۶۱٬۱۸۹
ویرایش
ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' عبد ' به ' عبد'
جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ']]') |
جز (جایگزینی متن - ' عبد ' به ' عبد') |
||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
'''ابن بَرّاج، سعد الدين ابوالقاسم | '''ابن بَرّاج، سعد الدين ابوالقاسم عبدالعزيز بن نحرير بن عبدالعزيز بن براج طرابلسى، معروف به قاضى''' و ملقب به '''عز المؤمنين''' (د شعبان 481)، فقيه و قاضى شيعى امامى بوده است. از تاريخ تولد او آگاهى دقيقى در دست نيست، ولى با توجه به اينكه عمرش را هشتاد و اندى نوشته‌اند، مى‌توان گفت كه در حدود 400ق، به دنيا آمده است. | ||
ابن براج در مصر متولد گرديد و در همان جا رشد يافت و چون ديرزمانى قضاى طرابلس شام را به عهده داشت، به طرابلسى معروف شد. فقيهان امامى، وقتى به‌نحو مطلق از «قاضى» ياد مى‌كنند، مرادشان ابن براج است. | ابن براج در مصر متولد گرديد و در همان جا رشد يافت و چون ديرزمانى قضاى طرابلس شام را به عهده داشت، به طرابلسى معروف شد. فقيهان امامى، وقتى به‌نحو مطلق از «قاضى» ياد مى‌كنند، مرادشان ابن براج است. | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
آوازه مجلس درس [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] علم الهدى او را به بغداد كشاند. ابن براج در 429ق، در درس وى حاضر شد و 7 سال؛ يعنى تا زمان درگذشت [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] نزد او دانش آموخت. علم الهدى كه كمك‌هزينه دانشجويان را به اندازه شأن علمى‌اشان مى‌پرداخت، به [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] ماهانه 12 و به ابن براج 8 دينار مى‌داد و ازاين‌رو مى‌توان او را برجسته‌ترين و نام‌بردارترين شاگرد علم الهدى، پس از شيخ [[طوسی، محمد بن حسن|ابوجعفر طوسى]] (د 460ق) دانست. | آوازه مجلس درس [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] علم الهدى او را به بغداد كشاند. ابن براج در 429ق، در درس وى حاضر شد و 7 سال؛ يعنى تا زمان درگذشت [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] نزد او دانش آموخت. علم الهدى كه كمك‌هزينه دانشجويان را به اندازه شأن علمى‌اشان مى‌پرداخت، به [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] ماهانه 12 و به ابن براج 8 دينار مى‌داد و ازاين‌رو مى‌توان او را برجسته‌ترين و نام‌بردارترين شاگرد علم الهدى، پس از شيخ [[طوسی، محمد بن حسن|ابوجعفر طوسى]] (د 460ق) دانست. | ||
ابن براج پس از درگذشت علم الهدى، در مجلس درس [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] شركت جست و چند سالى نيز در محضر او بود. در 438ق، به‌عنوان خليفه شيخ رهسپار طرابلس شام شد. برخى از نويسندگان بر آنند كه جلال الملك (از فرمانروايان بنى عمار، حك 464 - 492ق) در همين سال او را بر منصب قضا گماشت، ولى با توجه به زمان روى‌كارآمدن جلال الملك چنين سخنى درست به نظر نمى‌رسد. اگر جلال الملك درست در آغاز حكومت خود، ابن براج را بر آن منصب گمارده باشد، از آنجا كه وى تا پايان عمر در طرابلس ماندگار شد، مى‌توان گفت كه وى حدود 17 سال قاضى طرابلس بوده است. افندى، افزون بر استادان يادشده، [[شيخ مفيد]] محمد بن نعمان (د 413ق) را نيز با ترديد از استادان قاضى مى‌شمارد كه اگر وى در سال درگذشت [[شيخ مفيد]]، 13 ساله بوده باشد، مى‌توان اين ترديد را موجه دانست. افندى از خلال كلمات مجلسى چنين برداشت كرده