ساعدی، غلامحسین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۳۵: خط ۳۵:
| شاگردان =  
| شاگردان =  
| اجازه اجتهاد از =  
| اجازه اجتهاد از =  
| آثار = {{فهرست جعبه عمودی | [[عزاداران بیل]] | [[گاو]] | [[آی باکلاه، آی بی‌کلاه]] | [[تاتار خندان]] | [[ترس و لرز]]}}   
| آثار = {{فهرست جعبه عمودی | [[عزاداران بیل]] | [[گاو]] | [[آی بی‌کلاه، آی باکلاه]] | [[تاتار خندان]] | [[ترس و لرز]]}}   
| سبک نوشتاری = رئالیسم، رئالیسم جادویی
| سبک نوشتاری = رئالیسم، رئالیسم جادویی
| وبگاه =  
| وبگاه =  
خط ۴۲: خط ۴۲:
}}
}}


'''غلامحسین ساعدی''' (۱۳۱۴-۱۳۶۴ش) پزشک، روان‌پزشک، نویسنده، نمایشنامه‌نویس و فعال سیاسی که با نام مستعار «گوهر مراد» نیز می‌نوشت. او از چهره‌های تأثیرگذار ادبیات معاصر ایران و از پایه‌گذاران کانون نویسندگان ایران به شمار می‌رود. ساعدی نویسنده‌ای پرکار در حوزه‌های داستان کوتاه، رمان، نمایشنامه و فیلمنامه بود و آثاری مانند «عزاداران بیل»، «گاو» و «آی باکلاه، آی بی‌کلاه» از مهم‌ترین آثار او هستند که اغلب با نگاهی اجتماعی و انتقادی به مسائل جامعه ایران می‌پردازند. زندگی او با فعالیت‌های سیاسی و زندان‌های متعدد در دوران پهلوی همراه بود.
'''غلامحسین ساعدی''' (۱۳۱۴-۱۳۶۴ش) شاعر، روان‌پزشک، نویسنده، نمایشنامه‌نویس و فعال سیاسی و از اعضای حزب توده که با نام مستعار «گوهر مراد» نیز قلم می‌زد. او یکی از پایه‌گذاران تشکل ادبی و سیاسی «کانون نویسندگان ایران» و نویسنده‌ای پرکار در حوزه‌های داستان کوتاه، رمان، نمایشنامه و فیلمنامه بود. «عزاداران بیل»، «گاو» و [[آی بی‌کلاه، آی باکلاه]] از آثار اجتماعی و انتقادی اوست. ساعدی پس از انقلاب اسلامی، از وطنش گریخت و به «منافقین» پیوست.  


