پرش به محتوا

معارف السنن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۵: خط ۲۵:
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
'''معارف السنن: شرح سنن الترمذي'''، اثر محمد یوسف بنوری (1326-1397ق/ 1908-1977م)، محدث، ادیب و شاعر هندی، در شرح الجامع الصحيح، تألیف حکیم ترمذی ابوعبداللّه محمد بن على بن حسن (حسین) بن بشر تِرمِذى (متوفای بین سال‌های 295 و 300ق یا 320)، ملقب به حکیم ترمذی، محدّث و از عرفاى بزرگ قرن سوم، است.
'''معارف السنن: شرح سنن الترمذي'''، اثر [[بنوری، محمد یوسف|محمد یوسف بنوری]] (1326-1397ق/ 1908-1977م)، محدث، ادیب و شاعر هندی، در شرح الجامع الصحيح، تألیف [[ترمذی، محمد بن عیسی|حکیم ترمذی ابوعبداللّه محمد بن على بن حسن (حسین) بن بشر تِرمِذى]] (متوفای بین سال‌های 295 و 300ق یا 320)، ملقب به [[حکیم ترمذی، محمد بن علی|حکیم ترمذی]]، محدّث و از عرفاى بزرگ قرن سوم، است.


==توجّه فقها به الجامع الصحيح==
==توجّه فقها به الجامع الصحيح==
خط ۳۲: خط ۳۲:
این کتاب از بدو انتشار، مورد توجه محدّ‌ثان و فقها قرار گرفت و شروح و تعلیقات فراوانی بر آن نوشته شد<ref>ر.ک: حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، ج1، ستون 559</ref>.
این کتاب از بدو انتشار، مورد توجه محدّ‌ثان و فقها قرار گرفت و شروح و تعلیقات فراوانی بر آن نوشته شد<ref>ر.ک: حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، ج1، ستون 559</ref>.


از جمله شرح‌ها،العرف الشذي شرح سنن الترمذي، تألیف محمد انور شاه بن معظم شاه کشمیری هندی (متوفى 1353ق)، استاد و شیخ بنوری است و معارف السنن، برگرفته از شرح العرف الشذي و بر اساس آن است.
از جمله شرح‌ها، [[العرف الشذي شرح سنن الترمذي]]، تألیف [[محمد انور شاه بن معظم شاه کشمیری هندی]] (متوفى 1353ق)، استاد و [[بنوری، محمد یوسف|شیخ بنوری]] است و معارف السنن، برگرفته از شرح العرف الشذي و بر اساس آن است.


==محتوا==
==محتوا==
بنوری در ابتدا قصد داشت، بر اساس شنیده‌ها و آموزه‌های جلسات درس استاد، اقدام به تحقیق، تکمیل و تفصیل شرح استاد بنماید و ذیلی بر آن بنگارد، اما با آغاز تألیف، در موضوعات و شرح احادیث، مطالب و مباحث بدیعی را بر آن افزود و آن‌ها را با روشی آسان و ذوق ادبی دلنشین ارائه داد؛ بدین جهت، اثر او مستقل از شرح استاد گشت<ref>ر.ک: زاهد، محمد، صفحه الف و ب</ref>.
[[بنوری، محمد یوسف|بنوری]] در ابتدا قصد داشت، بر اساس شنیده‌ها و آموزه‌های جلسات درس استاد، اقدام به تحقیق، تکمیل و تفصیل شرح استاد بنماید و ذیلی بر آن بنگارد، اما با آغاز تألیف، در موضوعات و شرح احادیث، مطالب و مباحث بدیعی را بر آن افزود و آن‌ها را با روشی آسان و ذوق ادبی دلنشین ارائه داد؛ بدین جهت، اثر او مستقل از شرح استاد گشت<ref>ر.ک: زاهد، محمد، صفحه الف و ب</ref>.


معارف السنن، شرحی است شامل علوم و فوائدی در علوم حدیث، مباحث جرح و تعدیل، اصول، فقه، لغت و دیدگاه علما.
معارف السنن، شرحی است شامل علوم و فوائدی در علوم حدیث، مباحث جرح و تعدیل، اصول، فقه، لغت و دیدگاه علما.
خط ۴۱: خط ۴۱:
کتاب با مقدمه‌ای درباره برخی مسائل حدیثی مانند عرض بر محدث، آغاز نگارش حدیث نبوی، مختصری در شرح حال ترمذی و جایگاه سنن وی در بین کتاب‌های حدیث، توضیح انواع نوشته‌های حدیثی، شروط و مذاهب صاحبان صحاح آغاز می‌شود، سپس به شرح جامع ترمذی می‌پردازد.
کتاب با مقدمه‌ای درباره برخی مسائل حدیثی مانند عرض بر محدث، آغاز نگارش حدیث نبوی، مختصری در شرح حال ترمذی و جایگاه سنن وی در بین کتاب‌های حدیث، توضیح انواع نوشته‌های حدیثی، شروط و مذاهب صاحبان صحاح آغاز می‌شود، سپس به شرح جامع ترمذی می‌پردازد.


