قرة العين: تفاوت میان نسخه‌ها

۱ بایت حذف‌شده ،  دیروز در ‏۱۳:۲۶
جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
خط ۴۳: خط ۴۳:
قسم اول «فی الامثال» نام دارد که شامل سه فصل است: فی الامثال المفرده، فی الامثال و الاشعار المتمثّل بها و فی الامثال و الحکایات اللأئقة بها. در فصل نخست بیش از 60 مثل فارسی و عربی وجود دارد که در ابتدا امثال فارسی و عربی و سپس آیات قران متناظر با آنها آورده شده است. این ترتیب از نیمه‌های فصل ادامه نیافته و تنها امثال فارسی و آیات مرتبط آمده است. در فصل دوم، ابتدا مثل تازی و سپس مثل فارسی مطابق با آن آمده و در ادامه شعری عربی و شعری فارسی در تناسب با آن امثال آورده شده است. این ساختار در تمام فصل دوم رعایت شده است. در فصل سوم از قسم اول ابتدا مثل عربی، سپس معادل آن به فارسی و بعد آیه‌ای از قرآن متناسب با آن آمده و در نهایت یک یا دو حکایت فارسی در همان مضمون آورده شده است.
قسم اول «فی الامثال» نام دارد که شامل سه فصل است: فی الامثال المفرده، فی الامثال و الاشعار المتمثّل بها و فی الامثال و الحکایات اللأئقة بها. در فصل نخست بیش از 60 مثل فارسی و عربی وجود دارد که در ابتدا امثال فارسی و عربی و سپس آیات قران متناظر با آنها آورده شده است. این ترتیب از نیمه‌های فصل ادامه نیافته و تنها امثال فارسی و آیات مرتبط آمده است. در فصل دوم، ابتدا مثل تازی و سپس مثل فارسی مطابق با آن آمده و در ادامه شعری عربی و شعری فارسی در تناسب با آن امثال آورده شده است. این ساختار در تمام فصل دوم رعایت شده است. در فصل سوم از قسم اول ابتدا مثل عربی، سپس معادل آن به فارسی و بعد آیه‌ای از قرآن متناسب با آن آمده و در نهایت یک یا دو حکایت فارسی در همان مضمون آورده شده است.


فسم دوم مجموعه‌ای از جمله‌ها و عبارت‌های قرآنی است که در میان مردم رواج داشته و خود از دوازده فصل تشکیل شده است: 1. فی نعم الله تعالی، 2. فی احاطة علم الله تعالی بسرائر العباد، 3. فی العفو و الغفران، 4. فی تحسین کلام الحسن، 5. فی تقبیح الکذاب و ذمه، 6. فی تهجین النّفاق، 7. فی الشّماتة علی من یجازی بفعله، 8. فی تخویف الظالم و شر مصیره، 9. فی النّهی عن البخل و الحثّ علی الجود، 10. فی النّهی عن الاسراف، 11. فی تسلیة قلب المحزون و 12. فی نوادر المحاورات. هر فصل به طور متوسط دربردارندۀ چهار تا شش آیه است همراه با عباراتی فارسی که اغلب ترجمۀ آیه و گاه جمله‌ای با مضمونی شبیه به آیه است. اغلب عبارات فارسی این بخش، به معنای دقیق کلمه «مثل» به شمار نمی‌آیند، اما به نظر می‌رسد مؤلف بر آن بوده تا با آوردن آنها در تناظر با آیات، از یک‌سو فهم آیه را در کاربرد مثلی آن برای مخاطب آسان سازد و از سوی دیگر کاربرد ترجمه‌ها یا عبارات مشابه را در زبان فارسی رواج دهد. به نظر می‌رسد مؤلف در این بخش بیشتر مفاهیم اخلاقی را در نظر داشته است، مفاهیمی مانند بخشش، دروغ، دورویی، مجازات، بخل و سخا، اسراف و ... که در عناوین فصول این قسم نمود پیدا کرده است.
فسم دوم مجموعه‌ای از جمله‌ها و عبارت‌های قرآنی است که در میان مردم رواج داشته و خود از دوازده فصل تشکیل شده است: 1. فی نعم الله تعالی، 2. فی احاطة علم الله تعالی بسرائر العباد، 3. فی العفو و الغفران، 4. فی تحسین کلام الحسن، 5. فی تقبیح الکذاب و ذمه، 6. فی تهجین النّفاق، 7. فی الشّماتة علی من یجازی بفعله، 8. فی تخویف الظالم و شر مصیره، 9. فی النّهی عن البخل و الحثّ علی الجود، 10. فی النّهی عن الاسراف، 11. فی تسلیة قلب المحزون و 12. فی نوادر المحاورات. هر فصل به طور متوسط دربردارندۀ چهار تا شش آیه است همراه با عباراتی فارسی که اغلب ترجمۀ آیه و گاه جمله‌ای با مضمونی شبیه به آیه است. اغلب عبارات فارسی این بخش، به معنای دقیق کلمه «مثل» به شمار نمی‌آیند، اما به نظر می‌رسد مؤلف بر آن بوده تا با آوردن آنها در تناظر با آیات، از یک‌سو فهم آیه را در کاربرد مثلی آن برای مخاطب آسان سازد و از سوی دیگر کاربرد ترجمه‌ها یا عبارات مشابه را در زبان فارسی رواج دهد. به نظر می‌رسد مؤلف در این بخش بیشتر مفاهیم اخلاقی را در نظر داشته است، مفاهیمی مانند بخشش، دروغ، دورویی، مجازات، بخل و سخا، اسراف و... که در عناوین فصول این قسم نمود پیدا کرده است.


