نقش شیعه در گسترش علوم عقلی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'اهل بیت ' به 'اهل‌بیت '
جز (جایگزینی متن - 'ابی طالب' به 'ابی‌طالب')
جز (جایگزینی متن - 'اهل بیت ' به 'اهل‌بیت ')
 
(۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۳۰: خط ۳۰:


==هدف و روش==
==هدف و روش==
*پژوهشگر معاصر، [[سید احمد غفاری قره‌باغ]] تأکید کرده است: نوشتار پيش‌رو، تلاشى از سوى گروهى از پژوهشگران متعهّد عرصه فلسفه اسلامى براى تبيين محقّقانه اين نكته است كه انديشمندان شيعى، نقش منحصربه‌فردى در تأسيس، تدوين و گسترش دانش عقلى فلسفه اسلامى داشته‌اند، و اين تأثير تا عصر حاضر ادامه يافته است. <ref> مقدمه عضو گروه علمی علوم عقلی، ص26- 27. </ref>
*پژوهشگر معاصر، [[غفاری قره‌باغ، احمد|سید احمد غفاری قره‌باغ]] تأکید کرده است: نوشتار پيش‌رو، تلاشى از سوى گروهى از پژوهشگران متعهّد عرصه فلسفه اسلامى براى تبيين محقّقانه اين نكته است كه انديشمندان شيعى، نقش منحصربه‌فردى در تأسيس، تدوين و گسترش دانش عقلى فلسفه اسلامى داشته‌اند، و اين تأثير تا عصر حاضر ادامه يافته است. <ref> مقدمه عضو گروه علمی علوم عقلی، ص26- 27. </ref>


==ساختار و محتوا==
==ساختار و محتوا==
* این اثر از 3 مقدمه (از [[آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی]]، دبیر کنگره و عضو گروه علمی علوم عقلی در معرفی اجمالی «کنگره بین‌المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی» و اثر حاضر) و متن اصلی شامل 4 بخش تشکیل شده است:
* این اثر از 3 مقدمه (از [[آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی]]، دبیر کنگره و عضو گروه علمی علوم عقلی در معرفی اجمالی «کنگره بین‌المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی» و اثر حاضر) و متن اصلی شامل 4 بخش تشکیل شده است:
#«اهل‌بیت(ع) و حکمت اسلامی»: به بررسی ارتباط هدایت‌گرانه اهل بیت عصمت و طهارت(ع) با حکمت و فلسفه اسلامی می‌پردازد و برخی از آموزه‌های فلسفی مثل توحید و صفات الهی را در روایات شیعی تبیین می‌کند.
#«اهل‌بیت(ع) و حکمت اسلامی»: به بررسی ارتباط هدایت‌گرانه اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) با حکمت و فلسفه اسلامی می‌پردازد و برخی از آموزه‌های فلسفی مثل توحید و صفات الهی را در روایات شیعی تبیین می‌کند.
#«حکمت اسلامی و مسأله روش»: نقش حکیمان مسلمان از [[فارابی]] تا [[طباطبایی، سید محمدحسین | علامه طباطبایى]] را در تغییر و تحول روش تحلیل، تفسیر، استدلال و استنتاج فلسفی آشکار می‌سازد.
#«حکمت اسلامی و مسأله روش»: نقش حکیمان مسلمان از [[فارابی]] تا [[طباطبایی، سید محمدحسین | علامه طباطبایى]] را در تغییر و تحول روش تحلیل، تفسیر، استدلال و استنتاج فلسفی آشکار می‌سازد.
#«حکمت اسلامی و فلسفه‌های مضاف»: به مسأله ارتباط فلسفه اسلامی با مبادی علوم و فلسفه‌های مضاف، می‌پردازد و مهمترین منابع و مصادر تأسیس و توسعه و غایت مشترک فلسفه‌های مضاف را بیان می‌کند.
#«حکمت اسلامی و فلسفه‌های مضاف»: به مسأله ارتباط فلسفه اسلامی با مبادی علوم و فلسفه‌های مضاف، می‌پردازد و مهمترین منابع و مصادر تأسیس و توسعه و غایت مشترک فلسفه‌های مضاف را بیان می‌کند.
#«نقش حکمای شیعه در گسترش مباحث حکمت اسلامی»: بخشی از فعالیت‌های عقلی و فلسفی حکیمان شیعی از جمله [[سهروردی]] و [[طالقانی، محمدنعیم | ملا نعیما طالقانى]] را توضیح می‌دهد.
#«نقش حکمای شیعه در گسترش مباحث حکمت اسلامی»: بخشی از فعالیت‌های عقلی و فلسفی حکیمان شیعی از جمله [[سهروردی، یحیی بن حبش|سهروردی]] و [[طالقانی، محمدنعیم | ملا نعیما طالقانى]] را توضیح می‌دهد.


