موسوعة دول العالم الإسلامي و رجالها: تفاوت میان نسخه‌ها

| پیش از =  

}}

==انگیزه نگارش==

** مقدمه کتاب (بين يدي الكتاب)، ضمن توضیح اهداف نویسنده از تألیف این دانشنامه، بر ضرورت ارائه تصویری جامع از تاریخ اسلام تأکید می‌کند. نویسنده به‌صراحت بیان می‌دارد که این اثر تنها یک فهرست خشک از اسامی و تاریخ‌ها نیست، بلکه تلاشی برای درک و تحلیل عمیق‌تر تحولات سیاسی، اجتماعی، فکری و فرهنگی در جهان اسلام است. او به پیچیدگی و وسعت موضوع اذعان کرده و به مشکلات جمع‌آوری اطلاعات از منابع مختلف که گاه متناقض و تکراری هستند، اشاره می‌کند. نویسنده همچنین تأکید می‌کند که هدف کتاب پوشش تمامی جزئیات حاکمان و وقایع نیست، بلکه ارائه درکی گسترده از تاریخ اسلامی است<ref>ر.ک: همان</ref>.

** عصر پیامبر اکرم(ص) (صاحب الرسالة والدعوة الإسلامية): این قسمت با معرفی پیامبر(ص)، نسب، خانواده، همسران و یاران ایشان آغاز می‌شود. وقایع مهمی چون هجرت به مدینه، تأسیس دولت اسلامی اولیه و نبردهای کلیدی مانند بدر و احد در این بخش شرح داده شده است. همچنین به کاتبانی اشاره می‌شود که برای پیامبر می‌نوشتند؛ از جمله نویسندگان وحی و افرادی که مسئول امور عمومی، صلح‌نامه‌ها و مکاتبات بین‌المللی بودند. این بخش همچنین شامل فهرست کارگزاران منصوب‌شده توسط پیامبر در مناطق مختلف مانند مکه، مدینه و یمن است. اسامی نقبای پیامبر در مدینه و کسانی که در زمان حیات ایشان یا در نبردها به شهادت رسیدند نیز در این بخش ذکر شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، همان، ص19-43</ref>.

** عصر امویان: این بخش ابتدا به ویژگی‌های تمدن اسلامی عربی می‌پردازد و جامعیت، اهمیت علم، عدالت و کرامت انسانی را در این تمدن برجسته می‌کند. در ادامه، خلفای اموی و دوران حکومت آن‌ها، به‌همراه جزئیات مربوط به شخصیت‌ها و وقایع مهم این دوره، ذکر شده است. این، شامل والیان آن‌ها در مناطق مختلفی مانند مکه، مدینه، مصر، دمشق، موصل، بصره، کوفه، ارمنستان، آذربایجان، خراسان، فارس، یمن، عمان، هند، افریقیه (شمال آفریقا) و اندلس می‌شود. همچنین فهرست مردان مهم، قاضیان برجسته و اندیشمندان و علمای برجسته و شاعران این عصر نیز آورده شده است<ref>ر.ک: همان، ص67-122</ref>.

** عصر عباسیان: این بخش، به خلفای عباسی، دوران حکومت آن‌ها و مکان‌های استقرارشان در عراق و سپس قاهره می‌پردازد. روند ظهور و افول دولت عباسی نیز بررسی شده و دوران شکوفایی سیاسی، فرهنگی و فکری آن در ابتدا و سپس زوال آن شرح داده می‌شود. این قسمت همچنین شامل فهرست وزیران، امرا و تاریخ وفات خلفاست. فهرست مفصلی از فرزندان خلفا نیز ارائه شده است. در ادامه، قاضیان و حاجبان برجسته دوران عباسی ذکر شده‌اند. همچنین خاندان‌ها و گروه‌های مهم مانند برامکه، بنومهلب، بنووهب، بنوخاقان، بنوجراح، بنوفرات و...، خاندان‌های پزشکان و نویسندگان و سایر گروه‌های تأثیرگذار نیز در این بخش معرفی شده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص125-174</ref>.