سه سفرنامه: رابی بنیامین تطیلی، آنتونیو تنررو و میکل ممبره: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سه سفرنامه: رابی بنیامین تطیلی، آنتونیو تنررو و میکل ممبره (از زمان سلطان سنجر و اوایل صفویه) با دو شرح دربارۀ سفرنامه‌های اسپانیولی، پرتغالی و ایتالیایی''' به کوشش حسن جوادی (متولد 1313ش) و ویلم فلور (متولد 1922م)؛ این کتاب مجموعه‌ای از سه سفرنامه مهم اروپاییان به ایران در دوره‌های تاریخی مختلف را شامل می‌شود که به همراه دو شرح مفصل درباره سفرنامه‌های اسپانیولی، پرتغالی و ایتالیایی مربوط به ایران از زمان اوزن حسن تا روزگار شاه طهماسب ارائه شده است.

کتاب «سه سفرنامه: رابی بنیامین تطیلی، آنتونیو تنررو و میکل ممبره» به کوشش حسن جوادی و ویلم فلور، مجموعه‌ای ارزشمند از سفرنامه‌های اروپاییان به ایران در دوره‌های تاریخی مختلف است. این اثر شامل سه سفرنامه مهم و دو شرح مفصل درباره سفرنامه‌های اسپانیولی، پرتغالی و ایتالیایی مربوط به ایران از زمان اوزن حسن تا دوره شاه طهماسب صفوی می‌باشد.

سفرنامه اول مربوط به رابی بنیامین تطیلی، یهودی اهل تطیله اسپانیا، از اواخر قرن دوازدهم میلادی و هم‌زمان با سلطنت سلطان سنجر سلجوقی است. بنیامین با هدف آگاهی از وضع هم‌کیشان خود و بررسی وضع تجارت، از فرانسه و ایتالیا گذشته و از طریق یونان، قسطنطنیه، قبرس و آسیای صغیر به انطاکیه و سپس اورشلیم می‌رود. او پس از اقامت در فلسطین، از طریق دمشق، حلب و موصل به بغداد می‌رود و شرح جالبی از خلیفه عباسی ارائه می‌دهد. بنیامین از شهرهای مختلف بین‌النهرین، خوزستان، همدان، ری، شیراز، اصفهان، سمرقند و خیوه دیدن کرده و گزارش می‌دهد. سفرنامه او نشان می‌دهد که چگونه مسلمانان، یهودیان و مسیحیان قرن‌ها در کنار هم زندگی می‌کرده‌اند.

سفرنامه دوم اثر آنتونیو تنررو، جهانگرد پرتغالی است که در آخرین ماه‌های زندگی شاه اسماعیل صفوی در سال 1523 میلادی به ایران سفر کرد. او همراه هیئت سفارت بالتازار پسوآ از گمبرون (بندرعباس) از طریق لار، شیراز، اصفهان، کاشان، قم و سلطانیه به تبریز رفت. تنررو شرح مفصلی از جشن‌ها و میهمانی‌های دربار شاه اسماعیل، نحوۀ حرکت اردو، شرابخواری شاه و همراهان، آداب و رسوم ایرانی، طرز لباس پوشیدن زنان و مردان و شیوه‌های شکار ارائه می‌دهد. توصیفات او از قساوت و شیوه‌های وحشیانه شکار در دربار صفوی بسیار قابل توجه است.

سفرنامه سوم مربوط به میکل ممبره، فرستاده ونیزی است که در سال 1539 میلادی نامه‌ای از حکومت ونیز برای شاه طهماسب صفوی آورده است. ممبره به دلیل ترس از عثمانیان، نامه را در جلد انجیل مخفی کرده بود. گزارش مأموریت وی به دربار شاه طهماسب یکی از منابع قابل توجه تاریخی درباره محیط دربار صفوی است. او با وجود مخفی‌کاری و تغییر چهره، موفق به ملاقات با شاه شده و دوستی نزدیکی با چند تن از درباریان مهم پیدا می‌کند. ممبره مشاهدات دقیقی از بناهای تبریز، کاخ سلطنتی، میهمانی‌ها، انواع غذاها، شیوه هدیه دادن، دسیسه‌های درباری و حتی جزئیاتی از آرایش زنان درباری ارائه می‌دهد.