۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
دیوان بدر شروانی: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' .' به '.') |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
یکی از نوآوریهای [[شروانی، بدر|بدر]] در قصاید، آوردن غزلی عاشقانه در میان قصیده است که در این کتاب «غزل ـ قصیده» نام نهاده شده است. این غزل ـ قصیدهها در دیوان دیگر شاعران سابقه ندارد و بدر با این قالب نوآوری خاصی را در قالب شعر به وجود آورده است. تعداد 19 غزل ـ قصیده در دیوان بدر وجود دارد؛ غزلهای عاشقانهای که بدر در میان قصاید آورده است. | یکی از نوآوریهای [[شروانی، بدر|بدر]] در قصاید، آوردن غزلی عاشقانه در میان قصیده است که در این کتاب «غزل ـ قصیده» نام نهاده شده است. این غزل ـ قصیدهها در دیوان دیگر شاعران سابقه ندارد و بدر با این قالب نوآوری خاصی را در قالب شعر به وجود آورده است. تعداد 19 غزل ـ قصیده در دیوان بدر وجود دارد؛ غزلهای عاشقانهای که بدر در میان قصاید آورده است. | ||
یکی از قالبهای شعر فارسی که مورد توجه بسیاری از شاعران بوده، قطعه است. قطعه بیش از هر قالبی میتواند مسایل شخصی زندگی شاعر و تعامل وی را با افراد مختلف نشان دهد. در قطعه شاعر معمولاً کمتر به تصویرسازی و بازیهای ادبی میپردازد و بیشتر واقعیتهای عصر خویش را بیان میکند و از این جهت بسیار اهمیت دارد. بدر بیش از 2500 بیت در قالب قطعه سروده است. قطعههای بدر دربردارندۀ درونمایههای گوناگون است از جمله: مدح، هجو، هزل، درخواست، مادۀ تاریخ، ذکر حوادث و ... . قطعات بدر نشاندهندۀ وضع اجتماعی و اقتصادی و مردمشناسی دوران وی است. | یکی از قالبهای شعر فارسی که مورد توجه بسیاری از شاعران بوده، قطعه است. قطعه بیش از هر قالبی میتواند مسایل شخصی زندگی شاعر و تعامل وی را با افراد مختلف نشان دهد. در قطعه شاعر معمولاً کمتر به تصویرسازی و بازیهای ادبی میپردازد و بیشتر واقعیتهای عصر خویش را بیان میکند و از این جهت بسیار اهمیت دارد. بدر بیش از 2500 بیت در قالب قطعه سروده است. قطعههای بدر دربردارندۀ درونمایههای گوناگون است از جمله: مدح، هجو، هزل، درخواست، مادۀ تاریخ، ذکر حوادث و.... قطعات بدر نشاندهندۀ وضع اجتماعی و اقتصادی و مردمشناسی دوران وی است. | ||
[[شروانی، بدر|بدر]] در غزل به شیوۀ پیشینیان به ویژه غزلسرایان قرن هفتم و هشتم چون [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدی]] و [[حافظ، شمسالدین محمد|حافظ]] نظر دارد و هنوز هیچگونه اثری از خیالپردازیها و مضمونآفرینیهای غزلسرایان نیمۀ دوم قرن نهم در غزلیاتش دیده نمیشود. بدر 1628 بیت در قالب غزل سروده است. غزلهای وی ساده و زیبا و از نظر مضمون غالباً عاشقانه است. هر چند که گاهی رنگ و بوی عرفان نیز در بعضی غزلیات وی به چشم میخورد. مضمون حکمت معمولاً در قصیده بازتاب دارد اما بدر در یکی از غزلیات خود این مضمون را به وجهی بسیار زیبا بازنموده است. این غزل در واقع قطعهای است که به خاطر مردّف بودن بیت نخست در میان غزلیات ذکر شده است. | [[شروانی، بدر|بدر]] در غزل به شیوۀ پیشینیان به ویژه غزلسرایان قرن هفتم و هشتم چون [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدی]] و [[حافظ، شمسالدین محمد|حافظ]] نظر دارد و هنوز هیچگونه اثری از خیالپردازیها و مضمونآفرینیهای