۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'كرمان' به 'کرمان') |
جز (جایگزینی متن - ' ابو ' به ' ابو') |
||
خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
البته برخى از پژوهشگران، ظفرنامه ناصرى را نيز بدين فهرست افزودهاند. ترجمه كهنترين ظفرنامه، به [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] (428 - 380) منسوب است. ظفرنامه مستوفى، تاريخ منظومى به شمار مىآيد كه در 850 هجرى، به طرز شاهنامه فردوسى و در 75000 بيت سامان يافته است. اين مثنوى بلند، تاريخ ايران را از فتح ايران به دست عربان (نيمه نخست سده هشتم هجرى) تا روزگار نويسنده بازگو مىكند. اين كتاب را دنباله اثر فردوسى مىتوان برشمرد؛ زيرا او به شاهنامه بسيار علاقهمند بود و شش سال در ساماندهى نسخهاى منقح و جامع از اين كتاب زمان صرف كرد و كتاب خود را در 735 هجرى نوشت. انگيزه او را در سرودن اين منظومه، پاسخ گويى به درخواست دوستانش براى سامان دادن منظومهاى به تقليد از فردوسى بوده است. وى براى اين كار پانزده سال زمان صرف كرد. | البته برخى از پژوهشگران، ظفرنامه ناصرى را نيز بدين فهرست افزودهاند. ترجمه كهنترين ظفرنامه، به [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] (428 - 380) منسوب است. ظفرنامه مستوفى، تاريخ منظومى به شمار مىآيد كه در 850 هجرى، به طرز شاهنامه فردوسى و در 75000 بيت سامان يافته است. اين مثنوى بلند، تاريخ ايران را از فتح ايران به دست عربان (نيمه نخست سده هشتم هجرى) تا روزگار نويسنده بازگو مىكند. اين كتاب را دنباله اثر فردوسى مىتوان برشمرد؛ زيرا او به شاهنامه بسيار علاقهمند بود و شش سال در ساماندهى نسخهاى منقح و جامع از اين كتاب زمان صرف كرد و كتاب خود را در 735 هجرى نوشت. انگيزه او را در سرودن اين منظومه، پاسخ گويى به درخواست دوستانش براى سامان دادن منظومهاى به تقليد از فردوسى بوده است. وى براى اين كار پانزده سال زمان صرف كرد. | ||
مستوفى بر اثر نشست و برخاست با مجامع بلند پايه علمى - ادبى دورانش و به انگيزه پاسداشت حكيم | مستوفى بر اثر نشست و برخاست با مجامع بلند پايه علمى - ادبى دورانش و به انگيزه پاسداشت حكيم ابوالقاسم فردوسى و منظومه سترگ و جاودانه وى، به فراهم آوردن نسخهاى سودمند و پاكيزه (تحصيحى انتقادى) از آن دست گشود و در ميان كار، در انديشه سرودن ظفرنامه افتاد و آن را سامان داد. | ||
==ساختار == | ==ساختار == | ||
خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
نويسنده اين كتاب كه تاريخ منظوم ايران را از ورود اسلام بدين كشور تا روزگار سلطان | نويسنده اين كتاب كه تاريخ منظوم ايران را از ورود اسلام بدين كشور تا روزگار سلطان ابوسعيد (آخرين ايلخان مغول) در بر دارد، به نيكى مىدانسته كه شاهنامه فردوسى شصت هزار بيت دارد، اما در نسخههاى خود به بيش از پنجاه هزار بيت از آن دسترس نداشته و بر حاشيه كتابش، بخشهاى مهمى از شاهنامه را آورده است. بخش نخست اين كتاب (قسم الاسلاميه)، تاريخ عرب را در بر دارد و پس از اشارات كوتاهى در اين باره، به رويدادهاى تاريخى زندگانى پيامبر گرامى اسلام (جلد نخست) و خلافت ابوبكر، عمر، عثمان، على، حسن، بنى اميه و بنى عباس مىپردازد. | ||
قسم يا جلد دوم آن (احكاميه / الاحكامى / عجمى)، تاريخ پادشاهى سلسلههاى ايرانى؛ يعنى سامانيان، غزنويان، غوريان، ديلميان، آل سلجوق، سلجوقيان روم، خوارزمشاهيان را تا مرگ سلطان جلال الدين و تاريخ اسماعيليان (بنى فاطمه)، سلغوريان فارس و قراختائيان کرمان را در بر مىگيرد. | قسم يا جلد دوم آن (احكاميه / الاحكامى / عجمى)، تاريخ پادشاهى سلسلههاى ايرانى؛ يعنى سامانيان، غزنويان، غوريان، ديلميان، آل سلجوق، سلجوقيان روم، خوارزمشاهيان را تا مرگ سلطان جلال الدين و تاريخ اسماعيليان (بنى فاطمه)، سلغوريان فارس و قراختائيان کرمان را در بر مىگيرد. | ||
