قواعد السير و السلوک لأولي العقول و القلوب: تفاوت میان نسخه‌ها

| پیش از =  

}}

==انگیزه نگارش==

نویسنده انگیزه خود را اشتیاق و تلاشی دائمی برای رسیدن به مردان و اولیای الهی و رسیدن به معرفت ربوبی و فنای الهی ذکر می‌کند. این عطش فزاینده برای جستجوی حقیقت، هنگامی که نویسنده به دنبال یکی از ایشان بود؛ اما او را حاضر نیافت، شدت گرفت؛ چرا که باوجود زیارت قبور و رجوع به کتب، نتوانسته بود از زبان کسی که در قید حیات است و در محل اقامت اوست، راهنمایی دریافت کند. در نهایت تصمیم می‌گیرد که با توسل به ائمه اطهار(ع) و توکل بر خداوند متعال، مباحث سیروسلوک عرفانی و نیاز به مرشد و راهنما را مستند به آیات و روایات به رشته تحریر درآورد. <ref>ر.ک:  مقدمه، ص8، 9</ref>‏

==ساختار==

کتاب شامل مقدمه و عناوین متعددی است که نیازهای سالک را از مرشد و اوصاف او آغاز کرده و طرق و مراحل سیروسلوک، مقامات سالکین و مانند آن را تبیین می‌کند.

==سبک نگارش==

# شفافیت عنوانی: نویسنده تلاش کرده است تا عناوین و مطالب را واضح و آشکار بیان کند تا از ایجاد شبهه و سردرگمی جلوگیری شود ر.ک: متن کتاب، ص 379،376،123،122</ref> ‏.

#جامعیت موضوعی: کتاب از تبیین مراحل ابتدایی سلوک مانند نیاز به مرشد و زاد و توشه، تا عالی‌ترین مقامات صعودی و تنزلی عارف را در بر می‌گیرد<ref> فهرست مطالب کتاب، ص607-604</ref>‏.

==گزارش محتوا==

وسائل و راه‌های معرفت: راه‌های معرفت شامل شناخت خلقت، شناخت نفس، و شناخت افعال، اسماء و صفات الهی و نهایتاً معرفت الله است. این وسایل در نهایت برای رسیدن به معرفت ربوبی و درک حقیقت وجودی به کار می‌آیند. <ref>ر.ک: همان، ص31-33</ref>‏.

توشه و ملزومات سیروسلوک:  بهترین توشه برای سالک، تقوا و یقین است. ملزومات این راه شامل مجموعه‌ای از اعمال و وظایف است:

# طهارت (پاکی): شامل طهارت ظاهری و باطنی: طهارت بدن، لباس، عقل (از شک و شرک)، قلب (از کینه و نفاق)، مال، خلقت، لسان، چشم، نفس (از هوی‌وهوس)، روح (از تعلق به غیر خدا) و سرّ (از غفلت و نسیان). <ref>ر.ک: همان، ص61-97</ref>‏.

منازل و درجات سالکان: به منزله پایگاه‌های راه هستند که سالک باید از آن‌ها عبور کند. عرفا منازل را به منازل روحانی، روحی و جسمی تقسیم کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص 146-147</ref>‏.

کمال و مراتب آن: بخش کمال به معنای نهایت سیر صعودی و تحقق مقام ولایت و وصول به حق است که عالی‌ترین و کامل‌ترین هدف سلوک است. کمال حاصل در این مقام، کمال مطلق و کامل‌شدن صفات نفس است. از جمله مباحث مرتبط با این بخش، بحث انسان کامل است که جامع کمالات و صفات است. این مرتبه زمانی حاصل می‌شود که سالک سفر خود را به پایان رسانده و به مقام وصل کامل دست‌یافته باشد. مراتب ده‌گانه کمال شامل اسلام، اخلاص، جهاد، هجرت، ایمان، تقوی، یقین، فتح، جمال و مقام المحبین است <ref>ر.ک: همان، ص289-469</ref>‏.

حجاب‌های سالک دربردارنده انواع حجب شامل حجب دنیا، حجب شیاطین، حجب بدن، حجب نفس، حجب ظلمانی، حجب سماوات و ارض، حجب عوالم، حجب نور<ref>ر.ک: همان، ص471-502</ref>‏.