۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''المدخل إلی الشعر الحسیني'''، کتابی دو جلدی از مجموعه «دائرةالمعارف الحسينية»، تألیف محمدصادق محمد کرباسی (متولد 1366ق، در کربلا)، پژوهشگر و نویسنده برجسته در مطالعات اسلامی، مروری است جامع بر شعر حسینی که در آن، به بررسی ابعاد مختلف این سبک شعری و تطور آن در طول زمان و ویژگیهای ادبی و فنی آن میپردازد و پیشینه تاریخی و فرهنگی آن را بررسی میکند. | '''المدخل إلی الشعر الحسیني'''، کتابی دو جلدی از مجموعه «دائرةالمعارف الحسينية»، تألیف [[کرباسی، محمد صادق|محمدصادق محمد کرباسی]] (متولد 1366ق، در کربلا)، پژوهشگر و نویسنده برجسته در مطالعات اسلامی، مروری است جامع بر شعر حسینی که در آن، به بررسی ابعاد مختلف این سبک شعری و تطور آن در طول زمان و ویژگیهای ادبی و فنی آن میپردازد و پیشینه تاریخی و فرهنگی آن را بررسی میکند. | ||
==انگیزه نگارش== | ==انگیزه نگارش== | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
"حقيقة الأدب"، با طرح پرسشهایی مانند اینکه آیا ادب، علم است یا کار یا وسیله، به ماهیت آن میپردازد و آن را بازتابی از زندگی و پدیدهها معرفی میکند<ref>ر.ک: همان، ص43</ref>. | "حقيقة الأدب"، با طرح پرسشهایی مانند اینکه آیا ادب، علم است یا کار یا وسیله، به ماهیت آن میپردازد و آن را بازتابی از زندگی و پدیدهها معرفی میکند<ref>ر.ک: همان، ص43</ref>. | ||
"منابع الأدب و مجاله"، منابع الهام ادبی را در تجربیات شخصی و جمعی بیان میکند<ref>ر.ک: همان، ص47</ref>. | "منابع الأدب و مجاله"، منابع الهام ادبی را در تجربیات شخصی و جمعی بیان میکند<ref>ر.ک: همان، ص47</ref>. | ||
"الأدب الموجه" نیز شعر را وسیلهای برای اهداف والا، مانند نشر امید و پیامهای دینی توصیف میکند<ref>ر.ک: همان، ص50</ref>. | "الأدب الموجه" نیز شعر را وسیلهای برای اهداف والا، مانند نشر امید و پیامهای دینی توصیف میکند<ref>ر.ک: همان، ص50</ref>. | ||
"هدف الأدب و الشعر"، به هدف اصلی شعر که بیان احساسات و افکار است، اشاره میکند و نقش آن را در جامعه بررسی مینماید<ref>ر.ک: همان، ص52</ref>. "الأدب و الالتزام"، به ادبیات متعهد و نقش آن در خدمت به یک آرمان سیاسی یا اجتماعی میپردازد<ref>ر.ک: همان، ص54</ref>. | "هدف الأدب و الشعر"، به هدف اصلی شعر که بیان احساسات و افکار است، اشاره میکند و نقش آن را در جامعه بررسی مینماید<ref>ر.ک: همان، ص52</ref>. "الأدب و الالتزام"، به ادبیات متعهد و نقش آن در خدمت به یک آرمان سیاسی یا اجتماعی میپردازد<ref>ر.ک: همان، ص54</ref>. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۳: | ||
* بخش دوم: این بخش، با "التقسيم الأدبي"، آغاز میشود و شعر را به دو دسته نظم و نثر تقسیم میکند و ویژگیهای هریک را بر اساس نظر ابن خلدون شرح میدهد. | * بخش دوم: این بخش، با "التقسيم الأدبي"، آغاز میشود و شعر را به دو دسته نظم و نثر تقسیم میکند و ویژگیهای هریک را بر اساس نظر ابن خلدون شرح میدهد. | ||