شارح در مقدمه کتاب می‌نویسد: این شرح برگرفته از بحث‌های دانشمندان حدیث و ائمه فقه و اعلام علوم و بزرگان و اعیان امت و در رأس آن‌ها شیخ و محدث بزرگ استاد من محمد انور شاه کشمیری است و نام آن را معارف السنن گذاشتم و در آن جز تخریج احادیث (چون تألیف جداگانه‌ای در آن نوشته‌ام به نام «لب اللباب في تخريج ما يقول الترمذي») و بحث از رجال اسانید (به جهت اکتفا به آنچه در کتب رجال آمده است)، بسیاری مطالب را می‌یابی<ref>ر.ک: مقدمه شارح، ج1، ص2-1</ref>.
شارح در مقدمه کتاب می‌نویسد: این شرح برگرفته از بحث‌های دانشمندان حدیث و ائمه فقه و اعلام علوم و بزرگان و اعیان امت و در رأس آن‌ها شیخ و محدث بزرگ استاد من [[محمد انور شاه کشمیری]] است و نام آن را معارف السنن گذاشتم و در آن جز تخریج احادیث (چون تألیف جداگانه‌ای در آن نوشته‌ام به نام «لب اللباب في تخريج ما يقول الترمذي») و بحث از رجال اسانید (به جهت اکتفا به آنچه در کتب رجال آمده است)، بسیاری مطالب را می‌یابی<ref>ر.ک: مقدمه شارح، ج1، ص2-1</ref>.


این شرح، بهترین شرح برای دیدگاه ائمه مذاهب، از مطمئن‌ترین مصادر برای ادله ابوحنیفه در اختلاف بین ادله و بهترین شرح برای حل مشکلات و توضیح نکات پیچیده است. کامل‌ترین شرح برای اقوال شیخ محمد انور شاه کشمیری در امالی و گفتگوهایی که به شکل خطی از او باقی مانده و رساله‌های چاپی وی است، اما بنوری قادر به اتمام آن نشد و تا پایان ابواب حج می‌باشد و تکمله‌ای به قلم محمد زاهد برای آن نوشته شده است<ref>ر.ک: مقدمه عبدالرزاق اسکندر، همان، صفحه ح</ref>.
این شرح، بهترین شرح برای دیدگاه ائمه مذاهب، از مطمئن‌ترین مصادر برای ادله ابوحنیفه در اختلاف بین ادله و بهترین شرح برای حل مشکلات و توضیح نکات پیچیده است. کامل‌ترین شرح برای اقوال شیخ [[محمد انور شاه کشمیری]] در امالی و گفتگوهایی که به شکل خطی از او باقی مانده و رساله‌های چاپی وی است، اما بنوری قادر به اتمام آن نشد و تا پایان ابواب حج می‌باشد و تکمله‌ای به قلم محمد زاهد برای آن نوشته شده است<ref>ر.ک: مقدمه عبدالرزاق اسکندر، همان، صفحه ح</ref>.


==روش شارح==
==روش شارح==
بنوری در بسیاری از موارد، به‌صورت غیر مزجی عبارات سنن را آورده (در این نسخه اغلب با خط ممتد ذیل آن و در مواردی با تعبیر ابوعیسی یا قوله، مشخص شده است) است و دیدگاه استاد خود محمد انور شاه کشمیری را با تعبیر «قال شيخنا الأمام» در قالب «فائده» بازگو می‌کند.
[[بنوری، محمد یوسف|بنوری]] در بسیاری از موارد، به‌صورت غیر مزجی عبارات سنن را آورده (در این نسخه اغلب با خط ممتد ذیل آن و در مواردی با تعبیر ابوعیسی یا قوله، مشخص شده است) است و دیدگاه استاد خود محمد انور شاه کشمیری را با تعبیر «قال شيخنا الأمام» در قالب «فائده» بازگو می‌کند.


وی به‌تفصیل به شرح کلمات، اصطلاحات، احادیث و بررسی راویان و اعتبارسنجی روایات می‌پردازد.
وی به‌تفصیل به شرح کلمات، اصطلاحات، احادیث و بررسی راویان و اعتبارسنجی روایات می‌پردازد.
خط ۵۴: خط ۵۴:
ایشان با آوردن تنبیهات در پایان هر فرع، مطالب تکمیلی بحث‌های خود را یادآور می‌شود.
ایشان با آوردن تنبیهات در پایان هر فرع، مطالب تکمیلی بحث‌های خود را یادآور می‌شود.


بنوری گاهی به‌تناسب فروع فقهی، بحث معارفی نیز مطرح می‌کند و با بررسی دیدگاه صاحب‌نظران، قول مختار خود را بیان می‌نماید<ref>ر.ک: متن کتاب، همان، ص39</ref>.
[[بنوری، محمد یوسف|بنوری]] گاهی به‌تناسب فروع فقهی، بحث معارفی نیز مطرح می‌کند و با بررسی دیدگاه صاحب‌نظران، قول مختار خود را بیان می‌نماید<ref>ر.ک: متن کتاب، همان، ص39</ref>.


گاهی نیز چند بیت شعر فارسی از شعرای بنام را ضمیمه مطالب خود می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص38</ref>.
گاهی نیز چند بیت شعر فارسی از شعرای بنام را ضمیمه مطالب خود می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص38</ref>.


عبدالرزاق اسکندر در مقدمه خود به زندگی شارح و خصوصیت کتاب پرداخته است.
[[عبدالرزاق اسکندر]] در مقدمه خود به زندگی شارح و خصوصیت کتاب پرداخته است.


فهرست مطالب هر جلد در پایان آن آمده است.
فهرست مطالب هر جلد در پایان آن آمده است.