پرش به محتوا

ثقفی تهرانی، محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ابو ' به ' ابو'
جز (جایگزینی متن - ']] ،' به ']]،')
جز (جایگزینی متن - ' ابو ' به ' ابو')
خط ۳۲: خط ۳۲:




در جمادى الثانى سال(1313 ه‍.ق.)حاج ميرزا ابو الفضل تهرانى صاحب فرزندى گرديد كه او را محمّد ناميدند.ولادت اين كودك،فضاى زندگى را سرشار از صفا ساخت؛ميرزا ابو الفضل از اين كه خداوند خانه‌اش را با ميلاد اين نوزاد،غرق شادى نموده است،به درگاه الهى سپاس گفته و با خود زمزمه مى‌كند:«اميد آن كه به فضل پروردگار، فرزندم آينده‌اى درخشان داشته و در سلك كاروان فضيلت و تقوا در آيد و در حفاظت از ميراث علمى و فرهنگى اين خاندان بكوشد.»
در جمادى الثانى سال(1313 ه‍.ق.)حاج ميرزا ابوالفضل تهرانى صاحب فرزندى گرديد كه او را محمّد ناميدند.ولادت اين كودك،فضاى زندگى را سرشار از صفا ساخت؛ميرزا ابوالفضل از اين كه خداوند خانه‌اش را با ميلاد اين نوزاد،غرق شادى نموده است،به درگاه الهى سپاس گفته و با خود زمزمه مى‌كند:«اميد آن كه به فضل پروردگار، فرزندم آينده‌اى درخشان داشته و در سلك كاروان فضيلت و تقوا در آيد و در حفاظت از ميراث علمى و فرهنگى اين خاندان بكوشد.»


ميرزا ابو الفضل با استعانت از خداوند متعال و برخوردارى از توانايى‌هاى علمى و اخلاقى،كمال كوشش را در تربيت اين كودك به كار برد و به
ميرزا ابوالفضل با استعانت از خداوند متعال و برخوردارى از توانايى‌هاى علمى و اخلاقى،كمال كوشش را در تربيت اين كودك به كار برد و به


تدريج او را با قرائت قرآن،ادبيات فارسى و مقدمات عربى آشنا كرد.تلاش وى اين بود كه فرزندش،انسانى صالح و فرزانه و به دور از تعلّقات دنيوى رشد يابد.
تدريج او را با قرائت قرآن،ادبيات فارسى و مقدمات عربى آشنا كرد.تلاش وى اين بود كه فرزندش،انسانى صالح و فرزانه و به دور از تعلّقات دنيوى رشد يابد.
خط ۷۶: خط ۷۶:
حاج ميرزا محمّد ثقفى دو دوره اصول خارج و عمده مباحث فقهى را از بحث رئيس الشيعة، مرحوم حاج [[حائری یزدی، عبدالکریم|شيخ عبد الكريم حائرى يزدى]] - رضوان اللّه عليه-استفاده نمود و وى به خطّ شريف خويش به مقام اجتهاد و اعتماد او تصريح نمود.
حاج ميرزا محمّد ثقفى دو دوره اصول خارج و عمده مباحث فقهى را از بحث رئيس الشيعة، مرحوم حاج [[حائری یزدی، عبدالکریم|شيخ عبد الكريم حائرى يزدى]] - رضوان اللّه عليه-استفاده نمود و وى به خطّ شريف خويش به مقام اجتهاد و اعتماد او تصريح نمود.


آية اللّه آقا شيخ ابو القاسم قمى كه از سوى آية اللّه حائرى مسئوليت امتحان فضلاى حوزۀ علميه قم را داشت،اجتهاد آية اللّه ثقفى را تصديق كرده و مى‌نويسد:
آية اللّه آقا شيخ ابوالقاسم قمى كه از سوى آية اللّه حائرى مسئوليت امتحان فضلاى حوزۀ علميه قم را داشت،اجتهاد آية اللّه ثقفى را تصديق كرده و مى‌نويسد:


