پرسش از هستی یا هستی پرسش: تفاوت میان نسخه‌ها

پرسش از هستی یا هستی پرسش (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۳ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۳:۰۱

۴٬۵۴۶ بایت اضافه‌شده ، ۱۳ اکتبر

بدون خلاصۀ ویرایش

A-esmaili

ربات‌ها، دیوان‌سالاران، مدیران رابط کاربری، مدیران اشتراک فشاری، پنهانگران، مدیران

۱۹٬۴۵۰

ویرایش

@@ خط ۲۴: / خط ۲۴: @@
 | پیش از =
 }}
-'''از محسوس تا معقول'''، اثر [[غلامحسین ابراهیمی دینانی]] (متولد ۱۳۱۳ش)، فیلسوف و پژوهشگر حوزه حکمت و فلسفه است. این کتاب به بررسی سیر ادراک انسان از محسوسات تا معقولات می‌پردازد و رابطه بین عالم ماده و عالم عقل را تبیین می‌کند.
+'''پرسش از هستی یا هستی پرسش'''، نوشته [[غلامحسین ابراهیمی دینانی]] (متولد ۱۳۱۳ش)، فیلسوف و پژوهشگر حوزه حکمت و فلسفه است. این کتاب به طور دقیق بررسی می‌کند که چگونه این دو مفهوم بنیادین یکدیگر را تعریف و روشن می‌کنند و سنگ بنای واقعیت، معرفت و تجربه بشری را تشکیل می‌دهند، و اغلب چالش‌هایی را در برابر دیدگاه‌های دوگانه مطرح می‌نماید.
 ==اهمیت کتاب==
-این کتاب تبیین‌کنندهٔ فرآیند اندیشیدن و گذر از سطح ادراکات حسی به فهم کلیات عقلی است و به تفصیل به رابطه و تمایزات این دو عالم که از مسائل بنیادین فلسفه است می‌پردازد.
+# بازتعریف اندیشه و هستی: این کتاب با ارائه یک ارزیابی عمیق از رابطه میان «اندیشه» و «هستی»، وحدت ذاتی و وابستگی متقابل آن‌ها را به جای وجود سلسله‌مراتبی یا مجزا مطرح می‌کند. این دیدگاه برای پیشبرد گفتمان فلسفی بسیار حائز اهمیت است<ref>متن کتاب، ص6- 7</ref>.
+# پلی میان معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی: با بررسی دقیق چگونگی گره خوردن معرفت (علم) و معنا (معنی) با هستی، کتاب چارچوبی جامع ارائه می‌دهد که پرسش‌های معرفت‌شناختی را با واقعیت‌های هستی‌شناختی در هم می‌آمیزد و فهمی کل‌نگر از چگونگی درک و تعامل انسان با جهان فراهم می‌آورد<ref>همان، ص8، 15، 24</ref>.
+# پژوهش فلسفی جامع: این اثر به صورت سازمان‌یافته به طیف وسیعی از موضوعات بنیادین فلسفی، از جمله مطلق و مقید، حقیقت، اختیار، رابطه ذهن-جهان و علیت می‌پردازد. همه این مباحث از منظر پویایی اندیشه-هستی مورد بررسی قرار گرفته‌اند که به این کتاب ارزش عمیق و بینش‌گرایانه‌ای در فلسفه معاصر می‌بخشد<ref>همان، ص10، 17، 30</ref>.
 ==ساختار==
-کتاب شامل یک مقدمه، پانزده فصل اصلی، و نمایه‌ها (آیات، روایات، اشعار، اشخاص، گروه‌ها، کتاب‌ها، جاها، و منابع و مآخذ) است.
+کتاب در پانزده بخش اصلی شامل سیزده فصل موضوعی، یک بخش منابع و مآخذ و یک نمایه ساختاربندی شده است.
 ==سبک نگارش==
-این کتاب با سبکی تحلیلی و کاوشگرانه نگاشته شده و نویسنده با طرح پرسش‌های بنیادین، خواننده را به تفکر و تأمل درباره ماهیت شناخت و هستی دعوت می‌کند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص86</ref>.
+# تحلیلی و پرسش‌محور: عنوان کتاب ("پرسش از هستی یا هستی پرسش") خود نشان‌دهنده رویکردی تحقیقی و تحلیلی است که سوالات بنیادی را مطرح و به طور عمیق آن‌ها را کاوش می‌کند.
+# استدلالی و توضیحی: نویسنده برای روشن‌سازی مفاهیم پیچیده و بنا نهادن چارچوب فلسفی منسجم، به ارائه استدلال‌ها، استدلال‌های متقابل و توضیحات مفصل می‌پردازد.
+# ارجاعی: این اثر ارجاعات صریح یا ضمنی به فیلسوفان دیگر و مفاهیم تاریخی (مانند غزالی، ویلیام اوکام و سهروردی) دارد که غنای محتوایی آن را افزایش می‌دهد<ref>همان، ص7- 13</ref>.
 ==گزارش محتوا==
