مختصر المذكر و المؤنث: تفاوت میان نسخه‌ها

آنگونه که در مقدمه محقق اثر آمده است این کتاب از جمله کتب در موضوع «مذکر و مؤنث» است که کتب تراجم و طبقاتی که شرح حال مفضل بن سلمه را متذکر شده‌اند آن را معرفی نکرده‌اند. نسخه خطی قدیمی این کتاب به سال 352ق باز می‌گردد که در صفحه عنوان آن نام مفضل بن سلمه به صراحت ذکر شده است؛ همانطور که در سماع کتاب به سندی متصل نام مفضل بن سلمه آمده است. کوفی بودن مفضل از مطالب کتاب پیداست چرا که تنها از فرّاء نقل می‌کند و اصطلاحاتی که مختص مکتب نحوی را ذکر می‌کند؛ مانند نامیدن ظروف به «المحال»ّ و تصریح به اینکه کسائی آن را «الصفات» نامید<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص279</ref>‏

محقق اثر با مراجعه به دیگر آثار در موضوع مذکر و مؤنث، اختلافات این تألیفات را یافته و در پانوشت کتاب به آنها اشاره کرده است. همچنین با مراجعه به معاجم و کتب لغت، ضبط بسیاری از کلمات را ذکر کرده است. در مقدمه‌ای هم که بر کتاب نوشته اخبار و اطلاعاتی درباره مفضل بن سلمه و تعداد اساتید و شاگردان و تألیفات وی ذکر کرده است. سپس از کتاب و محتوای و شیوه نگارش آن گزارش داده است.<ref>ر.ک: همان، ص280</ref>‏

مفضل در مقدمه کتاب علامات تأنیث را عبارت از «هاء» و «الف ممدوده» و «الف مقصوره» دانسته است. سپس به این موضوع پرداخته شد که ضمیر «هاء» به مؤنث سماعی در هنگام تصغیر باید الحاق شود و الفاظی را که از این قاعده استثنی شده را برشمرده است.