۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
مصحف صنعاء 1 و مسئلۀ خاستگاه قرآن: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'ه ای ' به 'های '
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ه ای ' به 'های ') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
در سال ۱۹۷۲، گروهی از کارگران در ضمن بازسازی دیوار یک اتاق زیر شیروانی در «مسجد جامع صنعا» در یمن با انبوهی از دستنوشتههای قدیمی مواجه شدند. آنها متوجه نشدند که چه چیزی را پیدا کردهبودند و همۀ دستنوشتهها را در کیسههای سیبزمینی قرار داده و در پله یکی از منارههای مسجد گذاشتند. قاضی اسماعیل الاکوا، که در آن زمان رئیس امور عتیقه یمن بود، متوجه اهمیت دستنوشتهها شد. الاکوا خواستار کمک بینالمللی برای آزمایش و حفاظت از دستنوشتهها شد و در سال ۱۹۷۹ موفق شد نظر یک محقق بازدیدکننده آلمانی را جلب کند و این محقق توانست دولت آلمان غربی را متقاعد کند که برای مرمت این دستنوشتهها پروژهای را آغاز کند. مجموعۀ دستنوشتههای صنعا اشاره به نسخههای زیادی از قرآنهای متعلق به چهار سده نخست اسلام است که در «مسجد جامع صنعاء» کشف شدهاند. در واقع آنچه کشف شد قرآنهای کامل نبوده، بلکه دوازده هزار برگه از جنس پوست بوده که متعلق به حدود هزار قرآن هستند به علاوه مقدار زیادی ورقهای کاغذی. اما هیچیک از قرآنهای پوستی کامل نیستند و از برخی فقط یک یا چند ورقه باقیماندهاست. قرآنهای یافتهشده عمدتاً از چهار سدۀ نخست اسلام هستند. از آنها بیستودو قرآن به خط حجازی نوشته شدهاند که بیشتر آنها از سده نخست اسلام هستند. قرآنهای متعدد دیگری به خط کوفی اند. یکی از نسخههای قرآن (DAM 01-27.1) دارای دو لایه نوشتهاست: متن روئین با قرآن امروزی یکی است در حالی که متن زیرین حاوی گونههای متفاوتی از متن استاندارد قرآن است. | در سال ۱۹۷۲، گروهی از کارگران در ضمن بازسازی دیوار یک اتاق زیر شیروانی در «مسجد جامع صنعا» در یمن با انبوهی از دستنوشتههای قدیمی مواجه شدند. آنها متوجه نشدند که چه چیزی را پیدا کردهبودند و همۀ دستنوشتهها را در کیسههای سیبزمینی قرار داده و در پله یکی از منارههای مسجد گذاشتند. قاضی اسماعیل الاکوا، که در آن زمان رئیس امور عتیقه یمن بود، متوجه اهمیت دستنوشتهها شد. الاکوا خواستار کمک بینالمللی برای آزمایش و حفاظت از دستنوشتهها شد و در سال ۱۹۷۹ موفق شد نظر یک محقق بازدیدکننده آلمانی را جلب کند و این محقق توانست دولت آلمان غربی را متقاعد کند که برای مرمت این دستنوشتهها پروژهای را آغاز کند. مجموعۀ دستنوشتههای صنعا اشاره به نسخههای زیادی از قرآنهای متعلق به چهار سده نخست اسلام است که در «مسجد جامع صنعاء» کشف شدهاند. در واقع آنچه کشف شد قرآنهای کامل نبوده، بلکه دوازده هزار برگه از جنس پوست بوده که متعلق به حدود هزار قرآن هستند به علاوه مقدار زیادی ورقهای کاغذی. اما هیچیک از قرآنهای پوستی کامل نیستند و از برخی فقط یک یا چند ورقه باقیماندهاست. قرآنهای یافتهشده عمدتاً از چهار سدۀ نخست اسلام هستند. از آنها بیستودو قرآن به خط حجازی نوشته شدهاند که بیشتر آنها از سده نخست اسلام هستند. قرآنهای متعدد دیگری به خط کوفی اند. یکی از نسخههای قرآن (DAM 01-27.1) دارای دو لایه نوشتهاست: متن روئین با قرآن امروزی یکی است در حالی که متن زیرین حاوی گونههای متفاوتی از متن استاندارد قرآن است. | ||