-مقدمه: در این بخش، نویسنده به «شگفت‌انگیز بودن انسان» به‌عنوان انگیزه‌ای برای ورود به مباحث کتاب اشاره می‌کند. او بیان می‌دارد که حرکت انسان از عالم محسوس به معقول، سیر صعودی و روحی است که در هر مرحله، درجات ادراک و آگاهی انسان گسترش می‌یابد. این مقدمه، زمینه را برای درک مسیری فراهم می‌آورد که انسان برای رسیدن به فهم عمیق هستی طی می‌کند<ref>مقدمه، ص42-8</ref>.
+اندیشه هستی یا هستی اندیشه: این بخش به رابطه بنیادی میان «اندیشه» و «هستی» می‌پردازد. نویسنده تأکید می‌کند که این دو مفهوم به طور اساسی در هم تنیده‌اند و جدایی‌ناپذیرند و هرگونه تقدم یکی بر دیگری را رد می‌کند. این بخش بررسی می‌کند که چگونه هستی از طریق اندیشه فهمیده می‌شود و اندیشه خود ریشه در هستی دارد و بر وحدت و هماهنگی آن‌ها تأکید دارد، نه تقابلشان. بحث شامل مفاهیم مطلق و مقید نیز هست و ارزش واقعیت درک‌شده از مطلق نشأت می‌گیرد. همچنین، مفهوم «قرب» به مطلق و ماهیت پیوسته زمان بررسی می‌شود که در آن گذشته و آینده در لحظه محقق می‌شوند<ref>همان، ص7- 38</ref>.
+معنی چیست و چگونه می‌توان به آن رسید؟: این بخش بر ماهیت معنا و فرآیند دستیابی به آن متمرکز است. این فصل، فهم انسان را که می‌تواند از طریق عقل به معنا و فرا تاریخ دست یابد، از ادراک حیوانی که محدود به جهان حسی است، متمایز می‌کند. همچنین، به تفاوت میان حقیقت و کذب می‌پردازد و بر نقش عقل در تشخیص آن‌ها و تمایل انسان به درهم‌آمیزی این دو تأکید می‌کند <ref>همان، ص39- 80</ref>.
+اختیار چیست و اراده کدام است؟: در این بخش، به مفاهیم فلسفی «اختیار» (آزادی اراده) و «اراده» پرداخته می‌شود. این فصل به ماهیت عاملیت انسانی، شرایط آزادی اراده، و رابطه اراده انسان با اراده الهی یا ضرورت کلی می‌پردازد<ref>همان، ص81- 112</ref>.
+ذهن و جهان یا جهان و ذهن؟: این بخش به بررسی رابطه پیچیده بین «ذهن» و «جهان» می‌پردازد. این فصل فرض می‌کند که جهان بازتابی از انسان است و برعکس، که نشان‌دهنده ارتباطی عمیق و متقابل است<ref>همان، ص113- 142</ref>.
+از علم به عمل آمدن یا از عمل به علم رفتن؟: این بخش به تعامل میان «علم» (دانش) و «عمل» (اقدام) می‌پردازد<ref>همان، ص143- 170</ref>.
+ضرورت چیست؟ امکان کدام است؟: این بخش به مفاهیم «ضرورت» و «امکان» می‌پردازد. در این فصل، بیان می‌شود که ضرورت از هستی و نیستی برمی‌خیزد و یک ویژگی ذاتی همه موجودات است<ref>همان، ص171- 202</ref>.
+آیا بدون عقل می‌توان به معنی نقل و محتوای آن رسید؟: این بخش به نقش «عقل» (خرد) در فهم «معنی نقل» (معنای منتقل شده یا سنتی) و محتوای آن می‌پردازد<ref>همان، ص203- 238</ref>.
+تصور و تصدیق یا فقط تصدیق؟: این بخش بر تمایز و رابطه میان «تصور» (ادراک ساده یا مفهوم‌سازی) و «تصدیق» (حکم یا تأیید) متمرکز است. در منطق و معرفت‌شناسی فلسفی، تصور به تشکیل ایده‌ای اساسی اشاره دارد، در حالی که تصدیق شامل تأیید یا انکار یک گزاره است. این فصل بررسی می‌کند که آیا دانش به هر دو تصور و تصدیق نیاز دارد یا یکی می‌تواند مستقل از دیگری وجود داشته باشد، و چگونه آن‌ها به درک ما از حقیقت و واقعیت کمک می‌کنند<ref>همان، ص239- 268</ref>.
+کلمه و جمله - تصور و تصدی: این بخش بر اساس فصل قبلی، بررسی می‌کند که کلمات و جملات چگونه با «تصور» و «تصدیق» مرتبط می‌شوند. این فصل به مبانی زبانی اندیشه و دانش می‌پردازد و کاوش می‌کند که چگونه زبان مفاهیم و احکام ما را شکل می‌دهد<ref>همان، ص269- 300</ref>.
+نور و صدا؛ دیدن و شنیدن: این بخش به ماهیت ادراک حسی می‌پردازد و نور و صدا، دیدن و شنیدن را به عنوان نمونه‌های اصلی مطرح می‌کند. این فصل بررسی می‌کند که چگونه ورودی‌های حسی به دانش و تجربه ما از جهان کمک می‌کنند<ref>همان، ص301- 328</ref>.