«...عالم عادل،فقيه كامل،جامع فضايل،مورد وثوق و معتمد،ميرزا محمّد فرزند حاج ميرزا ابو الفضل تهرانى؛از تهران به شهر مقدس قم مهاجرت نمود تا به تكميل علم و عرفان بپردازد كه پس از تحمل رنج و زحمت،به مقام اجتهاد و استنباط رسيد.بر او اين نعمت بزرگ و منزلت رفيع گوارا باد'''و ذلك فضل اللّه يوتيه من يشاء''' و او را به مراعات احتياط و پرهيزگارى توصيه مى‌كنم و از وى مى‌خواهم مرا در دعاهاى خود فراموش نكند،كما اين كه من هم او را به هنگام دعا از ياد نمى‌برم.اين متن در تاريخ 22 رمضان سال (1347 ه‍.ق.)تحرير گرديده است.»
«...عالم عادل،فقيه كامل،جامع فضايل،مورد وثوق و معتمد،ميرزا محمّد فرزند حاج ميرزا ابوالفضل تهرانى؛از تهران به شهر مقدس قم مهاجرت نمود تا به تكميل علم و عرفان بپردازد كه پس از تحمل رنج و زحمت،به مقام اجتهاد و استنباط رسيد.بر او اين نعمت بزرگ و منزلت رفيع گوارا باد'''و ذلك فضل اللّه يوتيه من يشاء''' و او را به مراعات احتياط و پرهيزگارى توصيه مى‌كنم و از وى مى‌خواهم مرا در دعاهاى خود فراموش نكند،كما اين كه من هم او را به هنگام دعا از ياد نمى‌برم.اين متن در تاريخ 22 رمضان سال (1347 ه‍.ق.)تحرير گرديده است.»


==در محضر استادان==
==در محضر استادان==




پس از تأسيس حوزۀ علميۀ قم توسط آية اللّه حائرى و مهاجرت طالبان علم و معارف دينى به قم،وجود مدرّسان عالى مقام و ممتاز ضرورت پيدا كرد.لذا مؤسس حوزه از برخى عالمان طراز اول شهرها دعوت نمود؛ از جملۀ اين افراد شيخ محمّد رضا نجفى مسجد شاهى و آية اللّه سيّد ابو الحسن رفيعى قزوينى بودند.
پس از تأسيس حوزۀ علميۀ قم توسط آية اللّه حائرى و مهاجرت طالبان علم و معارف دينى به قم،وجود مدرّسان عالى مقام و ممتاز ضرورت پيدا كرد.لذا مؤسس حوزه از برخى عالمان طراز اول شهرها دعوت نمود؛ از جملۀ اين افراد شيخ محمّد رضا نجفى مسجد شاهى و آية اللّه سيّد ابوالحسن رفيعى قزوينى بودند.


آقا شيخ محمّد رضا نجفى مسجد شاهى( 1287 - 1362 ه‍.ق.)
آقا شيخ محمّد رضا نجفى مسجد شاهى( 1287 - 1362 ه‍.ق.)
خط ۹۱: خط ۹۱:
آية اللّه مسجد شاهى در اجازه‌اى كه در سوم شعبان سال(1345 ه‍.ق.)براى آية اللّه ثقفى صادر نموده است،او را عالم فاضل كامل،عماد علماى اعلام،عميد فقيهان اهل بيت،ثقة الاسلام و مستنبط احكام دانسته و به عنوان كسى كه در شرف حسب و نسب جامعيت دارد،معرفى كرده و تاكيد نموده است:به دليل استمرار در كسب علوم از سنين كودكى و اهتمام در فراگيرى مشكلات فقهى و پشت سر نهادن رياضت‌ها و رنج‌هاى اين مسير،از قدرت اجتهاد برخوردار شده و به اين مرتبه رسيده و قادر است با دلايل محكم و استوار،مسايل مورد نياز و احكام شرعى را درك كند.
آية اللّه مسجد شاهى در اجازه‌اى كه در سوم شعبان سال(1345 ه‍.ق.)براى آية اللّه ثقفى صادر نموده است،او را عالم فاضل كامل،عماد علماى اعلام،عميد فقيهان اهل بيت،ثقة الاسلام و مستنبط احكام دانسته و به عنوان كسى كه در شرف حسب و نسب جامعيت دارد،معرفى كرده و تاكيد نموده است:به دليل استمرار در كسب علوم از سنين كودكى و اهتمام در فراگيرى مشكلات فقهى و پشت سر نهادن رياضت‌ها و رنج‌هاى اين مسير،از قدرت اجتهاد برخوردار شده و به اين مرتبه رسيده و قادر است با دلايل محكم و استوار،مسايل مورد نياز و احكام شرعى را درك كند.


