۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ']] ،' به ']]،') |
جز (جایگزینی متن - 'احمد بن حنبل' به 'احمد بن حنبل') |
||
خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
در بخش ديگرى از كتاب، مصاديق سلف صالح بررسى شده است. صاحبنظران سلفيه اجماع نسبى بر صحابه و تابعين و تابعين تابعين دارند. در مصاديق صحابه نيز بين علماى اماميه و اهل سنت و همچنين بين علماى اهل سنت اختلاف نظر وجود دارد. ممكن است گروهى از متفكران كسى را صحابى بدانند، اما گروه ديگر او را از منافقين به حساب آورند. | در بخش ديگرى از كتاب، مصاديق سلف صالح بررسى شده است. صاحبنظران سلفيه اجماع نسبى بر صحابه و تابعين و تابعين تابعين دارند. در مصاديق صحابه نيز بين علماى اماميه و اهل سنت و همچنين بين علماى اهل سنت اختلاف نظر وجود دارد. ممكن است گروهى از متفكران كسى را صحابى بدانند، اما گروه ديگر او را از منافقين به حساب آورند. | ||
احمد بن | [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]]، در ميان اصحاب، ابابكر، عمر، عثمان، على(ع) و عشره مبشره را كه مركّب از چهار خليفه بعد از پيامبر(ص) و طلحه، زبير، سعد، سعيد، عبدالرحمن بن عوف و ابوعبيده جراحند، افضل از ساير صحابه و اهل بهشت مىداند. ابن تيميه نيز عايشه، ابوموسى اشعرى، عمرو بن العاص و معاوية بن ابىسفيان را هم از صحابه و اهل فضائل و محاسن و مجتهدان امت مىداند <ref>ر.ك: همان، ص35-34</ref>. | ||
نويسنده سپس در پاسخ به اين سؤال كه آيا همه اصحاب عادل بودند؟ چنين مىنويسد: «قضاوت دقيق در اين زمينه را بايد به بررسى سيره زندگى عملى و اعتقادى آنان موكول كرد، اما بهطور اجمال مىتوان گفت: برخى از آنان عادل بودند و برخى نه؛ چنانكه در ميان اهل سنت هم در عدالت صحابه اختلاف وجود دارد». گفتههاى [[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسى]]، [[خطيب بغدادى]]، مازرى و ابن عمار حنبلى حاكى از اين اختلاف است <ref>ر.ك: همان، ص52-51</ref>. | نويسنده سپس در پاسخ به اين سؤال كه آيا همه اصحاب عادل بودند؟ چنين مىنويسد: «قضاوت دقيق در اين زمينه را بايد به بررسى سيره زندگى عملى و اعتقادى آنان موكول كرد، اما بهطور اجمال مىتوان گفت: برخى از آنان عادل بودند و برخى نه؛ چنانكه در ميان اهل سنت هم در عدالت صحابه اختلاف وجود دارد». گفتههاى [[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسى]]، [[خطيب بغدادى]]، مازرى و ابن عمار حنبلى حاكى از اين اختلاف است <ref>ر.ك: همان، ص52-51</ref>. | ||
خلاصه سخن در باب نقد تعريف اصطلاحى سلفيه اين است كه نه سلف صالح به معنايى كه آنان مىگويند مىتواند الگو باشند و نه امر پيروى از آنها حجتى شرعى و يا حجتى عقلى دارد. پس در تعريف سلفيه بايد گفت: سلفيه فرقهاى نوظهور است كه غالباً از عقايد احمد بن حنبل و اهل حديث، بهويژه ابن تيميه و محمد بن عبدالوهاب، پيروى مىكنند، اما خود را احياگران سنت و پيروان سلف؛ يعنى اصحاب رسول خدا(ص) و تابعان و تابعان تابعان و پاسداران توحيد و سنت نبوى مىدانند <ref>همان، ص54</ref>. | خلاصه سخن در باب نقد تعريف اصطلاحى سلفيه اين است كه نه سلف صالح به معنايى كه آنان مىگويند مىتواند الگو باشند و نه امر پيروى از آنها حجتى شرعى و يا حجتى عقلى دارد. پس در تعريف سلفيه بايد گفت: سلفيه فرقهاى نوظهور است كه غالباً از عقايد [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] و اهل حديث، بهويژه ابن تيميه و محمد بن عبدالوهاب، پيروى مىكنند، اما خود را احياگران سنت و پيروان سلف؛ يعنى اصحاب رسول خدا(ص) و تابعان و تابعان تابعان و پاسداران توحيد و سنت نبوى مىدانند <ref>همان، ص54</ref>. | ||
تاريخچه پيدايش سلفيه و تحولات آن آخرين مبحث كتاب است. اگر بخواهيم تاريخ پيدايش و تحولات تفكرى گروهى را كه اكنون سلفيه خوانده مىشود، به چند مرحله زمانى تقسيم كنيم، ظهور احمد بن حنبل را بايد يكى از نقاط عطف اين جريان فكرى بدانيم. اگر بخواهيم دورههاى حياتى سلفىها و اهل حديث را متمايز كنيم، بايد ظهور اثرگرايان در فقه و اعتقادات را دوره اول، زمان قدرت گرفتن احمد بن حنبل و اصحاب حديث در زمان متوكل عباسى را دوره دوم، دوران بعد از احمد بن حنبل تا ظهور ابن تيميه را دوره سوم، ظهور ابن تيميه را دوره چهارم، دوران بعد از او تا ظهور محمد بن عبدالوهاب را دوره پنجم، زمان ظهور او و حاكميت يافتن مذهب وهابيه در برخى سرزمينهاى اسلامى را دوره ششم و زمان بعد از او را دوره هفتم يا دوره معاصر بناميم <ref>ر.ك: همان، ص63</ref>. | تاريخچه پيدايش سلفيه و تحولات آن آخرين مبحث كتاب است. اگر بخواهيم تاريخ پيدايش و تحولات تفكرى گروهى را كه اكنون سلفيه خوانده مىشود، به چند مرحله زمانى تقسيم كنيم، ظهور [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] را بايد يكى از نقاط عطف اين جريان فكرى بدانيم. اگر بخواهيم دورههاى حياتى سلفىها و اهل حديث را متمايز كنيم، بايد ظهور اثرگرايان در فقه و اعتقادات را دوره اول، زمان قدرت گرفتن [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] و اصحاب حديث در زمان متوكل عباسى را دوره دوم، دوران بعد از [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] تا ظهور ابن تيميه را دوره سوم، ظهور ابن تيميه را دوره چهارم، دوران بعد از او تا ظهور محمد بن عبدالوهاب را دوره پنجم، زمان ظهور او و حاكميت يافتن مذهب وهابيه در برخى سرزمينهاى اسلامى را دوره ششم و زمان بعد از او را دوره هفتم يا دوره معاصر بناميم <ref>ر.ك: همان، ص63</ref>. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == |
ویرایش