پرش به محتوا

سنجه انصاف (بررسی برهه‌ای حساس از تاریخ رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۶: خط ۲۶:
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
'''سنجه انصاف (بررسی برهه‌ای حساس از تاریخ رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران)'''،  تألیف [[محمدی ری‌شهری، محمد |محمد محمدی ری‌شهری]] (1325-1401ش)، به بررسی یک پرونده حساس و مهم در تاریخ رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد که تمرکز اصلی آن بر وقایع پیرامون عزل آقای منتظری از قائم‌مقامی رهبری است.
'''سنجه انصاف (بررسی برهه‌ای حساس از تاریخ رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران)'''،  تألیف [[محمدی ری‌شهری، محمد |محمد محمدی ری‌شهری]] (1325-1401ش)، به بررسی یک پرونده حساس و مهم در تاریخ رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد که تمرکز اصلی آن بر وقایع پیرامون عزل [[منتظری، حسینعلی|آقای منتظری]] از قائم‌مقامی رهبری است.


==انگیزه نگارش==
==انگیزه نگارش==


انگیزه نویسنده از تألیف این اثر به این شرح است که اگرچه ابتدا قصد داشته است این خاطرات مربوط به برکناری آقای منتظری از قائم‌مقامی رهبری را در دفتر چهارم خاطرات خود بیاورد، اما پس از تأمل بیشتر به این نتیجه رسیده است که به دلیل این‌که بررسی و تحلیل برهه‌ای حساس از تاریخ رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران است، می‌تواند عنوانی مستقل داشته باشد. همچنین از دیدگاه وی برکناری آقای منتظری از صحنه سیاسی کشور و داستان فرازوفرود این شخصیت علمی و سیاسی، حساس‌ترین و آموزنده‌ترین بخش از تاریخ رهبری و مرجعیت در جمهوری اسلامی ایران است. <ref>ر.ک: پیشگفتار، ص7</ref>‏.
انگیزه نویسنده از تألیف این اثر به این شرح است که اگرچه ابتدا قصد داشته است این خاطرات مربوط به برکناری آقای [[منتظری، حسینعلی|منتظری]] از قائم‌مقامی رهبری را در دفتر چهارم خاطرات خود بیاورد، اما پس از تأمل بیشتر به این نتیجه رسیده است که به دلیل این‌که بررسی و تحلیل برهه‌ای حساس از تاریخ رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران است، می‌تواند عنوانی مستقل داشته باشد. همچنین از دیدگاه وی برکناری آقای [[منتظری، حسینعلی|منتظری]] از صحنه سیاسی کشور و داستان فرازوفرود این شخصیت علمی و سیاسی، حساس‌ترین و آموزنده‌ترین بخش از تاریخ رهبری و مرجعیت در جمهوری اسلامی ایران است. <ref>ر.ک: پیشگفتار، ص7</ref>‏.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۴۴: خط ۴۴:
==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==


کتاب در ابتدا به دیدگاه امام خمینی در مورد قائم‌مقامی آقای منتظری می‌پردازد و موضع ایشان پیس از تصمیم مجلس خبرگان را تشریح می‌کند <ref>ر.ک: همان، ص 15</ref>‏. در ادامه، دلایل اصلی عزل وی از قائم‌مقامی از نگاه امام بررسی شده و سپس به علت وقوع اتفاقات پیرامون آقای منتظری اشاره می‌شود <ref>ر.ک: همان، ص 27، 30</ref>‏.
کتاب در ابتدا به دیدگاه [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی]] در مورد قائم‌مقامی [[منتظری، حسینعلی|آقای منتظری]] می‌پردازد و موضع ایشان پیس از تصمیم مجلس خبرگان را تشریح می‌کند <ref>ر.ک: همان، ص 15</ref>‏. در ادامه، دلایل اصلی عزل وی از قائم‌مقامی از نگاه امام بررسی شده و سپس به علت وقوع اتفاقات پیرامون [[منتظری، حسینعلی|آقای منتظری]] اشاره می‌شود <ref>ر.ک: همان، ص 27، 30</ref>‏.