غزلسرایان نیمۀ دوم قرن نهم در غزلیاتش دیده نمیشود. بدر 1628 بیت در قالب غزل سروده است. غزلهای وی ساده و زیبا و از نظر مضمون غالباً عاشقانه است. هر چند که گاهی رنگ و بوی عرفان نیز در بعضی غزلیات وی به چشم میخورد. مضمون حکمت معمولاً در قصیده بازتاب دارد اما بدر در یکی از غزلیات خود این مضمون را به وجهی بسیار زیبا بازنموده است. این غزل در واقع قطعهای است که به خاطر مردّف بودن بیت نخست در میان غزلیات ذکر شده است. | ||
در دیوان بدر 19 شعر در قالب ترکیببند و چهار شعر در قالب ترجیعبند موجود است که هر چهار شعر طولانی و بیش از هفتاد بیت و گویای توانایی بدر در ساختن ترجیعبند هستند. اشعار بدر از نظر مضمون و محتوا بسیار متنوع است و شامل موضوعاتی چون مدح، هجو، هزل، توصیف، مرثیه، درخواست، پند و اندرز، مادۀ تاریخ، لغز و معما، مسائل مذهبی و ... میشود. بیشترین حجم دیوان بدر را مدحیات وی در بر میگیرد که در قالبهای مختلف از جمله قصیده و قطعه و رباعی و ... سروده شده است. بدر در مدح غلو نمیکند و ترک ادب شرعی در دیوان وی به چشم نمیخورد جز در دو بیت که در نسخۀ تاشکند کاتب روی بیت نخست خطی کشیده و در کنارش این عبارت را نوشته است «فیه سب صریح نعوذ بالله». | در دیوان بدر 19 شعر در قالب ترکیببند و چهار شعر در قالب ترجیعبند موجود است که هر چهار شعر طولانی و بیش از هفتاد بیت و گویای توانایی بدر در ساختن ترجیعبند هستند. اشعار بدر از نظر مضمون و محتوا بسیار متنوع است و شامل موضوعاتی چون مدح، هجو، هزل، توصیف، مرثیه، درخواست، پند و اندرز، مادۀ تاریخ، لغز و معما، مسائل مذهبی و... میشود. بیشترین حجم دیوان بدر را مدحیات وی در بر میگیرد که در قالبهای مختلف از جمله قصیده و قطعه و رباعی و... سروده شده است. بدر در مدح غلو نمیکند و ترک ادب شرعی در دیوان وی به چشم نمیخورد جز در دو بیت که در نسخۀ تاشکند کاتب روی بیت نخست خطی کشیده و در کنارش این عبارت را نوشته است «فیه سب صریح نعوذ بالله». | ||
بخشی از اشعار [[شروانی، بدر|بدر]] را شعرهای هزل و هجویات وی در برمیگیرد. این اشعار که بیشتر قطعات وی را شامل میشود، به بیان مسائل اجتماعی و ویژگیهای افراد جامعۀ شاعر میپردازد و آنها را به باد طنز و هجو خویش میگیرد. اشعار مرثیهای بدر در رثای بزرگان و شاهان همدورۀ وی و در قالب ترکیببند سروده شده است. این اشعار بسیار ساده و بیتکلف و سوزناک و تأثر برانگیز است و همراه آن ابیاتی در پند و اندرز نیز مشهود است. وزن مراثی در دیوان بدر با مضمون همخوانی دارد و شاعر از اوزان آرام و مناسب مرثیه بهره برده است. یکی از دورنمایههای اشعار بدر توصیف است که بیشتر در قصاید و قطعات دیده میشود. بعضی موارد وصف در شعر بدر عبارت است از: وصف طبیعت، وصف معشوق، وصف ابینه، وصف اسب و وصف حالات شخصی خود. | بخشی از اشعار [[شروانی، بدر|بدر]] را شعرهای هزل و هجویات وی در برمیگیرد. این اشعار که بیشتر قطعات وی را شامل میشود، به بیان مسائل اجتماعی و ویژگیهای افراد جامعۀ شاعر میپردازد و آنها را به باد طنز و هجو خویش میگیرد. اشعار مرثیهای بدر در رثای بزرگان و شاهان همدورۀ وی و در قالب ترکیببند سروده شده است. این اشعار بسیار ساده و بیتکلف و سوزناک و تأثر برانگیز است و همراه آن ابیاتی در پند و اندرز نیز مشهود است. وزن مراثی در دیوان بدر با مضمون همخوانی دارد و شاعر از اوزان آرام و مناسب مرثیه بهره برده است. یکی از دورنمایههای اشعار بدر توصیف است که بیشتر در قصاید و قطعات دیده میشود. بعضی موارد وصف در شعر بدر عبارت است از: وصف طبیعت، وصف معشوق، وصف ابینه، وصف اسب و وصف حالات شخصی خود. | ||