قسم سوم با عنوان «فی الحکایات المرتبطة بالآیات» شامل هشت فصل است که به ترتیب عبارتند از: 1. فی ذکر الاسخیاء، 2. فی ذکر البخلاء، 3. فی بدایع نکات النسوان، 4. فی ملح الفاظ الغلمان، 5. فی تعبیر الرؤیا، 6. فی الاسولة الامتحانیة، 7. فی المکاتیب البدیعة و 8. فی الحکایات المفردة. این قسم دربردارندۀ حکایت‌هایی به زبان فارسی است که در آنها به‌کارگیری آیات قرآن از زبان شخصیت‌ها و یا راوی موجب پیشبرد حکایت می‌شود. مقایسۀ بسیاری از این حکایت‌ها با منبع اصلی آنها در ادبیات عرب نشان می‌دهد که روایت این کتاب همراه با شاخ و برگ‌هایی است که در اصل عربی آنها وجود ندارد. در این قسم گذشته از دو فصل نخست که دربارۀ گشاده‌دستان و خسیسان است و نیز فصول 3 تا 5 که دربردارندۀ مطالبی غیرعادی و گاه توأم با ترک ادب شرعی است، مؤلف در دیگر فصل‌های کوشیده است تا به کمک حکایت، طرز استفادۀ صحیح از آیات قران را در موقعیت‌های مختلف به خواننده بیاموزاند.
قسم سوم با عنوان «فی الحکایات المرتبطة بالآیات» شامل هشت فصل است که به ترتیب عبارتند از: 1. فی ذکر الاسخیاء، 2. فی ذکر البخلاء، 3. فی بدایع نکات النسوان، 4. فی ملح الفاظ الغلمان، 5. فی تعبیر الرؤیا، 6. فی الاسولة الامتحانیة، 7. فی المکاتیب البدیعة و 8. فی الحکایات المفردة. این قسم دربردارندۀ حکایت‌هایی به زبان فارسی است که در آنها به‌کارگیری آیات قرآن از زبان شخصیت‌ها و یا راوی موجب پیشبرد حکایت می‌شود. مقایسۀ بسیاری از این حکایت‌ها با منبع اصلی آنها در ادبیات عرب نشان می‌دهد که روایت این کتاب همراه با شاخ و برگ‌هایی است که در اصل عربی آنها وجود ندارد. در این قسم گذشته از دو فصل نخست که دربارۀ گشاده‌دستان و خسیسان است و نیز فصول 3 تا 5 که دربردارندۀ مطالبی غیرعادی و گاه توأم با ترک ادب شرعی است، مؤلف در دیگر فصل‌های کوشیده است تا به کمک حکایت، طرز استفادۀ صحیح از آیات قران را در موقعیت‌های مختلف به خواننده بیاموزاند.