"أدب النثر و فنونه"، به بررسی انواع نثر، شامل قصه، مقاله، خطابه، نقد و مقامات میپردازد. | "أدب النثر و فنونه"، به بررسی انواع نثر، شامل قصه، مقاله، خطابه، نقد و مقامات میپردازد. | ||
"أدب القرآن" نیز به جنبههای ادبی و بلاغی قرآن کریم و تأثیر آن بر شعر عربی میپردازد. | "أدب القرآن" نیز به جنبههای ادبی و بلاغی قرآن کریم و تأثیر آن بر شعر عربی میپردازد. | ||
"الأدب و الشعر"، بار دیگر به تعریف شعر بهعنوان کلام موزون و مقفى اشاره میکند. | "الأدب و الشعر"، بار دیگر به تعریف شعر بهعنوان کلام موزون و مقفى اشاره میکند. | ||
"مرتبة الشعر"، به اهمیت و خصوصیات شعر در انتقال معانی و تأثیرگذاری عاطفی میپردازد. بخشهای گستردهای از کتاب به ارائه مثالهایی از شعرای عربی و تحلیل آثار آنان در اغراض مختلف شعری، از جمله: مدح، هجا، رثا و غزل اختصاص یافته است. | "مرتبة الشعر"، به اهمیت و خصوصیات شعر در انتقال معانی و تأثیرگذاری عاطفی میپردازد. بخشهای گستردهای از کتاب به ارائه مثالهایی از شعرای عربی و تحلیل آثار آنان در اغراض مختلف شعری، از جمله: مدح، هجا، رثا و غزل اختصاص یافته است. | ||
"النظم و الشعر"، به تفاوتهای نظم و شعر و رابطه قریحه و عروض در آفرینش شعری میپردازد. | "النظم و الشعر"، به تفاوتهای نظم و شعر و رابطه قریحه و عروض در آفرینش شعری میپردازد. | ||
"سرقة الشعر"، انواع اقتباس و سرقت ادبی را بررسی کرده و جنبههای شرعی آن را مطرح میکند. | "سرقة الشعر"، انواع اقتباس و سرقت ادبی را بررسی کرده و جنبههای شرعی آن را مطرح میکند. | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۵: | ||
* بخش سوم: این بخش با "تاريخ الشعر و تطوره"، آغاز میشود و به تقسیمبندی تاریخ شعر عربی به دورههای مختلف میپردازد. | * بخش سوم: این بخش با "تاريخ الشعر و تطوره"، آغاز میشود و به تقسیمبندی تاریخ شعر عربی به دورههای مختلف میپردازد. | ||
"الشعر في الجاهلية"، به خصوصیات شعر جاهلی، نقش آن در زندگی قبایل و شعرای برجسته آن دوره اشاره میکند. "الشعر في الإسلام في أول عهده"، به تحول شعر پس از ظهور اسلام، نقش آن در حمایت از دین و شعرای برجسته صدر اسلام میپردازد. | "الشعر في الجاهلية"، به خصوصیات شعر جاهلی، نقش آن در زندگی قبایل و شعرای برجسته آن دوره اشاره میکند. "الشعر في الإسلام في أول عهده"، به تحول شعر پس از ظهور اسلام، نقش آن در حمایت از دین و شعرای برجسته صدر اسلام میپردازد. | ||
"مراحل الشعر الحسيني"، به تقسیمبندی شعر حسینی به سه مرحله اصلی اشاره دارد (از سال 61ق تا اوایل قرن چهارم، از اوایل قرن چهارم تا پایان قرن سیزدهم و از آغاز قرن چهاردهم تا امروز). | "مراحل الشعر الحسيني"، به تقسیمبندی شعر حسینی به سه مرحله اصلی اشاره دارد (از سال 61ق تا اوایل قرن چهارم، از اوایل قرن چهارم تا پایان قرن سیزدهم و از آغاز قرن چهاردهم تا امروز). | ||
"أصل النظم"، به مباحث شرعی پیرامون شعر و حلال و حرام بودن آن میپردازد. | "أصل النظم"، به مباحث شرعی پیرامون شعر و حلال و حرام بودن آن میپردازد. | ||