آية اللّه سيّد ابو الحسن رفيعى قزوينى(1359- 1310 ه‍.ق.)
آية اللّه سيّد ابوالحسن رفيعى قزوينى(1359- 1310 ه‍.ق.)


اين عالم بزرگوار نيز تصميم مى‌گيرد كه از قزوين به قم بيايد تا هم دانش فقهى و اصولى خود را در مكتب آية اللّه حائرى به كمال رساند و هم علوم عقلى را در اين حوزه رواج دهد.آن جناب در قم مورد عنايت مؤسس حوزه قرار گرفته و به امر ايشان در رمضان(1344 ه‍.ق.)در مسجد بالاسر حرم بر كرسى تدريس مى‌نشيند.
اين عالم بزرگوار نيز تصميم مى‌گيرد كه از قزوين به قم بيايد تا هم دانش فقهى و اصولى خود را در مكتب آية اللّه حائرى به كمال رساند و هم علوم عقلى را در اين حوزه رواج دهد.آن جناب در قم مورد عنايت مؤسس حوزه قرار گرفته و به امر ايشان در رمضان(1344 ه‍.ق.)در مسجد بالاسر حرم بر كرسى تدريس مى‌نشيند.
خط ۱۰۳: خط ۱۰۳:
«...خبر داد مرا استاد علاّمه شيخ فتح اللّه شيرازى اصفهانى معروف به شريعت و سيّد حسن صدر الدين عاملى و حاج سيّد محمّد قزوينى از سيّد مهدى قزوينى از عمويش سيّد باقر قزوينى از دايى او علاّمه بحر العلوم از سيّد حسين قزوينى صاحب معارج الاحكام فى شرح مسالك الافهام و شرايع الاسلام از پدرش امير ميرزا ابراهيم فرزند امير معصوم از مولا محمّد باقر مجلسى...».
«...خبر داد مرا استاد علاّمه شيخ فتح اللّه شيرازى اصفهانى معروف به شريعت و سيّد حسن صدر الدين عاملى و حاج سيّد محمّد قزوينى از سيّد مهدى قزوينى از عمويش سيّد باقر قزوينى از دايى او علاّمه بحر العلوم از سيّد حسين قزوينى صاحب معارج الاحكام فى شرح مسالك الافهام و شرايع الاسلام از پدرش امير ميرزا ابراهيم فرزند امير معصوم از مولا محمّد باقر مجلسى...».


اجازات ديگر اجتهاد و روايت ايشان،عبارتند از: اجازۀ اجتهاد از آية اللّه سيّد ابو الحسن اصفهانى، آية اللّه آقا سيّد محمّد تقى خوانسارى و مرحوم [[عراقی، ضیاءالدین|آقا ضياء الدين عراقى]] .
اجازات ديگر اجتهاد و روايت ايشان،عبارتند از: اجازۀ اجتهاد از آية اللّه سيّد ابوالحسن اصفهانى، آية اللّه آقا سيّد محمّد تقى خوانسارى و مرحوم [[عراقی، ضیاءالدین|آقا ضياء الدين عراقى]] .


==تلاش‌هاى علمى==
==تلاش‌هاى علمى==
خط ۱۱۰: خط ۱۱۰:
آية اللّه حاج ميرزا محمّد ثقفى پس از هفت سال اقامت در شهر مقدس قم،در سال 1348 ه‍.ق.به تهران بازگشت و با كوله بارى از اندوخته‌هاى علمى و معنوى به فعاليت‌هاى علمى،فرهنگى و تبليغى پرداخت و صيانت از ارزش‌هاى دينى را به طور جدّى مورد توجه قرار داد و در اين راه زحمت‌هاى وافرى را پذيرا گرديد.
آية اللّه حاج ميرزا محمّد ثقفى پس از هفت سال اقامت در شهر مقدس قم،در سال 1348 ه‍.ق.به تهران بازگشت و با كوله بارى از اندوخته‌هاى علمى و معنوى به فعاليت‌هاى علمى،فرهنگى و تبليغى پرداخت و صيانت از ارزش‌هاى دينى را به طور جدّى مورد توجه قرار داد و در اين راه زحمت‌هاى وافرى را پذيرا گرديد.


