۱۴۷٬۱۸۳
ویرایش
جستاری در مواجهات معنایی روحانیت و سینمای اجتماعی ایران (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۴ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۳:۴۹
، ۱۴ نوامبرجایگزینی متن - 'مولف' به 'مؤلف'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'مولف' به 'مؤلف') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
رخداد بسیار مؤثری که در همین مقطع تاریخی رقم خورده بود و به طور همزمان هستی اجتماعی روحانیت را وارد مرحله جدید و کاملا متمایزی ساخت، انقلاب اسلامی 1357 و تحولات اجتماعی و فرهنگی حاصل از آن بود. وقوع انقلاب اسلامی و مؤلفههای گفتمانی و نظام اندیشگانی ملازم آن ـ به عنوان یک گسل شگرف معرفتشناختی ـ موجب شد، نهاد دین و در رأس آن سازمانها و تشکیلات مذهبی بهویژه حوزه و روحانیت، در قامت یکی از جریانات فعال و مؤثر فکری در عرصۀ تحلیل و ارزیابی مسائل فرهنگی و قالبهای رسانهای و هنری وارد شوند. در واقع، مهمترین مسئلهای که طراحی و اجرای چنین پژوهشی را ضروری میسازد، همین جایگاه ـ معرفتشناختی و گفتمانی ـ دین در انقلاب اسلامی و شأن مفروض حوزه و روحانیت در حیطۀ مسائل فرهنگی و اجتماعی روز جامعه در دوران پس انقلاب است. | رخداد بسیار مؤثری که در همین مقطع تاریخی رقم خورده بود و به طور همزمان هستی اجتماعی روحانیت را وارد مرحله جدید و کاملا متمایزی ساخت، انقلاب اسلامی 1357 و تحولات اجتماعی و فرهنگی حاصل از آن بود. وقوع انقلاب اسلامی و مؤلفههای گفتمانی و نظام اندیشگانی ملازم آن ـ به عنوان یک گسل شگرف معرفتشناختی ـ موجب شد، نهاد دین و در رأس آن سازمانها و تشکیلات مذهبی بهویژه حوزه و روحانیت، در قامت یکی از جریانات فعال و مؤثر فکری در عرصۀ تحلیل و ارزیابی مسائل فرهنگی و قالبهای رسانهای و هنری وارد شوند. در واقع، مهمترین مسئلهای که طراحی و اجرای چنین پژوهشی را ضروری میسازد، همین جایگاه ـ معرفتشناختی و گفتمانی ـ دین در انقلاب اسلامی و شأن مفروض حوزه و روحانیت در حیطۀ مسائل فرهنگی و اجتماعی روز جامعه در دوران پس انقلاب است. | ||
بر این اساس، کانونیترین مسئله در زمینه و میدان امروز حوزه و روحانیت قم، آن است که تکثرات و تنوعات معرفتی و گفتمانی بهوجود آمده در مشربها و جریانات فکری روحانیت و حوزۀ علمیۀ قم، هنگام مواجهه با متون فرهنگی و رسانهای روز جامعه چه بروزات تحلیلیای از خود به جا گذاشته و مواجهۀ معنایی طیفهای گوناگون روحانیت با متون فرهنگی و رسانهای بهواسطۀ کدام علل و عوامل تحلیلی سامان مییابد؟ اما در میان تمامی رهیافتهای نظری و روششناختی مطرح در علوم ارتباطات و مطالعات رسانهای، رهیافت مخاطبپژوهی ـ و مفروضات محوری آن یعنی مفاهیم مخاطب فعال و معناسازی مخاطب ـ بیشترین سنخیت و تطابق را با مسئله این پژوهش و جایگاه هویتی روحانیت در جامعه ایران دارد. زیرا همان طور که «استوارت هوور» گفته است، «معناسازی دینی یکی از | بر این اساس، کانونیترین مسئله در زمینه و میدان امروز حوزه و روحانیت قم، آن است که تکثرات و تنوعات معرفتی و گفتمانی بهوجود آمده در مشربها و جریانات فکری روحانیت و حوزۀ علمیۀ قم، هنگام مواجهه با متون فرهنگی و رسانهای روز جامعه چه بروزات تحلیلیای از خود به جا گذاشته و مواجهۀ معنایی طیفهای گوناگون روحانیت با متون فرهنگی و رسانهای بهواسطۀ کدام علل و عوامل تحلیلی سامان مییابد؟ اما در میان تمامی رهیافتهای نظری و روششناختی مطرح در علوم ارتباطات و مطالعات رسانهای، رهیافت مخاطبپژوهی ـ و مفروضات محوری آن یعنی مفاهیم مخاطب فعال و معناسازی مخاطب ـ بیشترین سنخیت و تطابق را با مسئله این پژوهش و جایگاه هویتی روحانیت در جامعه ایران دارد. زیرا همان طور که «استوارت هوور» گفته است، «معناسازی دینی یکی از مؤلفههای اساسی درک معناسازی در عصر رسانههاست». | ||
اما از آنجایی که شناسایی دلایل و ریشههای معرفتشناختی خوانش روحانیون از فیلمهای اجتماعی یکی از مسائل کلیدی این پژوهش است، بنابراین ساختار این کتاب ماهیتی بینرشتهای و دووجهی پیدا میکند؛ لذا پیش از ورود به میدان عملی و اجرایی پژوهش، میبایست شناختی روشن و جامع از سویههای تاریخی، علمی و گفتمانی روحانیت قم فراهم آید. برای تحقیق این منظور، لازم است مباحث نظری پژوهش را در دو عرصۀ جداگانه، یعنی دو حوزۀ «تفسیر متن» و «روحانیت»، مطالعه نمود. از این رو، در ساختار و فصلبندی کتاب، دو حوزۀ نظری فوق در قالب دو فصل مجزا بررسی و پی گرفته شده است. | اما از آنجایی که شناسایی دلایل و ریشههای معرفتشناختی خوانش روحانیون از فیلمهای اجتماعی یکی از مسائل کلیدی این پژوهش است، بنابراین ساختار این کتاب ماهیتی بینرشتهای و دووجهی پیدا میکند؛ لذا پیش از ورود به میدان عملی و اجرایی پژوهش، میبایست شناختی روشن و جامع از سویههای تاریخی، علمی و گفتمانی روحانیت قم فراهم آید. برای تحقیق این منظور، لازم است مباحث نظری پژوهش را در دو عرصۀ جداگانه، یعنی دو حوزۀ «تفسیر متن» و «روحانیت»، مطالعه نمود. از این رو، در ساختار و فصلبندی کتاب، دو حوزۀ نظری فوق در قالب دو فصل مجزا بررسی و پی گرفته شده است. | ||