"العصر الذهبي"، بر اهمیت دوران عباسی بهعنوان اوج شکوفایی علم و ادبیات و شعرای این دوره تأکید میکند. "عصر الانحطاط"، به بررسی عوامل افول شعر در دورههای ضعف سیاسی و جنگهای صلیبی میپردازد. | "العصر الذهبي"، بر اهمیت دوران عباسی بهعنوان اوج شکوفایی علم و ادبیات و شعرای این دوره تأکید میکند. "عصر الانحطاط"، به بررسی عوامل افول شعر در دورههای ضعف سیاسی و جنگهای صلیبی میپردازد. | ||
و.... <ref>ر.ک: همان، ص112-381</ref>. | و.... <ref>ر.ک: همان، ص112-381</ref>. | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۷: | ||
# غزل: به تعریف، انواع و جایگاه شرعی آن در اسلام میپردازد. | # غزل: به تعریف، انواع و جایگاه شرعی آن در اسلام میپردازد. | ||
# مدح: شعر در ستایش افراد و حاکمان. | # مدح: شعر در ستایش افراد و حاکمان. | ||
# رثا: شعر در سوگ رفتگان، بهویژه رثای امام حسین(ع) و ابعاد شرعی آن. | # رثا: شعر در سوگ رفتگان، بهویژه رثای [[امام حسین علیهالسلام|امام حسین(ع)]] و ابعاد شرعی آن. | ||
# هجا: شعر در نکوهش و مذمت و ضوابط شرعی آن. | # هجا: شعر در نکوهش و مذمت و ضوابط شرعی آن. | ||
# سیاسی: نقش شعر در بیان دیدگاههای سیاسی و حمایت یا مخالفت با حاکمان<ref>ر.ک: همان، ج2، ص9-70</ref>. | # سیاسی: نقش شعر در بیان دیدگاههای سیاسی و حمایت یا مخالفت با حاکمان<ref>ر.ک: همان، ج2، ص9-70</ref>. | ||
| خط ۸۶: | خط ۹۳: | ||
* بخش پنجم (فنون و اصطلاحات عروضی و بلاغی): این بخش به مباحث فنی شعر میپردازد و از اموری همچون: | * بخش پنجم (فنون و اصطلاحات عروضی و بلاغی): این بخش به مباحث فنی شعر میپردازد و از اموری همچون: | ||
مصطلحات عروضی، حدی، تذییل، تشطیر، انواع مسمطات، | مصطلحات عروضی، حدی، تذییل، تشطیر، انواع مسمطات، | ||
انواع توشیح، قافیه و... سخن میگوید <ref>ر.ک: همان، ص74-121</ref>. | انواع توشیح، قافیه و... سخن میگوید <ref>ر.ک: همان، ص74-121</ref>. | ||
| خط ۹۵: | خط ۱۰۳: | ||
# المذاهب الأدبية الحديثة: در این، به مکاتب ادبی معاصر و نقش آنها در بازتاب اندیشه بشری و واقعیت میپردازد. | # المذاهب الأدبية الحديثة: در این، به مکاتب ادبی معاصر و نقش آنها در بازتاب اندیشه بشری و واقعیت میپردازد. | ||
میپردازد. | میپردازد. | ||
مباحث اساسی این بخش که میتوان گفت همه مباحث پیشین در واقع مدخلی است برای رسیدن به آنها عبارت است از: خصایص شعر حسینی، سبب کثرت شعر درباره امام حسین(ع) و شعر مذاهب درباره امام حسین<ref>ر.ک: همان، ص214-419</ref>. | |||
مباحث اساسی این بخش که میتوان گفت همه مباحث پیشین در واقع مدخلی است برای رسیدن به آنها عبارت است از: خصایص شعر حسینی، سبب کثرت شعر درباره [[امام حسین علیهالسلام|امام حسین(ع)]] و شعر مذاهب درباره [[امام حسین علیهالسلام|امام حسین]]<ref>ر.ک: همان، ص214-419</ref>. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||