ايشان در مدرسۀ سپهسالار(شهيد مطهرى كنونى)در رشتۀ فقه،اصول و معارف عقلى، تدريس و اقامه جماعت داشت.كتابخانۀ مفصّلى در خانه تدارك ديده بود كه در آن،نسخه‌هاى نفيسى از آثار علماى گذشته و نيز نوشته‌هاى ارزشمند جدّ فاضلش آية اللّه حاج ميرزا ابو القاسم كلانتر و پدر دانشمندش آية اللّه حاج ميرزا ابو الفضل كلانتر تهرانى و برخى از تأليفات استادان علماى معاصر را نگهدارى مى‌نمود.
ايشان در مدرسۀ سپهسالار(شهيد مطهرى كنونى)در رشتۀ فقه،اصول و معارف عقلى، تدريس و اقامه جماعت داشت.كتابخانۀ مفصّلى در خانه تدارك ديده بود كه در آن،نسخه‌هاى نفيسى از آثار علماى گذشته و نيز نوشته‌هاى ارزشمند جدّ فاضلش آية اللّه حاج ميرزا ابوالقاسم كلانتر و پدر دانشمندش آية اللّه حاج ميرزا ابوالفضل كلانتر تهرانى و برخى از تأليفات استادان علماى معاصر را نگهدارى مى‌نمود.


نامبرده اين كتابخانۀ مفصل را به مدرسۀ سپهسالار اهدا نمود؛تا در آن جا به عنوان مجموعه‌اى گرانبها و ميراثى ارزشمند حفظ شود و نيز مشتاقان دانش از منابع آن استفاده كنند.
نامبرده اين كتابخانۀ مفصل را به مدرسۀ سپهسالار اهدا نمود؛تا در آن جا به عنوان مجموعه‌اى گرانبها و ميراثى ارزشمند حفظ شود و نيز مشتاقان دانش از منابع آن استفاده كنند.
خط ۱۲۴: خط ۱۲۴:
# كتاب نكاح؛حاوى تقرير مباحث آية اللّه حائرى.
# كتاب نكاح؛حاوى تقرير مباحث آية اللّه حائرى.
# حاشيه بر سيوطى؛(يك دوره كامل).
# حاشيه بر سيوطى؛(يك دوره كامل).
# حاشيه‌اى جامع بر منظومۀ حاج [[سبزواری، هادی|ملا هادى سبزوارى]]؛كه تقريرات درس استادش آية اللّه سيّد ابو الحسن رفيعى قزوينى است.
# حاشيه‌اى جامع بر منظومۀ حاج [[سبزواری، هادی|ملا هادى سبزوارى]]؛كه تقريرات درس استادش آية اللّه سيّد ابوالحسن رفيعى قزوينى است.
# رساله‌اى در جواز رجوع به حكّام جور در مواقع ضرورت؛
# رساله‌اى در جواز رجوع به حكّام جور در مواقع ضرورت؛
# حاشيه بر ترجمه و شرح كشف المراد، خواجه نصير طوسى؛تأليف علاّمه [[شعرانی، ابوالحسن|شعرانى]].
# حاشيه بر ترجمه و شرح كشف المراد، خواجه نصير طوسى؛تأليف علاّمه [[شعرانی، ابوالحسن|شعرانى]].
خط ۱۳۶: خط ۱۳۶:
يكى از مواهبى كه«حكيم سخن در دهان آفرين»،نصيب آية اللّه ثقفى نمود،برخوردارى ايشان از ذوق شعرى و توانايى در سرودن انواع قالب‌هاى منظوم است كه به كمك اين ذوق عالى، با جهان رازها،زيبايى‌ها و عوالم اخلاص و كمال بيشتر آشنا گرديد و موفق شد مجموعه‌اى از مضامين آموزنده را به رشتۀ نظم بكشد.
يكى از مواهبى كه«حكيم سخن در دهان آفرين»،نصيب آية اللّه ثقفى نمود،برخوردارى ايشان از ذوق شعرى و توانايى در سرودن انواع قالب‌هاى منظوم است كه به كمك اين ذوق عالى، با جهان رازها،زيبايى‌ها و عوالم اخلاص و كمال بيشتر آشنا گرديد و موفق شد مجموعه‌اى از مضامين آموزنده را به رشتۀ نظم بكشد.