==نمونه مباحث==
==نمونه مباحث==
* نقش تبيين عقلانى آموزه‌هاى دينى حداقل از دو منظر شايان توجه است:
* نقش تبيين عقلانى آموزه‌هاى دينى حداقل از دو منظر شايان توجه است:
# نخست از منظر دفاع از دين و باورهاى دينى است؛ از مَعبر تبيين عقلانى به معناى إرائه توضيح و تصويرى مقبول از تعاليم دينى به‌گونه‌اى‌كه با قواعد عامه فهم بشر و موازين پذيرفته شده عقلى هماهنگ باشد، در عمل دفاعى عقلى از دين انجام مى‌پذيرد كه از جهتى مى‌تواند معيارى براى حقانيت دين تلقى گردد و از جهت ديگر مى‌تواند شبهات و اشكالات مربوط به باورهاى دينى را پاسخ‌گو باشد.
# نخست از منظر دفاع از دين و باورهاى دينى است؛ از مَعبر تبيين عقلانى به معناى إرائه توضيح و تصويرى مقبول از تعاليم دينى به‌گونه‌اى‌كه با قواعد عامه فهم بشر و موازين پذيرفته شده عقلى هماهنگ باشد، در عمل دفاعى عقلى از دين انجام مى‌پذيرد كه از جهتى مى‌تواند معيارى براى حقانيت دين تلقى گردد و از جهت ديگر مى‌تواند شبهات و اشكالات مربوط به باورهاى دينى را پاسخ‌گو باشد.
# دوم از ناحيه ظهور زيبايى‌هاى يك آموزه دينى و دسترسى به لايه‌هاى زيرين معارف دينى است كه از آن به محاسن كلام تعبير مى‌گردد. تبيين عقلانى راهى است براى آشكار كردن عمق و زيبايى يك آموزه و از اين طريق مى‌توان مردم را به حقايق دينى ترغيب نمود. اين مدعا به استناد روايتى از [[امام رضا عليه‌السلام]] توضيح داده شد كه در ضمن آن فرمود اگر مردم زيبايى‌هاى كلام ما را مى‌دانستند از ما پيروى مى‌كردند. در تاريخ اسلام انديشمندان شيعه پيشگامان تبيين عقلانى آموزه‌هاى دينى بوده‌اند و در سيره و آثار آن‌ها نمونه‌هاى فراوانى مى‌توان مشاهده نمود.... نمونه اين شبهات را در خصوص آموزه «توبه» و «شفاعت» مى‌توان ديد. تبيين [[طباطبایی، سید محمدحسین| علامه طباطبایى]] درباره اين دو آموزه مهم دينى تصويرى خردپذير از آن‌ها به‌دست داده است و با تبيين مذكور جايى براى اشكالات و ايرادات مطروحه مبنى بر نامعقول بودن اين دو آموزه دينى، باقى نمى‌ماند. <ref> متن کتاب، ص223- 224. </ref>
# دوم از ناحيه ظهور زيبايى‌هاى يك آموزه دينى و دسترسى به لايه‌هاى زيرين معارف دينى است كه از آن به محاسن كلام تعبير مى‌گردد. تبيين عقلانى راهى است براى آشكار كردن عمق و زيبايى يك آموزه و از اين طريق مى‌توان مردم را به حقايق دينى ترغيب نمود. اين مدعا به استناد روايتى از [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا عليه‌السلام]] توضيح داده شد كه در ضمن آن فرمود اگر مردم زيبايى‌هاى كلام ما را مى‌دانستند از ما پيروى مى‌كردند. در تاريخ اسلام انديشمندان شيعه پيشگامان تبيين عقلانى آموزه‌هاى دينى بوده‌اند و در سيره و آثار آن‌ها نمونه‌هاى فراوانى مى‌توان مشاهده نمود.... نمونه اين شبهات را در خصوص آموزه «توبه» و «شفاعت» مى‌توان ديد. تبيين [[طباطبایی، سید محمدحسین| علامه طباطبایى]] درباره اين دو آموزه مهم دينى تصويرى خردپذير از آن‌ها به‌دست داده است و با تبيين مذكور جايى براى اشكالات و ايرادات مطروحه مبنى بر نامعقول بودن اين دو آموزه دينى، باقى نمى‌ماند. <ref> متن کتاب، ص223- 224. </ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۵۳: خط ۵۳:


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
 
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1404]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ شهریور 1404 توسط محمد خردمند]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ شهریور 1404 توسط محمد خردمند]]