مقدمه بخش سوم اين منظومه (سلطانيه)، در بر دارنده تاريخ مغول و متنش در باره تركان و مغولان پس از آغوزخان و تبار آنان و چنگيز خان اوكتاى، قاآن، توشى خان و جانشينانش در قپچاق و چغتاى خان و چانشينانش در توران، تولى خان، بركتاى خاتون، كيوك خان، منكوقاآن، تيمورقاآن و جانشينان وى، هولاكو، اباقاآن، احمد خان، ارغون خان، يخاتو، بايدو، غازان خان، اولجايتو سلطان، محمد | مقدمه بخش سوم اين منظومه (سلطانيه)، در بر دارنده تاريخ مغول و متنش در باره تركان و مغولان پس از آغوزخان و تبار آنان و چنگيز خان اوكتاى، قاآن، توشى خان و جانشينانش در قپچاق و چغتاى خان و چانشينانش در توران، تولى خان، بركتاى خاتون، كيوك خان، منكوقاآن، تيمورقاآن و جانشينان وى، هولاكو، اباقاآن، احمد خان، ارغون خان، يخاتو، بايدو، غازان خان، اولجايتو سلطان، محمد ابوسعيد و بهادر خان است. | ||
ناظم در مقدمه اثر خود اشعارى در ستايش خرد، آفرينش كائنات و انسان و نعت سيد المرسلين محمد مصطفى (ع) و ياران بزرگوار (صحابه عظام) آن حضرت و نصحيت و نكوهش جهان مىسرايد و انگيزه سرايش اين كتاب را بازگو مىكند، آنگاه به شرح زندگانى پيامبر گرامى اسلام مىپردازد. | ناظم در مقدمه اثر خود اشعارى در ستايش خرد، آفرينش كائنات و انسان و نعت سيد المرسلين محمد مصطفى (ع) و ياران بزرگوار (صحابه عظام) آن حضرت و نصحيت و نكوهش جهان مىسرايد و انگيزه سرايش اين كتاب را بازگو مىكند، آنگاه به شرح زندگانى پيامبر گرامى اسلام مىپردازد. | ||
جلد نخست از دوره سه جلدى ظفرنامه كه قسم اسلاميه آن را در بر دارد، پس از مقدمه ياد شده آغاز مىشود و به احوال رسول الله پيش و پس از بعثت، ماجراى هجرت، جنگها و صلحها و بيعتها و نام و شمار زنان و دختران و خويشانش مانند مرتضى على، ماجراها و زمينههاى نزول وحى بر او و شأن نزول و موضوع آيات، ازدواج دخترانش با خلفا و دعوتهاى پيامبر و غزوهها و سرانجام كار ايشان و بيعت مسلمانان با | جلد نخست از دوره سه جلدى ظفرنامه كه قسم اسلاميه آن را در بر دارد، پس از مقدمه ياد شده آغاز مىشود و به احوال رسول الله پيش و پس از بعثت، ماجراى هجرت، جنگها و صلحها و بيعتها و نام و شمار زنان و دختران و خويشانش مانند مرتضى على، ماجراها و زمينههاى نزول وحى بر او و شأن نزول و موضوع آيات، ازدواج دخترانش با خلفا و دعوتهاى پيامبر و غزوهها و سرانجام كار ايشان و بيعت مسلمانان با ابوبكر پس از رحلت وى مىپردازد و در پايان در باره «حليه و صفت» و «خصايص» و سفرهاى حج و عمره و «دبيران و قضات و مؤذنان و خدام» او سخن مىگويد. جلد دوم آن تاريخ خلفاى راشدين و بنى اميه را گزارش مىكند و از چگونگى خليفه شدن و ماجراهاى دوران هر يك از آنان مانند جنگها و فتنههاى روى داده و ديگر حوادث كلان روزگار آنان مانند داستان رويارويى امام حسين (ع) با يزيد بن معاويه و ماجراى كربلا يا حوادث طبيعى و ساخته شدن مسجد و ديگر بناهاى ماندگار و فرجام كارشان خبر مىدهد و جلد سومش تاريخ خلفاى بنى عباس و بنى فاطمه و گزارش نبردها و صلحهاى آنان را در بر مىگيرد و فتنههاى دورانشان را بازگو مىكند. | ||
تاريخچه چيزهايى مانند زادروزها، سالمرگها، زمان پادشاهى (خلافت) افراد و جنگها و صلحهايشان، نام ولىعهدها، زندانى شدن افراد، سفرهاى افراد، چگونگى و زمان برچيده شدن حكومتها، قتلها، شورشهاى فرقهها (خروجها)، كشورگشايىها و عزل و نصبها را كمابيش درونمايه اين سه جلد (قسم اسلاميه ظفرنامه) مىتوان برشمرد. | تاريخچه چيزهايى مانند زادروزها، سالمرگها، زمان پادشاهى (خلافت) افراد و جنگها و صلحهايشان، نام ولىعهدها، زندانى شدن افراد، سفرهاى افراد، چگونگى و زمان برچيده شدن حكومتها، قتلها، شورشهاى فرقهها (خروجها)، كشورگشايىها و عزل و نصبها را كمابيش درونمايه اين سه جلد (قسم اسلاميه ظفرنامه) مىتوان برشمرد. |
ویرایش