متن سکایی (از سنگ‌نوشتۀ داریوش در بیستون): قرائت، ترجمه، ریشه‌شناسی واژه‌ها: تفاوت میان نسخه‌ها

در عصری که مورد مطالعه در این کتاب است که حدود پانصد تا هزاروپانصد سال قبل از میلاد را شامل می‌شود، در محدودۀ زمانی عصر هخامنشیان، شاهان این سلسله تمامی اقوامی را که در مناطق کوه‌های «تیان شان و آلتای» تا شمال دریای سیاه و اوکراین کنونی را می‌پوشاندند، در کل با نام «سکا ـ ساکا» می‌نامیدند که البته این نامیدن به‌حق و درست بوده است؛ چراکه سکاها در قبایل و تیره‌های مختلف و با نام‌های اختصاصی در سراسر این مناطق پراکنده بودند. گاهی گروهی را ساکا، گروهی را سارمات، گروهی را کیمری و گروهی را ماساگت و ... می‌نامیدند؛ اما همۀ اینها از یک نژاد و ملت با زبانی واحد در همه جای آسیا تا قلب اروپا پراکنده بودند و چه‌بسا در مقاطعی از زمان با هم به جنگ و درگیری مهم می‌پرداختند؛ اما در میان اینها قوم «ساکا» که یونانی‌ها به آنها «اسکیت» می‌گفتند، از همۀ قوم‌ها نیرومندتر و جنگجوتر بودند.

خوانندۀ این کتاب متوجه می‌شود که در متن کتیبه، لغات و واژه‌ها به کرات تکرار می‌شود. این مسئله دربارۀ نسخۀ «هخامنشی» (فارسی باستان) کتیبه و همچنین دربارۀ نسخۀ «اکدی» (بابلی) کتیبه نیز صدق می‌کند. علت تکرارهای واژه‌ها این بوده که در آن عصر به طور کلی همۀ زبان‌ها از غنای لغوی کمتری برخوردار بوده‌اند. اما باید این را در نظر داشت که متن هخامنشی کتیبه که اصولاً می‌بایستی از لحاظ لغوی از دو نسخۀ دیگر غنی‌تر و پربارتر باشد، تنها چهارصد و اندی واژه داشته و دارد، حالا می‌توان تصور کرد که نویسنده یا نویسندگان نسخۀ «سکایی» که به احتمال زیاد اهل زبان هم نبوده‌اند، برای رساندن منظور خود مجبور می‌شده‌اند به تکرار لغات آن هم در مواردی که می‌خواسته‌اند مضمون‌ها یا منظورهای نزدیک به هم را برسانند، چند واژه مانند حمله، هجوم، تهاجم، هجمه، یورش، پیکار، جنگ، ستیز، نبرد و ... را مرتب تکرار کنند.