کیهان‌نگاری در ایران باستان: بحث‌ها و دیدگاه‌ها: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
خط ۳۵: خط ۳۵:
در این کتاب به دیدگاه‌های ایرانیان از دوران ماد و هخامنشی تا سده‌های نخستین اسلامی دربارۀ آسمان شب و عمق کیهان پرداخته شده است. پدیده‌هایی مانند عبور شهاب‌سنگ، بارش شهابی، حرکات سیارات و ستارگان، عبور ستارگان دنباله‌دار و آذرگوی برای ایرانیان جذاب و تأمل‌برانگیز بوده است؛ از این‌رو در مجموعه کتاب‌های مقدس اوستا که بازتاب‌دهندۀ باورهای بسیار کهن آریاییان و بومیان فلات ایران است، به این رخدادها نیز اشاره شده است. در متون دینی ایران باستان اعتقاد رایج بر این اساس بوده است که پدیده‌های آسمان به دستور و ارادۀ سپنته‌مینو و ایزدان و در مقابل آنان اهریمن و لشکریان پلیدش رخ می‌دهد. هر یک از سیارات و ستارگان شاخص را به یکی از ایزدان یا دیوان نسبت می‌دادند و باور داشتند آنها در حال یک نبرد آسمانی با یکدیگر هستند و طبق همین باور اقدام به پیشگویی چگونگی آیندۀ ایران و جهان و طالع نحس یا سعد افراد می‌کدند.
در این کتاب به دیدگاه‌های ایرانیان از دوران ماد و هخامنشی تا سده‌های نخستین اسلامی دربارۀ آسمان شب و عمق کیهان پرداخته شده است. پدیده‌هایی مانند عبور شهاب‌سنگ، بارش شهابی، حرکات سیارات و ستارگان، عبور ستارگان دنباله‌دار و آذرگوی برای ایرانیان جذاب و تأمل‌برانگیز بوده است؛ از این‌رو در مجموعه کتاب‌های مقدس اوستا که بازتاب‌دهندۀ باورهای بسیار کهن آریاییان و بومیان فلات ایران است، به این رخدادها نیز اشاره شده است. در متون دینی ایران باستان اعتقاد رایج بر این اساس بوده است که پدیده‌های آسمان به دستور و ارادۀ سپنته‌مینو و ایزدان و در مقابل آنان اهریمن و لشکریان پلیدش رخ می‌دهد. هر یک از سیارات و ستارگان شاخص را به یکی از ایزدان یا دیوان نسبت می‌دادند و باور داشتند آنها در حال یک نبرد آسمانی با یکدیگر هستند و طبق همین باور اقدام به پیشگویی چگونگی آیندۀ ایران و جهان و طالع نحس یا سعد افراد می‌کدند.


به طور کلی سهم فرهنگ پیش از اسلام ایران در پیشرفت علوم اخترشناسی باستانی چشمگیر و درخشان بوده است. این دستاورد بیشتر به دلیل شالودۀ بین‌المللی این دانش در برخی از شاهنشاهی‌های بزرگ مانند پادشاهی هخامنشیان و ساسانیان بوده است. در این دوران زمینۀ مهاجرت افراد و به تبع آن گردش اندیشه و عقاید مهیا شد. پس از فتوحات اسکندر فرایند هلنی‌شدن فرهنگ این کشورها آغاز شد و در دوران پارتیان نیز نواحی راه ابریشم توسعۀ کلی چندوجهی داشت. اما در دوران حکومت ساسانیان شرایط نوینی برای تبادلات و تأثیرات فرهنگی ایجاد شد که به‌ناچار مورد پسند گسترده‌ای از ادیان و مذاهب مهاجم نوین مانند مسیحیت، مانوی، بودایی و ... قرار گرفت.<ref> [https://literaturelib.com/books/7110 ر.ک: کتابخانه تخصصی ادبیات] </ref>
به طور کلی سهم فرهنگ پیش از اسلام ایران در پیشرفت علوم اخترشناسی باستانی چشمگیر و درخشان بوده است. این دستاورد بیشتر به دلیل شالودۀ بین‌المللی این دانش در برخی از شاهنشاهی‌های بزرگ مانند پادشاهی هخامنشیان و ساسانیان بوده است. در این دوران زمینۀ مهاجرت افراد و به تبع آن گردش اندیشه و عقاید مهیا شد. پس از فتوحات اسکندر فرایند هلنی‌شدن فرهنگ این کشورها آغاز شد و در دوران پارتیان نیز نواحی راه ابریشم توسعۀ کلی چندوجهی داشت. اما در دوران حکومت ساسانیان شرایط نوینی برای تبادلات و تأثیرات فرهنگی ایجاد شد که به‌ناچار مورد پسند گسترده‌ای از ادیان و مذاهب مهاجم نوین مانند مسیحیت، مانوی، بودایی و... قرار گرفت.<ref> [https://literaturelib.com/books/7110 ر.ک: کتابخانه تخصصی ادبیات] </ref>


==پانويس ==
==پانويس ==