رسائل أصولية: تفاوت میان نسخه‌ها

عقل، در عرصه‌هايى همچون تحسين و تقبيح، ملازمات عقلى، تنقيح مناط و تخريج مناط كاربرد دارد. در عرصه تحسين و تقبيح، در مواردى كه جزو احكام بديهى عقل عملى است، حكم عقل به نيكويى يا ناپسندى يك عمل، كاشف از حكم شرعى است. احكامى مانند برائت عقلى، اشتغال به تكليف در ظرف علم اجمالى، مرجحات باب تزاحم و... بر اين اساس به دست مى‌آيند. تنقيح مناط؛ يعنى عدم توجه به خصوصيات و اوصافى كه عرف، آنها را در موضوع، دخيل نمى‌بيند كه گاهى از آن، تعبير به الغاء خصوصيت يا مناسبت حكم و موضوع مى‌شود. حكم عقل، در باب ملازمات، در جايى است كه عقل، ملازمه بين دو وجوب يا دو حرمت را كه يكى در شرع وارد نشده، مى‌يابد كه ملازمه بين نهى از عبادت و فساد آن، از اين جمله است. در اين ميان، تخريج مناط، در نظام اصول فقه شيعه ممنوع است، اما در فقه اهل سنت جايز است.

اين رساله، در نقد نظريه حق الطاعة، به نگارش درآمده است. اين نظريه، از طرف شهيد، آية الله، [[صدر، محمدباقر|سيد محمد باقر صدر]] ابراز شده و در نقطه مقابل نظريه مشهور اصولى قبح عقاب بلا بيان قرار دارد. بر اساس نظريه مشهور، عقاب از طرف مولى تا زمانى كه بيان و تكليفى از سوى وى قطعى نشده قبيح است. در مقابل، [[صدر، محمدباقر|شهيد صدر]] قرار دارد كه دايره مولويت ذاتى خداوند متعال را گسترده دانسته و آن را شامل تكاليف ظنى و محتمل نيز مى‌داند.