالعزيز طباطبائى، بيروت 1986/1406


13.محمد مهدى ناصح، ترجمه آيات تفسير طبرى و ابوالفتوح رازى، در يادنامه طبرى، ويرايش محمد قاسم زاده، تهران 1369ش
13.محمد مهدى ناصح، ترجمه آيات تفسير طبرى و ابوالفتوح رازى، در يادنامه طبرى، ويرايش محمد قاسم زاده، تهران 1369ش
۶۱٬۱۸۹

ویرایش