قشر الفسر: تفاوت میان نسخه‌ها

'''قشر الفسر''' اثر ابوسهل محمد بن حسن زوزنی (متوفی تقریبا 445ق)، کتابی است در نقد کتاب «الفسر» یا «تفسیر دیوان المتنبی الکبير» [[ابن جنی، عثمان بن جنی|عثمان بن جني]]

(392-321ق) که آن را در شرح دیوان شاعر برجسته عرب، ابوطیب متنبی (303- 354ق) نوشته است.

زوزنی در مقدمه این کتاب که «قشر الفسر» (پوست کندن و تشریح کتاب الفسر) نامیده شده است، به صراحت سه شرح دیگر از معاصران خود (شرح عقیل، ابیوردی و تمیمی) از دیوان متنبی را با الفاظی هجوگونه، مورد حمله قرار داده و آنها را قابل اعتنا ندانسته و تنها شرح «الفسر» ابن جنی را قابل توجه دانسته و آن را نیز سرشار از لغزش‌ها، هم در روایت شعر و هم در دریافت ظرائف معانی ابیات یافته و تصمیم گرفته است که این کتاب را نقد کند تا سره از ناسره مشخص و معنی درست را معین کند و دلایلی ارائه دهد که منکران را باز دارد و معاندان را منصرف گرداند. او در مقدمه بسیار کوتاه کتابش، خود را راوی دیوان متنبی معرفی کرده و می‌گوید از دوران کودکی و صباوت، دیوان متنبی را حفظ بوده و آن را بر ابوجعفر محمد بن محمد بن خلیل عرضه کرده است که او خود با یک واسطه، از متنبی شنیده بود<ref> محمدی افشار، هوشنگ؛ سیدحسینی، سید عباس، ص1888</ref>، <ref>مقدمه نویسنده، ج 1، ص4-3</ref>.

وی در حقیقت با نقد تفسیر ابن جنی، شرحی بر ابیات متنبی ارائه می‌دهد و (به جز موارد اندک) در محدوده همان ابیات مورد نقد است و آرزو می‌کند که در صورت بقای عمر، شرحی بر همه ابیات متنبی انجام دهد که معانی کامل اشعار را روشن نماید و هیچ بیتی مغلق و نامفهوم باقی نماند<ref>مقدمه نویسنده، ج 1، ص5</ref>.

زوزنی در برخی ابیات، شرح ابن جنی را نامفهوم و بدور از مراد متنبی می‌داند و می‌نویسد که شرح ابن جنی بیش از شعر متنبی نیاز به شرح دارد<ref>متن کتاب، ج 1، ص10</ref>.

دکتر المانع ضمن ذکر هجوهای زوزنی نسبت به ابن جنی، از قدرت بیان و به کارگیری الفاظ فخیم و سلیس عربی و آوردن سجع‌های متوالی زوزنی در کتاب حاضر شگفت‌زده شده و معتقد است که زبان مادری وی عربی است و دلیل این استدال به کار بردن لفظ «امام‌زاده» در تاریخ بیهقی است و آن را «علوی» نسب ترجمه می‌کند<ref>محمدی افشار، هوشنگ؛ سیدحسینی، سید عباس، ص1888</ref>.