==ولادت==
==ولادت==
خط ۵۲: خط ۵۲:
==فعالیت‌ها==
==فعالیت‌ها==
غلامحسین ساعدی فعالیت ادبی خود را از نوجوانی با چاپ داستان در نشریات محلی آغاز کرد و به‌سرعت به یکی از چهره‌های شاخص ادبیات معاصر ایران تبدیل شد. او در کنار نویسندگی، به عنوان پزشک و روان‌پزشک در مطب شخصی‌اش در خیابان دلگشای تهران به درمان بیماران، اغلب بدون دریافت حق‌الویزیت، مشغول بود. این مطب به پاتوقی برای روشنفکران و اهل قلم آن دوران مانند جلال آل‌احمد، احمد شاملو و سیروس طاهباز تبدیل شده بود.<ref> [https://faradeed.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%DA%86%D9%87%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7-45/207236-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C-%D8%B9%DA%A9%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C-%D8%A8 ر.ک: زندگی خصوصی، عکس های شخصی و بیوگرافی غلامحسین ساعدی نویسنده ایرانی، فرادید]</ref> ساعدی از بنیان‌گذاران کانون نویسندگان ایران بود و در شب‌های شعر گوته نیز به عنوان سخنران اصلی حضور داشت. او به دلیل فعالیت‌های سیاسی و نوشته‌هایش بارها توسط ساواک دستگیر، زندانی و شکنجه شد که این تجربیات تأثیر عمیقی بر روحیه و آثارش گذاشت. او در سال ۱۳۶۰ش به پاریس مهاجرت کرد. اما هرگز نوشتن را ترک نکرد و مجله الفبا را منتشر کرد. از مهم‌ترین ویژگی‌های ادبی او می‌توان به فضاسازی‌های وهم‌آلود، نگاه انتقادی به مسائل اجتماعی و استفاده از نمادها برای دور زدن سانسور اشاره کرد. فیلم‌های مطرحی مانند «گاو»<ref> [https://www.tabnak.ir/fa/news/820401 ر.ک: برش‌هایی از فیلم سینمایی گاو،خبرگزاری تابناک، ۱۳۹۷/۰۵/۰۶]</ref> و «دایره مینا»ی داریوش مهرجویی و «آرامش در حضور دیگران» ناصر تقوایی بر اساس آثار او ساخته شده‌اند.
غلامحسین ساعدی فعالیت ادبی خود را از نوجوانی با چاپ داستان در نشریات محلی آغاز کرد و به‌سرعت به یکی از چهره‌های شاخص ادبیات معاصر ایران تبدیل شد. او در کنار نویسندگی، به عنوان پزشک و روان‌پزشک در مطب شخصی‌اش در خیابان دلگشای تهران به درمان بیماران، اغلب بدون دریافت حق‌الویزیت، مشغول بود. این مطب به پاتوقی برای روشنفکران و اهل قلم آن دوران مانند جلال آل‌احمد، احمد شاملو و سیروس طاهباز تبدیل شده بود.<ref> [https://faradeed.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%DA%86%D9%87%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7-45/207236-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C-%D8%B9%DA%A9%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C-%D8%A8 ر.ک: زندگی خصوصی، عکس های شخصی و بیوگرافی غلامحسین ساعدی نویسنده ایرانی، فرادید]</ref> ساعدی از بنیان‌گذاران کانون نویسندگان ایران بود و در شب‌های شعر گوته نیز به عنوان سخنران اصلی حضور داشت. او به دلیل فعالیت‌های سیاسی و نوشته‌هایش بارها توسط ساواک دستگیر، زندانی و شکنجه شد که این تجربیات تأثیر عمیقی بر روحیه و آثارش گذاشت. او در سال ۱۳۶۰ش به پاریس مهاجرت کرد. اما هرگز نوشتن را ترک نکرد و مجله الفبا را منتشر کرد. از مهم‌ترین ویژگی‌های ادبی او می‌توان به فضاسازی‌های وهم‌آلود، نگاه انتقادی به مسائل اجتماعی و استفاده از نمادها برای دور زدن سانسور اشاره کرد. فیلم‌های مطرحی مانند «گاو»<ref> [https://www.tabnak.ir/fa/news/820401 ر.ک: برش‌هایی از فیلم سینمایی گاو،خبرگزاری تابناک، ۱۳۹۷/۰۵/۰۶]</ref> و «دایره مینا»ی داریوش مهرجویی و «آرامش در حضور دیگران» ناصر تقوایی بر اساس آثار او ساخته شده‌اند.
===فعالیت‌های سیاسی و انتقادات===
ساعدی در دوره دانشجویی به شعارهای مارکسیستی گرایش پیدا کرد و به عضویت حزب توده درآمد. او در سال ۱۳۳۳ به اتهام عضویت در این حزب دستگیر و مورد بازجویی قرار گرفت. پس از آزادی، به نوشتن آثاری با رویکرد سیاسی روی آورد و تحت تأثیر [[آل احمد، جلال|جلال آل‌احمد]] قرار گرفت. ساعدی در سال‌های قبل از انقلاب از حمایت‌های وزارت فرهنگ و هنر پهلوی برخوردار بود و آثارش توسط این نهاد خریداری و اجرا می‌شد. همچنین او با مقامات رژیم پهلوی، از جمله مهرداد پهلبد و احسان نراقی، ارتباط داشت و تحقیقات اجتماعی خود را به اطلاع امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر وقت، می‌رساند.
در سال ۱۳۴۹، ساعدی به عنوان مأمور مخبر با ساواک همکاری کرد و در خرداد ۱۳۵۳ در مصاحبه‌ای با تلویزیون ملی ایران از «انقلاب سفید شاه و ملت» تمجید نمود. با این حال، به دلیل ارتباط با برخی عناصر مخالف، در سال ۱۳۵۳ مورد خشم ساواک قرار گرفت و بازداشت شد. پس از آزادی، او در نامه‌ای به پرویز ثابتی، مقام امنیتی ساواک، به افسردگی و میگساری خود اشاره کرد و تأکید نمود که مطالبش را پیش از انتشار سانسور می‌کرده است.
پس از انقلاب اسلامی، ساعدی به مخالفت صریح با نظام مقدس جمهوری اسلامی پرداخت و در «جبهه دموکراتیک ملی» به رهبری هدایت‌الله متین دفتری فعالیت کرد. او در نوشته‌هایش به [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی(ره)]] توهین می‌کرد و نظام اسلامی را «تمام‌خواه» توصیف می‌نمود. همچنین از گروه‌های مخالف نظام، از جمله سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، حمایت کرد و در سال ۱۳۶۰ با امضای بیانیه‌ای به مسعود رجوی، سرکرده این گروه، اعلام همبستگی نمود.
ساعدی در سال ۱۳۶۱ به پاریس گریخت و «کانون نویسندگان ایران در تبعید» را پایه‌گذاری کرد. او در این دوره با رسانه‌های غربی، از جمله بی‌بی‌سی، مصاحبه‌های متعددی علیه جمهوری اسلامی انجام داد و برای نشریه «شورا»ی منافقین مقاله می‌نوشت.
از دیگر انتقادات به ساعدی، تلاش برای ترویج خودمختاری مناطق تحت عنوان «حقوق خلق‌ها» با هدف تضعیف حکومت مرکزی و همچنین انتشار آثاری با مضامین ضد دینی و خلاف اخلاق بود. پس از مرگ او، برخی ناشران در دولت اصلاحات اقدام به تجدید چاپ آثارش کردند که با انتقاد نهادهای فرهنگی مواجه شد.<ref> [https://www.mizanonline.ir/fa/news/106689 ر.ک: غلامحسین ساعدی کیست؟، خبرگزاری میزان]</ref>


