بازشناسی روند تطور و تحول فرمان‌ها در دیوانسالاری ایران دورۀ قاجار: بر اساس گزیده‌ای از فرمان‌های موجود در آرشیو ملی ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

اسناد تاریخی یکی از منابع دست‌اول و پشتوانه‌ای نسبتاً محکم و دقیق برای تبیین و تحلیل رویدادهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی گذشته تعریف شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند. درک رویدادها و فهم واقعات اتفاقیۀ تاریخی به کمک درون‌مایۀ اسناد دقیق‌تر و عمیق‌تر می‌شود. اشکال موضوعی متنوعی از اسناد وجود دارند که هر یک بنا به محور و موضوع خاص خود در تاریخ‌نویسی در درجاتی متفاوت از اهمیت و کاربرد قرار گرفته‌اند. تنوع این موضوعات به محورهای مختلف اسناد سیاسی (دیوانی) یا اقتصادی (مالی و تجاری)، اجتماعی یا فرهنگی و نیز خانوادگی تقسیم شده است.

فرمان‌ها که بخش مهمی از اسناد دیوانی هستند و از نظر استخراج اطلاعات تاریخی در جایگاهی ویژه قرار دارند، مانند دیگر اسناد کهن باید راستی‌آزمایی شده و درستی یا نادرستی و موضوع و مطالب مندرج در آن سنجیده شده و آنگاه به عنوان منبع دست‌اول، در نگارش یک پژوهش تاریخی به کار برده شود. این کتاب، پژوهشی است با تکیه بر مطالب استخراج‌شده از متن، شکل و محتوای تعدادی از فرمان‌هایی که در سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی موجود است. اطلاعات مورد نیاز به عنوان پشتوانۀ موضوع اثر مورد استفاده قرار گرفته است.