لطایف المعنوی من حقایق المثنوی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''لطایف المعنوی من حقایق المثنوی''' تألیف عبداللطیف بن عبدالله عباسی گجراتی؛ تصحیح بهزاد برهان؛ این کتاب شرحی نظام‌مند و کامل بر مثنوی مولوی است که تأثیر شگرفی بر مثنوی‌پژوهی در شبه قاره داشته و حاصل مقابله و تصحیح متن مثنوی بر اساس بیش از هشتاد نسخه خطی است.

این کتاب در شش دفتر متناظر با مثنوی معنوی تدوین شده است و هر دفتر شامل پنج بخش اصلی: ترجمه دیباچه عربی، شرح ابیات مشکل، ترجمه ابیات عربی، آیات قرآنی و احادیث و اقوال اولیا می‌باشد.

این کتاب یکی از مهم‌ترین شروح مثنوی در سنت مثنوی‌پژوهی شبه قاره به شمار می‌رود. این اثر که توسط بهزاد برهان تصحیح و تحقیق شده است، بر اساس «نسخۀ ناسخه» (تصحیح عبداللطیف از مثنوی بر مبنای هشتاد نسخه خطی) و حواشی آن شکل گرفته است.

عبداللطیف که از پیشگامان مثنوی‌پژوهی در سده یازدهم هجری بود، در این اثر به شرح نظام‌مند و جامع مثنوی پرداخته است. روش کار او در هر دفتر شامل پنج بخش اصلی است: ترجمه دیباچه عربی، شرح ابیات مشکل، ترجمه ابیات عربی، اشاره به آیات قرآنی و احادیث و اقوال اولیا. این ساختار منسجم، کتاب را به یکی از کامل‌ترین شروح مثنوی تبدیل کرده است.

نثر عبداللطیف در این کتاب مسجع و ادبی است و در مواضع مختلف به ویژه در شرح ابیاتی مانند آغاز نی‌نامه، نمونه‌های زیبایی از نثر فنی ارائه داده است. وی در شرح خود علاوه بر مراجعه به منابع مکتوب، از مشورت با عالمان و بزرگان زمانه خود نیز بهره برده و این موارد را با ذکر «سماعاً» مشخص کرده است.

تصحیح حاضر که توسط بهزاد برهان انجام شده، علاوه بر متن اصلی لطایف المعنوی، شامل تمامی حواشی نسخۀ ناسخه نیز می‌باشد. مصحح از چندین نسخه خطی از جمله نسخه کتابخانه ملک، کتابخانه ملی ایران و کتابخانه مجلس شورای اسلامی استفاده کرده است. این اثر منبعی ارزشمند برای پژوهشگران مثنوی و علاقه‌مندان به عرفان اسلامی محسوب می‌شود.<ref>[https://literaturelib.com/books/2912 ر.ک.پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>