امام خمینی در نامه تاریخ 26/1/1368 خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی، به علت واقعی برکناری آقای منتظری اشاره می‌کند: همین قدر بدانید که پدر پیرتان بیش از دو سال است در اعلامیه‌ها و پیغام‌ها، تمام تلاش خود را نموده است تا قضیه بدین‌جا ختم نگردد، ولی متأسفانه موفق نشد<ref>ر.ک: همان، ص40</ref>‏.
[[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی]] در نامه تاریخ 26/1/1368 خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی، به علت واقعی برکناری آقای منتظری اشاره می‌کند: همین قدر بدانید که پدر پیرتان بیش از دو سال است در اعلامیه‌ها و پیغام‌ها، تمام تلاش خود را نموده است تا قضیه بدین‌جا ختم نگردد، ولی متأسفانه موفق نشد<ref>ر.ک: همان، ص40</ref>‏.


نقاط ضعف آقای منتظری از نگاه امام(ره) عبارت است از: ساده‌لوحی، مدیر و مدبر نبودن و اطرافیان ناصالح<ref>ر.ک: همان، ص41،40</ref>‏.
نقاط ضعف آقای [[منتظری، حسینعلی|منتظری]] از نگاه [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام(ره)]] عبارت است از: ساده‌لوحی، مدیر و مدبر نبودن و اطرافیان ناصالح<ref>ر.ک: همان، ص41،40</ref>‏.


امام در نخستین اقدام برای قطع ارتباط مهدی هاشمی با آقای منتظری بافراست و روشن‌بینی خاصی که داشت، از همان سال‌های نخست پیروزی انقلاب اسلامی، نسبت به ارتباط مهدی هاشمی با آقای منتظری احساس خطر می‌کرد و با عنایت به جایگاه حوزوی و سیاسی آقای منتظری، تلاش می‌کرد که به هر نحو ممکن، وی را از آقای منتظری جدا کند<ref>ر.ک: همان، ص43</ref>‏.
امام در نخستین اقدام برای قطع ارتباط مهدی هاشمی با آقای [[منتظری، حسینعلی|منتظری]] بافراست و روشن‌بینی خاصی که داشت، از همان سال‌های نخست پیروزی انقلاب اسلامی، نسبت به ارتباط مهدی هاشمی با آقای [[منتظری، حسینعلی|منتظری]] احساس خطر می‌کرد و با عنایت به جایگاه حوزوی و سیاسی آقای [[منتظری، حسینعلی|منتظری]]، تلاش می‌کرد که به هر نحو ممکن، وی را از آقای منتظری جدا کند<ref>ر.ک: همان، ص43</ref>‏.


چهار روز پس از نامه آیت‌الله ری‌شهری به امام(ره) و گزارش برخورد تلخ آقای منتظری در مورد تخلیه خانه تیمی مهدی هاشمی توسط وزارت اطلاعات -که به دستور امام (ره) انجام شده بود- امام، نامه‌ای به اقای منتظری نوشتند و با صراحت، نسبت به خطری که از ناحیه مهدی هاشمی، حیثیت و آبروی ایشان را تهدید می‌کند، هشدار دادند<ref>ر.ک: همان، ص73</ref>‏.
چهار روز پس از نامه [[محمدی ری‌شهری، محمد|آیت‌الله ری‌شهری]] به امام(ره) و گزارش برخورد تلخ آقای [[منتظری، حسینعلی|منتظری]] در مورد تخلیه خانه تیمی مهدی هاشمی توسط وزارت اطلاعات -که به دستور امام (ره) انجام شده بود- امام، نامه‌ای به اقای [[منتظری، حسینعلی|منتظری]] نوشتند و با صراحت، نسبت به خطری که از ناحیه مهدی هاشمی، حیثیت و آبروی ایشان را تهدید می‌کند، هشدار دادند<ref>ر.ک: همان، ص73</ref>‏.


در فصول بعدی به پیگیری‌های قانونی و برخوردهای سیاسی پرداخته می‌شود. این مطالب شامل بازداشت مهدی هاشمی و اعتصاب آقای منتظری است.  در ادامه، فرمان کتبی امام مبنی بر پیگیری اتهامات و شکایت آقای منتظری از وزارت اطلاعات به امام آمده است <ref>ر.ک: همان، ص116،106</ref>‏.
در فصول بعدی به پیگیری‌های قانونی و برخوردهای سیاسی پرداخته می‌شود. این مطالب شامل بازداشت مهدی هاشمی و اعتصاب آقای [[منتظری، حسینعلی|منتظری]] است.  در ادامه، فرمان کتبی امام مبنی بر پیگیری اتهامات و شکایت آقای منتظری از وزارت اطلاعات به امام آمده است <ref>ر.ک: همان، ص116،106</ref>‏.