در شعر شعرای قرن نهم ماده تاریخ فراوان دیده میشود. این ماده تاریخها به عنوان تعیینکنندۀ تاریخ وفات یا تولد افراد یا سال تأسیس بنایی مشهور یا حادثهای تاریخی اهمیت بهسزایی دارد. در بخش تواریخ در دیوان بدر به 38 مادّه تاریخ برمیخوریم که میتوان آن را جزء فواید تاریخی اشعار وی به حساب آورد. این مادّه تاریخها در قالب قطعه و رباعی سروده شده است. در میان قصاید بدر نیز مادّه تاریخهایی در تولد یا وفات ممدوحین وجود دارد. فن معما در قرن نهم بسیار رونق گرفت و به صورت یکی از مضامین عمدۀ شعر درآمد. بدر نیز در معمیات خود به این مضمون پرداخته و نام اشخاص مختلف را در هر کدام از مفردات خود به صورت معما آورده است. با آن که در دیوان اغلب شاعران همدورۀ بدر چون کاتبی، [[لطفالله نیشابوری]]، [[قاسم انوار]]، ابن حسام، شاه نعمتالله ولی و ... مضامین مذهبی و مفاهیم عرفان مدرسی بسیار زیاد است اما بدر در این موضوعات اشعار بسیار کمی دارد و جز اشارههای گذرا در خلال قصاید و غزلیات که آن هم در اثر تقلید از شعر گذشتگان است، چیز چشمگیری در موضوع مذهب و عرفان در شعر وی نمیتوان یافت. | در شعر شعرای قرن نهم ماده تاریخ فراوان دیده میشود. این ماده تاریخها به عنوان تعیینکنندۀ تاریخ وفات یا تولد افراد یا سال تأسیس بنایی مشهور یا حادثهای تاریخی اهمیت بهسزایی دارد. در بخش تواریخ در دیوان بدر به 38 مادّه تاریخ برمیخوریم که میتوان آن را جزء فواید تاریخی اشعار وی به حساب آورد. این مادّه تاریخها در قالب قطعه و رباعی سروده شده است. در میان قصاید بدر نیز مادّه تاریخهایی در تولد یا وفات ممدوحین وجود دارد. فن معما در قرن نهم بسیار رونق گرفت و به صورت یکی از مضامین عمدۀ شعر درآمد. بدر نیز در معمیات خود به این مضمون پرداخته و نام اشخاص مختلف را در هر کدام از مفردات خود به صورت معما آورده است. با آن که در دیوان اغلب شاعران همدورۀ بدر چون کاتبی، [[لطفالله نیشابوری]]، [[قاسم انوار]]، ابن حسام، شاه نعمتالله ولی و... مضامین مذهبی و مفاهیم عرفان مدرسی بسیار زیاد است اما بدر در این موضوعات اشعار بسیار کمی دارد و جز اشارههای گذرا در خلال قصاید و غزلیات که آن هم در اثر تقلید از شعر گذشتگان است، چیز چشمگیری در موضوع مذهب و عرفان در شعر وی نمیتوان یافت. | ||
[[شروانی، بدر|بدر]] در خلال اشعار خویش گاهی به مسألۀ شعر نیز پرداخته و در مورد آن اظهار نظر کرده است. در قطعۀ 108 بدر نظر خود را در مورد شعر و شاعری بیان میکند. وی شعر را فیض حق و زبان شاعران را کلید گنج حکمت میداند و اعتقاد دارد که شعر را نباید بر هر کسی خواند و باید بر اهل کرم و افراد سخنشناس عرضه کرد. | [[شروانی، بدر|بدر]] در خلال اشعار خویش گاهی به مسألۀ شعر نیز پرداخته و در مورد آن اظهار نظر کرده است. در قطعۀ 108 بدر نظر خود را در مورد شعر و شاعری بیان میکند. وی شعر را فیض حق و زبان شاعران را کلید گنج حکمت میداند و اعتقاد دارد که شعر را نباید بر هر کسی خواند و باید بر اهل کرم و افراد سخنشناس عرضه کرد. | ||