ناگفته نماند كه پدر او(آية اللّه حاج ميرزا ابو الفضل تهرانى)كه ديوان اشعارش،آن هم به زبان عربى،مورد استفاده اهل نظر است و از شاعران دانشور معاصر به شمار مى‌آيد و فصاحتش در سروده‌هاى تازى زبانزد مشاهير عرب و عجم است،به هنگام نشو و نما و تربيت فرزندش زيبايى‌ها،لطايف و ظرايف شعرى را براى او بازگو مى‌نمود و ميرزا محمّد ثقفى كه چنين مايه‌هاى ذوقى را با كمك پدرش از سنين نوجوانى در خود تقويت مى‌كرد،همراه با كسب فضايل و تحصيل علوم اسلامى،به شعر و شاعرى توجّه داشت و با شناخت مهارت‌هاى ادبى و طهارت زبان و تزكيۀ درون و محافظت و مراقبت بر لطافت‌هاى شعرى،اهل اين معانى گرديد و در دوران تحصيل در شهر مقدس قم با سرودن قصايد و غزلياتى نيكو و پر محتوا نشان داد كه قريحه‌اى پر مايه دارد.وى انديشه‌هاى كلامى و فلسفى خود را با جنبه‌هاى ذوقى پيوند داد و از زبان شعر،بخشى از حقايق و گرايش‌هاى اعتقادى و حكيمانۀ خويش را مشخص كرد.
ناگفته نماند كه پدر او(آية اللّه حاج ميرزا ابوالفضل تهرانى)كه ديوان اشعارش،آن هم به زبان عربى،مورد استفاده اهل نظر است و از شاعران دانشور معاصر به شمار مى‌آيد و فصاحتش در سروده‌هاى تازى زبانزد مشاهير عرب و عجم است،به هنگام نشو و نما و تربيت فرزندش زيبايى‌ها،لطايف و ظرايف شعرى را براى او بازگو مى‌نمود و ميرزا محمّد ثقفى كه چنين مايه‌هاى ذوقى را با كمك پدرش از سنين نوجوانى در خود تقويت مى‌كرد،همراه با كسب فضايل و تحصيل علوم اسلامى،به شعر و شاعرى توجّه داشت و با شناخت مهارت‌هاى ادبى و طهارت زبان و تزكيۀ درون و محافظت و مراقبت بر لطافت‌هاى شعرى،اهل اين معانى گرديد و در دوران تحصيل در شهر مقدس قم با سرودن قصايد و غزلياتى نيكو و پر محتوا نشان داد كه قريحه‌اى پر مايه دارد.وى انديشه‌هاى كلامى و فلسفى خود را با جنبه‌هاى ذوقى پيوند داد و از زبان شعر،بخشى از حقايق و گرايش‌هاى اعتقادى و حكيمانۀ خويش را مشخص كرد.


اشعارش ضمن برخوردارى از معانى بلند و مقاصد عالى،ساده و روان است.محور فكرى اين مفسّر شاعر بنيان‌هاى عقيدتى و باورهاى مذهبى و به خصوص اظهار ارادت به ساحت مقدس خاندان عصمت و طهارت عليهم السّلام است. قصايدى حاوى حكمت و اندرز دارد كه در آن‌ها زهد،ارادت به خاندان پيامبر،مناقب،مدايح و مراثى اهل بيت عليهم السّلام ديده مى‌شود.وى معارف قرآنى،پندها،حكمت‌هاى پرمايه و برهان‌هاى فلسفى را ماهرانه با يكديگر آشنايى داده و از آن‌ها نتيجه اخلاقى مى‌گيرد.و خواننده را از خواب غفلت بيدار مى‌كند.
اشعارش ضمن برخوردارى از معانى بلند و مقاصد عالى،ساده و روان است.محور فكرى اين مفسّر شاعر بنيان‌هاى عقيدتى و باورهاى مذهبى و به خصوص اظهار ارادت به ساحت مقدس خاندان عصمت و طهارت عليهم السّلام است. قصايدى حاوى حكمت و اندرز دارد كه در آن‌ها زهد،ارادت به خاندان پيامبر،مناقب،مدايح و مراثى اهل بيت عليهم السّلام ديده مى‌شود.وى معارف قرآنى،پندها،حكمت‌هاى پرمايه و برهان‌هاى فلسفى را ماهرانه با يكديگر آشنايى داده و از آن‌ها نتيجه اخلاقى مى‌گيرد.و خواننده را از خواب غفلت بيدار مى‌كند.
۶۱٬۱۸۹

ویرایش