یکی از بخش‌های مهم این قسمت به انحلال سپاه قهدریجان به دستور امام و غربت وزارت اطلاعات در پیگیری پرونده می‌پردازد <ref>ر.ک: ص126،139</ref>‏. همچنین، به شکستن معجزه‌آسای بن‌بست بازجویی و انتشار مصاحبه مهدی هاشمی و کشف جنایات هولناک او اشاره شده است <ref>ر.ک: همان، ص 133،148، 171 </ref>‏.
یکی از بخش‌های مهم این قسمت به انحلال سپاه قهدریجان به دستور امام و غربت وزارت اطلاعات در پیگیری پرونده می‌پردازد <ref>ر.ک: ص126،139</ref>‏. همچنین، به شکستن معجزه‌آسای بن‌بست بازجویی و انتشار مصاحبه مهدی هاشمی و کشف جنایات هولناک او اشاره شده است <ref>ر.ک: همان، ص 133،148، 171 </ref>‏.


فصول آخر به محاکمه مهدی هاشمی، تشدید تلاش آقای منتظری برای نجات جریان مهدی هاشمی، رأی دادگاه، تلاش‌های بعدی آقای منتظری برای ممانعت از اجرای حکم دادگاه، پیشگیری امام از سوءاستفاده سیاسی از پرونده مهدی هاشمی و نهایت صبر امام و حوصله ایشان در برابر موضع تند آقای منتظری می‌پردازد <ref>ر.ک: همان، ص 212، 255، 258</ref>‏.
فصول آخر به محاکمه مهدی هاشمی، تشدید تلاش آقای منتظری برای نجات جریان مهدی هاشمی، رأی دادگاه، تلاش‌های بعدی آقای منتظری برای ممانعت از اجرای حکم دادگاه، پیشگیری امام از سوءاستفاده سیاسی از پرونده مهدی هاشمی و نهایت صبر امام و حوصله ایشان در برابر موضع تند آقای منتظری می‌پردازد <ref>ر.ک: همان، ص 212، 255، 258</ref>‏.
در انتها با تحلیلی در باب نامه تاریخی امام به آقای منتظری به پایان آمده است. در این فصل نامه مذکور هم از نظر انتساب و هم از نظر محتوا مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در پاسخ به تشکیک صدور نامه 6/1/68 از امام(ره) و قطعی بودن صدور پنج دلیل اقامه می‌کند از جمله اینکه موضوع برکناری آقای منتظری از رهبری، بزرگ‌ترین حادثه سیاسی و یا یکی از بزرگ‌ترین حوادث سیاسی تاریخ انقلاب اسلامی است. آیا می‌توان باور کرد که چنین حادثه عظیمی در برابر دیدگان امام، مستند به یک نامه مجعول شود و ایشان سکوت نماید<ref>ر.ک: همان، ص289،290</ref>‏.
در انتها با تحلیلی در باب نامه تاریخی امام به آقای [[منتظری، حسینعلی|منتظری]] به پایان آمده است. در این فصل نامه مذکور هم از نظر انتساب و هم از نظر محتوا مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در پاسخ به تشکیک صدور نامه 6/1/68 از [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام(ره)]] و قطعی بودن صدور پنج دلیل اقامه می‌کند از جمله اینکه موضوع برکناری آقای [[منتظری، حسینعلی|منتظری]] از رهبری، بزرگ‌ترین حادثه سیاسی و یا یکی از بزرگ‌ترین حوادث سیاسی تاریخ انقلاب اسلامی است. آیا می‌توان باور کرد که چنین حادثه عظیمی در برابر دیدگان امام، مستند به یک نامه مجعول شود و ایشان سکوت نماید<ref>ر.ک: همان، ص289،290</ref>‏.


پیوست‌های کتاب حاوی مجموعه مستنداتی در موضوع بحث کتاب است؛ از جمله زندگی‌نامه اجمالی مرحوم آیت‌الله شمس‌آبادی و گزارش خلاصه از پرونده وی در ساواک، اظهارات مهدی هاشمی درباره قتل مرحوم شمس‌آبادی و بازجویی از متهمان و اعتراف هر یک از آنان است<ref>ر.ک: همان، ص295-300</ref>‏.
پیوست‌های کتاب حاوی مجموعه مستنداتی در موضوع بحث کتاب است؛ از جمله زندگی‌نامه اجمالی مرحوم آیت‌الله شمس‌آبادی و گزارش خلاصه از پرونده وی در ساواک، اظهارات مهدی هاشمی درباره قتل مرحوم شمس‌آبادی و بازجویی از متهمان و اعتراف هر یک از آنان است<ref>ر.ک: همان، ص295-300</ref>‏.