متن زیرین مصحف صنعاء1 در حال حاضر مهمترین سند موجود در زمینۀ تاریخ قرآن است. این متن که تنها نسخۀ شناختهشده از سنتی متنی و مکتوب، متفاوت از سنت رسمی عثمانی است، در قیاس با تمام مخطوطات شناختهشده از قرآن، بیشترین توان و امکان را داراست تا بر تاریخ تکوین متن قرآنی در دوران نخست پرتو افکند. مقایسه این متن با سایر متنهای موازی، | متن زیرین مصحف صنعاء1 در حال حاضر مهمترین سند موجود در زمینۀ تاریخ قرآن است. این متن که تنها نسخۀ شناختهشده از سنتی متنی و مکتوب، متفاوت از سنت رسمی عثمانی است، در قیاس با تمام مخطوطات شناختهشده از قرآن، بیشترین توان و امکان را داراست تا بر تاریخ تکوین متن قرآنی در دوران نخست پرتو افکند. مقایسه این متن با سایر متنهای موازی، دریچهای یگانه بر نخستین مراحل تکوین متن قرآنی و پیدایش سنتهای مختلف را بر ما میگشاید. این مقایسه به بحثی درازدامن در باب تاریخ گردآوری آیات و فقرات قرآن و شکلگیری سورهها خاتمه میدهد. این کتاب ترجمهای است از مقالۀ ۱۲۹ صفحهایِ بهنام صادقی (دانشگاه آکسفورد) و محسن گودرزی (دانشگاه هاروارد) با عنوان Ṣan‘ā’1 and the Origins of the Qur’ān که سال ۲۰۱۲ در مجله Der Islam منتشر شده است. این مقاله و دو مقاله دیگر بهنام صادقی با نام های The Codex of a Companion of the Prophet and the Qur’an of the Prophet (Arabica, 2010) و The Chronology of the Qur’ān (Arabica, 2011)، نقشی جدی در پیشبرد مطالعات قرآنی داشته است و در دهه اخیر، جزء پربازدیدترین و مؤثرترین مقالات اسلامشناسی در غرب بوده است. | ||
در مصحف صنعاء چهارگونه از اختلاف متنی میتوان یافت: اختلاف رسم، املاء یا هجاء؛ اختلاف قرائات؛ ترتیب غیرمعهود از سورهها مخالف با ترتیب کنونی؛ روایت غیرعثمانی از متن قرآن، حاوی اختلافهای متنی منسوب به مصاحف صحابه. دو گونۀ اول و دوم را در اغلب مصاحف حجازی و کوفی بهجامانده از قرون نخست میتوان یافت. گونۀ سوم نیز در برخی نسخههای حجازی شناختهشده در کتابخانهها و موزههای جهان هست. و سرانجام گونۀ چهارم تاکنون تنها در همین پالیمپسست صنعاء یافت شده است. با این همه تمامی اینگونه اختلافات و تفاوتهای متنی را عالمان و محققان مسلمان از نخستین سدههای اسلامی در آثار خود ثبت و ضبط کردهاند و به وجود پراکندۀ آنها در کنار مصحف رسمی قرآن اعتراف داشتهاند. | در مصحف صنعاء چهارگونه از اختلاف متنی میتوان یافت: اختلاف رسم، املاء یا هجاء؛ اختلاف قرائات؛ ترتیب غیرمعهود از سورهها مخالف با ترتیب کنونی؛ روایت غیرعثمانی از متن قرآن، حاوی اختلافهای متنی منسوب به مصاحف صحابه. دو گونۀ اول و دوم را در اغلب مصاحف حجازی و کوفی بهجامانده از قرون نخست میتوان یافت. گونۀ سوم نیز در برخی نسخههای حجازی شناختهشده در کتابخانهها و موزههای جهان هست. و سرانجام گونۀ چهارم تاکنون تنها در همین پالیمپسست صنعاء یافت شده است. با این همه تمامی اینگونه اختلافات و تفاوتهای متنی را عالمان و محققان مسلمان از نخستین سدههای اسلامی در آثار خود ثبت و ضبط کردهاند و به وجود پراکندۀ آنها در کنار مصحف رسمی قرآن اعتراف داشتهاند. | ||