+علت غایی چیست و غایتمندی کدام است؟: این فصل به مفاهیم «علت غایی» و «غایتمندی» می‌پردازد. این یک موضوع محوری در متافیزیک و فلسفه علم است که به هدف یا مقصود وجود یا وقوع چیزی می‌پردازد<ref>همان، ص329- 358</ref>.
-فصل اول: شناختن علوم و شمردن دانش‌ها: این فصل به طبقه‌بندی علوم و معارف می‌پردازد. نویسنده با اشاره به دیدگاه‌های ابونصر [[فارابی]] و شیخ‌الرئیس [[ابن سینا]]، انواع دانش‌ها را بر حسب موضوع و اهمیت آن‌ها تبیین می‌کند<ref>متن کتاب، ص72- 42</ref>.
+نه تشبیه صرف و نه تنزیه محض: مسئله تشبه و تنزیه یکی از مسائل اساسی و بنیادی است که اگر به درستی فهمیده نشود، به اصل توحید که مهم‌ترین مسئله در هستی است، لطمه وارد می‌شود. در این بخش، به این موضوع پرداخته می‌شود<ref>همان، ص359- 390</ref>.
-فصل دوم: گذار از تفکر به کلام و بازگشت از کلام به تفکر: این فصل به رابطه دیالکتیکی میان تفکر و کلام می‌پردازد. چگونگی تبدیل اندیشه به زبان و بازگشت از زبان به تفکر موردبحث قرار می‌گیرد<ref>همان، ص99- 73</ref>.
-فصل سوم: علم دلالت و عالم معنی: در این فصل، علم دلالت و چگونگی رابطه لفظ و معنی موردبررسی قرار می‌گیرد. نویسنده انواع دلالت‌ها را تشریح می‌کند و بر این باور است که معنی واقعی در پس الفاظ نهفته است و انسان با تدبر در آن می‌تواند به کشف معانی عمیق‌تر نائل شود و معتقد به گسترش عالم معنی و نامتناهی بودن معانی است
+طبیعت و تاریخ: این فصل به بررسی رابطه میان «طبیعت» و «تاریخ» و چگونگی بروز تجربه انسانی در چارچوب قوانین طبیعی و بسترهای تاریخی می‌پردازد<ref>همان، ص391- 418</ref>.
- <ref>  همان، ص126- 101</ref>.
-فصل چهارم: صناعات منطق، قوانین نحو و صرف و عروض: این فصل به اهمیت ابزارهای منطقی و زبانی در فهم و تبیین معانی می‌پردازد. نویسنده نشان می‌دهد که چگونه قواعد منطق، نحو و صرف، و عروض به انسان کمک می‌کنند تا خطاهای فکری و زبانی را به حداقل برساند و به سخن محکم و استوار دست یابد<ref>همان، ص156-127 </ref>.
+حقیقت، خوبی، خدا: این بخش، مضامین مختلف کتاب را در بحثی درباره «حقیقت» نهایی، «خوبی» و «خدا» یکپارچه می‌کند<ref>همان، ص419- 442</ref>.
-فصل پنجم: آیا طبیعت می‌تواند چیزی را بیافریند؟ این فصل به بررسی ماهیت «طبیعت» و قابلیت‌های خلاقانه آن اختصاص دارد. نویسنده به این پرسش می‌پردازد که آیا طبیعت خود قادر به آفرینش است یا نیازمند علتی فراتر از خود است<ref>همان، ص186- 157</ref>.
+منابع و مآخذ: این بخش شامل فهرستی از کلیه منابع علمی و فلسفی ارجاع‌داده شده در سراسر کتاب است<ref>همان، ص443</ref>.
-فصل ششم: معقول موجود و موجود معقول: این فصل به تمایز و رابطه میان «معقول موجود» و «موجود معقول» می‌پردازد. نویسنده توضیح می‌دهد که موجودات معقول، یعنی آنچه با عقل درک می‌شود، چگونه در عالم هستی حضور دارند و چگونه عقل به آن‌ها دست می‌یابد<ref>همان، ص214-187</ref>.
+نمایه: این بخش فهرستی الفبایی از کلمات کلیدی، مفاهیم و نام‌های ذکر شده در کتاب را به همراه شماره صفحات مربوطه برای ارجاع آسان ارائه می‌دهد<ref>همان، ص445</ref>.
-افضل چیست؟ و برتر بودن کدام است؟ زبان فقط مجموعه‌ای از لغت‌ها نیست، قول و مقوله در مقولات ده‌گانه، از اشاره تا دلالت و از محسوس تا معقول، آنچه آغاز و انجام دارد، اختلاف میان آنها مقداری یا عددی، و یا معنوی است؟ هیچ موجودی به‌خودی‌خود نابود نمی‌گردد، در انسان، عقل و خیال درهم‌آمیخته می‌شوند، فرا رفتن جسم یا فرودآمدن نفس؟ علم به اشیا به واسطه علم به سبب آنهاست، عناوین سایر فصول کتاب است.
 ==پانویس==