پرش به محتوا

كسر أصنام الجاهلية: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ملا صدرا ' به 'ملا صدرا')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۳: خط ۴۳:




'''كسر أصنام الجاهلية'''، به زبان عربى، از آثار صدر المتألهين شيرازى و موضوعش نقد و بررسى عرفان عملى و تصوّف است. عنوان كامل كتاب، همان‌طور كه در مقدمه مؤلف تصريح شده، كسر أصنام الجاهلية است[1] و قيد ديگرى ندارد و لذا تقييد به«فى الرد على متصوفة زمانه» كه در برخى چاپ‌ها[2] آمده و يا«فى كفر جماعة الصوفية» كه در برخى تراجم ذكر شده[3]، از افزوده‌هاى مصحح و يا تاريخ‌نگار و براى إشاره به موضوع آن است.
'''كسر أصنام الجاهلية'''، به زبان عربى، از آثار صدر المتألهين شيرازى و موضوعش نقد و بررسى عرفان عملى و تصوّف است. عنوان كامل كتاب، همان‌طور كه در مقدمه مؤلف تصريح شده، كسر أصنام الجاهلية است<ref>كسر أصنام الجاهلية، ص 14</ref> و قيد ديگرى ندارد و لذا تقييد به«فى الرد على متصوفة زمانه» كه در برخى چاپ‌ها<ref>كسر أصنام الجاهلية، چاپ استاد محمد تقى دانش‌پژوه، صفحه روى جلد</ref> آمده و يا«فى كفر جماعة الصوفية» كه در برخى تراجم ذكر شده<ref>سيد محمد باقر خوانسارى، در باره صدر المتألهين چنين نوشته است: «... و كان منكر طريقة الملاحدة من صميم صدره بحيث قد كتب فى ردّهم كتاباً سمّاه كسر أصنام الجاهلية فى كفر جماعة الصوفية»، روضات الجنات، ج 6، ص 99 - 100</ref>، از افزوده‌هاى مصحح و يا تاريخ‌نگار و براى إشاره به موضوع آن است.


نام زيبا و پرمعناى كتاب(شكستن بت‌هاى نادانى)، سيره رسول أكرم(ص) را يادآور مى‌شود كه بت‌هاى جاهليت و تقليد كوركورانه را شكست. ارزش كتاب فقط از نظر آسيب‌شناسى اجتماعى و سنجش وضعيت صوفيان در دوره صفويه نيست، زيرا افزون بر آن، خلاصه‌اى علمى و مستند از عرفان ناب اسلامى را نيز بر اساس آيات و روايات آموزش مى‌دهد و ازاين‌رو، شايسته است به‌عنوان كتاب درسى در دانشگاه‌ها تدريس شود.[4]
نام زيبا و پرمعناى كتاب(شكستن بت‌هاى نادانى)، سيره رسول أكرم(ص) را يادآور مى‌شود كه بت‌هاى جاهليت و تقليد كوركورانه را شكست. ارزش كتاب فقط از نظر آسيب‌شناسى اجتماعى و سنجش وضعيت صوفيان در دوره صفويه نيست، زيرا افزون بر آن، خلاصه‌اى علمى و مستند از عرفان ناب اسلامى را نيز بر اساس آيات و روايات آموزش مى‌دهد و ازاين‌رو، شايسته است به‌عنوان كتاب درسى در دانشگاه‌ها تدريس شود.</ref>كسر أصنام الجاهلية، مقدمه مصحح، ص 33</ref>


صدر المتألهين، نگارش كتاب را در اوايل شعبان سال 1027ق، به پايان برد[5]؛ در حالى كه 48 ساله بود و در حومه قم اقامت داشت.[6] اين دوران، هنگامه غربت و عزلت مؤلف و پناهندگى از شيراز به كهك بود. صوفيان دروغينى كه در كتاب، مورد انتقاد علمى قرار گرفته‌اند، جزو همان جاهلان و متحجّرانى بودند كه زمينه‌هاى تبعيد او را فراهم ساختند.
صدر المتألهين، نگارش كتاب را در اوايل شعبان سال 1027ق، به پايان برد</ref>الذريعة، ج 17، ص 293 و كسر أصنام الجاهلية، ص 228</ref>؛ در حالى كه 48 ساله بود و در حومه قم اقامت داشت.</ref>كسر أصنام الجاهلية، مقدمه مصحح، ص 33</ref> اين دوران، هنگامه غربت و عزلت مؤلف و پناهندگى از شيراز به كهك بود. صوفيان دروغينى كه در كتاب، مورد انتقاد علمى قرار گرفته‌اند، جزو همان جاهلان و متحجّرانى بودند كه زمينه‌هاى تبعيد او را فراهم ساختند.