==وفات==
==وفات==
غلامحسین ساعدی سرانجام در دوم آذرماه ۱۳۶۴، پس از یک خون‌ریزی داخلی، در بیمارستان سن آنتوان پاریس در سن ۴۹ سالگی درگذشت. پیکر او در روز جمعه هشتم آذرماه در قطعه ۸۵ گورستان پر-لاشز پاریس به خاک سپرده شد.<ref> [https://www.irannamag.com/article/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AF%DB%8C/ ر.ک:  متینی، جلال، درگذشت غلامحسین ساعدی، ایران نامگ] </ref>
غلامحسین ساعدی سرانجام در دوم آذرماه ۱۳۶۴، پس از یک خون‌ریزی داخلی ناشی از میگساری افراطی، در بیمارستان سن آنتوان پاریس در سن ۴۹ سالگی درگذشت. پیکر او بدون رعایت تشریفات اسلامی و در تابوت و با کت و شلوار و کراوات در قطعه ۸۵ گورستان پر-لاشز پاریس به خاک سپرده شد.<ref> [https://www.irannamag.com/article/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AF%DB%8C/ ر.ک:  متینی، جلال، درگذشت غلامحسین ساعدی، ایران نامگ] </ref><ref> [https://www.mizanonline.ir/fa/news/106689 ر.ک: غلامحسین ساعدی کیست؟، خبرگزاری میزان]</ref>


==آثار==
==آثار==
خط ۶۳: خط ۷۴:
بهترین بابای دنیا
بهترین بابای دنیا


آی باکلاه، آی بی‌کلاه
[[آی بی‌کلاه، آی باکلاه]]


پنج نمایشنامه از انقلاب مشروطیت
پنج نمایشنامه از انقلاب مشروطیت
خط ۱۴۰: خط ۱۵۱:
#[https://www.mostaghelonline.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-74/65828-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D8 مستقل آنلاین]
#[https://www.mostaghelonline.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-74/65828-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D8 مستقل آنلاین]
#[https://faradeed.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%DA%86%D9%87%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7-45/207236-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C-%D8%B9%DA%A9%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C-%D8%A8 پایگاه فرادید]
#[https://faradeed.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%DA%86%D9%87%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7-45/207236-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C-%D8%B9%DA%A9%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C-%D8%A8 پایگاه فرادید]
#[https://www.mizanonline.ir/fa/news/106689 خبرگزاری میزان]
{{داستان‌نویسی}}
==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
{{وابسته‌ها}}
خط ۱۵۱: خط ۱۶۴:


[[پرندگان در طویله: شش نمایشنامه از انقلاب مشروطیت]]
[[پرندگان در طویله: شش نمایشنامه از انقلاب مشروطیت]]
[[شهر گمشده؛ بازخوانی زندگی و آثار غلامحسین ساعدی]]




[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1404]]
[[رده:مؤلفین-آبان]]
[[رده:مؤلفین-آبان]]
[[رده:نویسندگان]]
[[رده:داستان‌نویسان]]
[[رده:شاعران]]
[[رده:پزشکان]]
[[رده:درگذشتگان 1364]]