پرش به محتوا

شاهنامه هفت لشکر: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.')
 
خط ۴۱: خط ۴۱:
عناصر سامی و اسلامی مانند سایر طومارها و نیز برخی از متون تاریخی و ادبی مربوط به پیش از اسلام، در این طومار نیز وجود دارد. یکی از نکات برجستۀ این طومار، وجود اشعار فراوان در آن است. شعر نه‌تنها برای توصیف بلکه در بیشتر موارد برای روایت به کار رفته است. بخش قابل ملاحظه‌ای از داستان‌های رستم و سهراب، بخش نخست برزونامه، جنگ هفت لشکر و سراسر داستان یازده رخ به شعر است. از این زاویه در میان طومارهای منتشرشده، آن را تنها می‌توان با طومار زنده‌یاد مرشد زریری مقایسه کرد. بخش اصلی شعرها شامل شعرهای شاهنامه‌ای، اشعار مأخوذ از [[شاهنامه فردوسی (نشر قطره)|شاهنامه]] و سایر منظومه‌های پهلوانی هستند.
عناصر سامی و اسلامی مانند سایر طومارها و نیز برخی از متون تاریخی و ادبی مربوط به پیش از اسلام، در این طومار نیز وجود دارد. یکی از نکات برجستۀ این طومار، وجود اشعار فراوان در آن است. شعر نه‌تنها برای توصیف بلکه در بیشتر موارد برای روایت به کار رفته است. بخش قابل ملاحظه‌ای از داستان‌های رستم و سهراب، بخش نخست برزونامه، جنگ هفت لشکر و سراسر داستان یازده رخ به شعر است. از این زاویه در میان طومارهای منتشرشده، آن را تنها می‌توان با طومار زنده‌یاد مرشد زریری مقایسه کرد. بخش اصلی شعرها شامل شعرهای شاهنامه‌ای، اشعار مأخوذ از [[شاهنامه فردوسی (نشر قطره)|شاهنامه]] و سایر منظومه‌های پهلوانی هستند.


نثر این طومار نسبتاً ساده است، اما طبیعتاً متأثر از دورۀ تألیف، برخی واژه‌ها و ترکیبات ترکی و عربی آن دوره را در خود دارد. این واژه‌ها و ترکیبات البته واژه‌هایی مهجور و دور از ذهن نیستند که از جمله به نمونه‌های زیر می‌توان اشاره کرد: یوم، عسکر، کمیت، عدیم المثال، دارالمرز، طرفة العین، جاریه و .... . بیشترین نکات دستوری که در این طومار به چشم می‌آید، مربوط به فعل است. در این زمینه به‌ویژه باید از ناهماهنگی و عدم تطابق زمان افعال در جمله‌های متوالی نام برد؛ از جمله ماضی نقلی به جای ماضی ساده، مضارع استمراری به جای مضارع ساده و ... .
نثر این طومار نسبتاً ساده است، اما طبیعتاً متأثر از دورۀ تألیف، برخی واژه‌ها و ترکیبات ترکی و عربی آن دوره را در خود دارد. این واژه‌ها و ترکیبات البته واژه‌هایی مهجور و دور از ذهن نیستند که از جمله به نمونه‌های زیر می‌توان اشاره کرد: یوم، عسکر، کمیت، عدیم المثال، دارالمرز، طرفة العین، جاریه و..... بیشترین نکات دستوری که در این طومار به چشم می‌آید، مربوط به فعل است. در این زمینه به‌ویژه باید از ناهماهنگی و عدم تطابق زمان افعال در جمله‌های متوالی نام برد؛ از جمله ماضی نقلی به جای ماضی ساده، مضارع استمراری به جای مضارع ساده و....


طوماری که متن تصحیح‌شدۀ آن در این کتاب منتشر شده، در سال 1208 قمری (سالی که آغامحمدخان قاجار با شکست دادن قطعی لطفعلی خان زند او را به اسارت درآورد و به قتل رسانید) در تهران کتابت شده است. با استناد به اینکه کهن‌ترین طومار تاکنون شناخته شده در سال 1135 قمری تحریر شده است، این طومار را باید از طومارهای کهن به شمار آورد. این طومار که دست‌نوشت آن با شمارۀ ثبت 35098/5 در کتابخانۀ ملی ایران نگهداری می‌شود، هم در صفحۀ نخست و هم در ترقیمه، از آن با عنوان «کتاب تاریخ شاهنامه هفت لشکر» یاد شده است. طومار شامل 233 برگ است و صفحات فاقد سرنویس آن 26 سطر دارند. دست‌نوشت مانند بیشتر طومارهای کامل از پادشاهی کیومرث شروع و با مرگ بهمن، بلعیدن اژدها او را پایان می‌یابد. تقریباً همۀ داستان‌های بااهمیت شاهنامه در این دورۀ زمانی را به استثنای داستان گشتاسب و کتایون و هفت‌خان اسفندیار روایت کرده است. البته مانند سایر طومارها داستان‌هایی نیز از سایر منظومه‌های پهلوانی در آن جای دارد. از این‌رو باید آن را از جملۀ طومارهای مفصل و کامل به شمار آورد.<ref> [https://literaturelib.com/books/5449 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>
طوماری که متن تصحیح‌شدۀ آن در این کتاب منتشر شده، در سال 1208 قمری (سالی که آغامحمدخان قاجار با شکست دادن قطعی لطفعلی خان زند او را به اسارت درآورد و به قتل رسانید) در تهران کتابت شده است. با استناد به اینکه کهن‌ترین طومار تاکنون شناخته شده در سال 1135 قمری تحریر شده است، این طومار را باید از طومارهای کهن به شمار آورد. این طومار که دست‌نوشت آن با شمارۀ ثبت 35098/5 در کتابخانۀ ملی ایران نگهداری می‌شود، هم در صفحۀ نخست و هم در ترقیمه، از آن با عنوان «کتاب تاریخ شاهنامه هفت لشکر» یاد شده است. طومار شامل 233 برگ است و صفحات فاقد سرنویس آن 26 سطر دارند. دست‌نوشت مانند بیشتر طومارهای کامل از پادشاهی کیومرث شروع و با مرگ بهمن، بلعیدن اژدها او را پایان می‌یابد. تقریباً همۀ داستان‌های بااهمیت شاهنامه در این دورۀ زمانی را به استثنای داستان گشتاسب و کتایون و هفت‌خان اسفندیار روایت کرده است. البته مانند سایر طومارها داستان‌هایی نیز از سایر منظومه‌های پهلوانی در آن جای دارد. از این‌رو باید آن را از جملۀ طومارهای مفصل و کامل به شمار آورد.<ref> [https://literaturelib.com/books/5449 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>