كه [[کراجکی، محمد بن علی|ابوالفتح كراجكى]] (د 449ق) استاد وى بوده است، ولى شخصاً بر آن است كه كراجكى استاد قاضى | ابن براج پس از درگذشت علم الهدى، در مجلس درس [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] شركت جست و چند سالى نيز در محضر او بود. در 438ق، به‌عنوان خليفه شيخ رهسپار طرابلس شام شد. برخى از نويسندگان بر آنند كه جلال الملك (از فرمانروايان بنى عمار، حك 464 - 492ق) در همين سال او را بر منصب قضا گماشت، ولى با توجه به زمان روى‌كارآمدن جلال الملك چنين سخنى درست به نظر نمى‌رسد. اگر جلال الملك درست در آغاز حكومت خود، ابن براج را بر آن منصب گمارده باشد، از آنجا كه وى تا پايان عمر در طرابلس ماندگار شد، مى‌توان گفت كه وى حدود 17 سال قاضى طرابلس بوده است. افندى، افزون بر استادان يادشده، [[شيخ مفيد]] محمد بن نعمان (د 413ق) را نيز با ترديد از استادان قاضى مى‌شمارد كه اگر وى در سال درگذشت [[شيخ مفيد]]، 13 ساله بوده باشد، مى‌توان اين ترديد را موجه دانست. افندى از خلال كلمات مجلسى چنين برداشت كرده كه [[کراجکی، محمد بن علی|ابوالفتح كراجكى]] (د 449ق) استاد وى بوده است، ولى شخصاً بر آن است كه كراجكى استاد قاضى عبدالعزيز بن ابى‌كامل طرابلسى، شاگرد ابن براج بود و برخى از رجال‌شناسان، پاره‌اى از احوال، کتاب‌ها و حتى لقب آن قاضى را با ابن براج درآميخته‌اند. | ||
== شاگردان == | == شاگردان == | ||
كسان بسيارى از مجلس درس ابن براج بهره جسته و از او حديث شنيده‌اند كه به برخى از آنان اشاره مى‌شود: حسكا بن بابويه جد منتجب الدين، | كسان بسيارى از مجلس درس ابن براج بهره جسته و از او حديث شنيده‌اند كه به برخى از آنان اشاره مى‌شود: حسكا بن بابويه جد منتجب الدين، عبدالجبار مقرى رازى، عبدالرحمان نيشابورى خزاعى، حسن بن عبدالعزيز جيهانى، قاضى ابن ابى‌كامل طرابلسى، ابوجعفر محمد حلبى، زيد بن داعى و كميح. | ||
از برخى نوشته‌هاى قاضى مى‌توان پى برد كه وى در مجلس درس [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] يك شاگرد معمولى نبوده؛ چنان‌كه در مهذب مباحثه‌اى را مى‌بينيم كه ميان شيخ با ابن براج رخ داده و شيخ در اين گفت‌وگو مجاب گرديده است. نيز [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] در سرآغاز پاره‌اى از نوشته‌هايش تصريح مى‌كند كه اين کتاب‌ها را به درخواست شيخ فاضل مى‌نويسد و آقابزرگ در حاشيه پاره‌اى از نسخ کتاب «الجمل و العقود» وى ديده كه مراد از شيخ فاضل، ابن براج است. نيز به گفته كاظمينى، راوندى در «حل العقود» تصريح كرده است كه شيخ مورد نظر همان ابن براج است. افزون بر آن اينكه شيخ کتاب جداگانه‌اى به نام مسائل ابن براج پرداخته است. | از برخى نوشته‌هاى قاضى مى‌توان پى برد كه وى در مجلس درس [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] يك شاگرد معمولى نبوده؛ چنان‌كه در مهذب مباحثه‌اى را مى‌بينيم كه ميان شيخ با ابن براج رخ داده و شيخ در اين گفت‌وگو مجاب گرديده است. نيز [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] در سرآغاز پاره‌اى از نوشته‌هايش تصريح مى‌كند كه اين کتاب‌ها را به درخواست شيخ فاضل مى‌نويسد و آقابزرگ در حاشيه پاره‌اى از نسخ کتاب «الجمل و العقود» وى ديده كه مراد از شيخ فاضل، ابن براج است. نيز به گفته كاظمينى، راوندى در «حل العقود» تصريح كرده است كه شيخ مورد نظر همان ابن براج است. افزون بر آن اينكه شيخ کتاب جداگانه‌اى به نام مسائل ابن براج پرداخته است. | ||