در اين كتاب، حساب صوفيان فريب‌كار از عارفان راست‌كردار جدا مى‌شود و به همين جهت، نوشته‌اند كه«كسر أصنام الجاهلية»، نه در مذمت صوفيه، بلكه در مدح تصوّف حقيقى است[7] و إشكال [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]]بر ذات و نفس تصوف نيست، بلكه بر مشايخ فاسد و مفسد است.[8]
در اين كتاب، حساب صوفيان فريب‌كار از عارفان راست‌كردار جدا مى‌شود و به همين جهت، نوشته‌اند كه«كسر أصنام الجاهلية»، نه در مذمت صوفيه، بلكه در مدح تصوّف حقيقى است</ref>طرائق الحقائق، ج 1، ص 182</ref> و إشكال [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]]بر ذات و نفس تصوف نيست، بلكه بر مشايخ فاسد و مفسد است.</ref>مناقب الصوفية، مقدمه مصحح ص 12</ref>


== ساختار ==
== ساختار ==
خط ۱۳۰: خط ۱۳۰:
نسخه‌هاى تصحيح شده كتاب:
نسخه‌هاى تصحيح شده كتاب:


1. تصحيح و تحقيق استاد، دكتر محسن جهان‌گيرى كه مصحح، متن اصلى كتاب را به خطّ خواناى مؤلف يافته و آن را اصل قرار داده و با افزودن مقدمه‌اى مفصل و عالمانه، توضيح اصطلاحات، معرفى أعلام و تنظيم فهارس فنّى، منتشر كرده است.[9] اين نسخه، از نظر تصحيح علمى و رعايت امانت و دقت، قابل توجّه و برتر است؛  
1. تصحيح و تحقيق استاد، دكتر محسن جهان‌گيرى كه مصحح، متن اصلى كتاب را به خطّ خواناى مؤلف يافته و آن را اصل قرار داده و با افزودن مقدمه‌اى مفصل و عالمانه، توضيح اصطلاحات، معرفى أعلام و تنظيم فهارس فنّى، منتشر كرده است.</ref>كسر أصنام الجاهلية، مقدمه مصحح، ص 73</ref> اين نسخه، از نظر تصحيح علمى و رعايت امانت و دقت، قابل توجّه و برتر است؛  


2. تصحيح استاد محمد تقى دانش‌پژوه، در سال 1340ش(مصحح، همان طور كه خودش نوشته، نتوانسته به نسخه صحيحى دست يابد[10] و لذا اين چاپ، چندان معتبر نيست و بلكه مغلوط است).
2. تصحيح استاد محمد تقى دانش‌پژوه، در سال 1340ش(مصحح، همان طور كه خودش نوشته، نتوانسته به نسخه صحيحى دست يابد</ref>همان، چاپ استاد دانش‌پژوه، مقدمه مصحح، ص 32</ref> و لذا اين چاپ، چندان معتبر نيست و بلكه مغلوط است).


==پانويس ==
<references />
== منابع ==
== منابع ==


#الشيخ آقا بزرگ الطهرانى، [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة إلى تصانيف الشيعة]]، اسماعيليان و كتاب‌خانه اسلاميه تهران، 1408ق؛
#الشيخ آقا بزرگ الطهرانى، [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة إلى تصانيف الشيعة]]، اسماعيليان و كتاب‌خانه اسلاميه تهران، 1408ق؛
خط ۱۴۷: خط ۱۴۸:
-----------------------------------------
-----------------------------------------


[1] كسر أصنام الجاهلية، ص 14


[2] كسر أصنام الجاهلية، چاپ استاد محمد تقى دانش‌پژوه، صفحه روى جلد


[3] سيد محمد باقر خوانسارى، در باره صدر المتألهين چنين نوشته است: «... و كان منكر طريقة الملاحدة من صميم صدره بحيث قد كتب فى ردّهم كتاباً سمّاه كسر أصنام الجاهلية فى كفر جماعة الصوفية»، روضات الجنات، ج 6، ص 99 - 100
[2] 
 
[3]  


[4] كسر أصنام الجاهلية، مقدمه مصحح، ص 33
[4]


[5] الذريعة، ج 17، ص 293 و كسر أصنام الجاهلية، ص 228
[5]


[6] كسر أصنام الجاهلية، مقدمه مصحح، ص 33
[6]


[7] طرائق الحقائق، ج 1، ص 182
[7]


[8] مناقب الصوفية، مقدمه مصحح ص 12
[8]


[9] كسر أصنام الجاهلية، مقدمه مصحح، ص 73
[9]


[10] همان، چاپ استاد دانش‌پژوه، مقدمه مصحح، ص 32
[10]  


== وابسته‌ها ==
== وابسته‌ها ==
۵۳٬۳۲۷

ویرایش