۱۴۴٬۵۹۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '( ' به '(') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''ديوان ابن شرف القيرواني'''، اثر [[ابن شرف، ابوعبدالله محمد بن ابىسعید جُذامى قیروانى]] (ح 390-460ق/1000-1067م)، شاعر، ادیب و ناقد مغربى. | '''ديوان ابن شرف القيرواني'''، اثر [[جذامی قیروانی، محمد بن ابوسعید|ابن شرف، ابوعبدالله محمد بن ابىسعید جُذامى قیروانى]] (ح 390-460ق/1000-1067م)، شاعر، ادیب و ناقد مغربى. | ||
اسلوب، صورتبندی و معانی و افکار انباشته در اشعار ابن | اسلوب، صورتبندی و معانی و افکار انباشته در اشعار [[جذامی قیروانی، محمد بن ابوسعید|ابن شرف]]، حکایت از شخصیت شعری خاص و بینظیر وی دارد. | ||
==انگیزه محقق و جایگاه دیوان== | ==انگیزه محقق و جایگاه دیوان== | ||
محقق مینویسد: برای رساله دکتری با موضوع «حرکت ادبی و انتقادی در دربار معز بن بادیس»، مقداری از اشعار ابن شرف قیروانی را که ندیم و شاعر ابن بادیس بود، مطالعه کردم، اسلوب، صورتبندی و معانی و افکار انباشته در آن، که حکایت از شخصیت شعری خاص و بینظیر وی داشت، مرا به تعجب واداشت. پس از کاوش دریافتم که اثری از دیوان وی یا حتی جزیی از آن، در نسخههای خطی و چاپی یافت نمیشود و جز ابیات پراکنده، چیزی از آن باقی نمانده است بر آن شدم تا اقدام به جمع آن نمایم و نیز دریافتم که مسائل سیاسی و فرهنگی مهمی در شعر ابن شرف در عصر طلایی مغرب عربی وجود دارد که نمیتوان از آن چشم پوشید. | محقق مینویسد: برای رساله دکتری با موضوع «حرکت ادبی و انتقادی در دربار معز بن بادیس»، مقداری از اشعار [[جذامی قیروانی، محمد بن ابوسعید|ابن شرف قیروانی]] را که ندیم و شاعر [[ابن بادیس، عبدالحمید|ابن بادیس]] بود، مطالعه کردم، اسلوب، صورتبندی و معانی و افکار انباشته در آن، که حکایت از شخصیت شعری خاص و بینظیر وی داشت، مرا به تعجب واداشت. پس از کاوش دریافتم که اثری از دیوان وی یا حتی جزیی از آن، در نسخههای خطی و چاپی یافت نمیشود و جز ابیات پراکنده، چیزی از آن باقی نمانده است بر آن شدم تا اقدام به جمع آن نمایم و نیز دریافتم که مسائل سیاسی و فرهنگی مهمی در شعر [[جذامی قیروانی، محمد بن ابوسعید|ابن شرف]] در عصر طلایی مغرب عربی وجود دارد که نمیتوان از آن چشم پوشید. | ||
محقق با تحقیق از منابع و مصادر مطمئن و دقت در ضبط اشعار، به تبویب، توضیح و شرح برخی موارد پرداخته است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص2-4</ref>. | محقق با تحقیق از منابع و مصادر مطمئن و دقت در ضبط اشعار، به تبویب، توضیح و شرح برخی موارد پرداخته است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص2-4</ref>. | ||
==محتوای شعر ابن شرف== | ==محتوای شعر ابن شرف== | ||
دیوان ابن شرف بنا به نقل ابن دحیه در | دیوان ابن شرف بنا به نقل [[ابن دحیه، عمر بن حسن|ابن دحیه]] در «[[المطرب من أشعار أهل المغرب]]»، پنج مجلد بوده است<ref>ر.ک: همان، ص28</ref>. | ||
وی در دیوان خود، انواع اغراض شعری از قبیل مدح، هجا (به مقدار کم)، غزل و رثا، وصف و فخر، زهد و عتاب را دارد، اما گریه بر قیروان و رثای آن و ناله بر ایامی که در آنجا بوده غلبه دارد که یأس و بیهوده بودن بر آن سایه انداخته و سبب آزار و تأسف شاعر شده است<ref>ر.ک: همان، ص30-31</ref>. | وی در دیوان خود، انواع اغراض شعری از قبیل مدح، هجا (به مقدار کم)، غزل و رثا، وصف و فخر، زهد و عتاب را دارد، اما گریه بر قیروان و رثای آن و ناله بر ایامی که در آنجا بوده غلبه دارد که یأس و بیهوده بودن بر آن سایه انداخته و سبب آزار و تأسف شاعر شده است<ref>ر.ک: همان، ص30-31</ref>. | ||
حزن و درد و شکایت از زمان و مظالم و فتنههای آن سبب شده تا اشعار وی جانسوز گشته، قلبهای مجروح را به درد میآورد و مسافرتهای وی از شمال آفریقا تا اندلس، نهتنها گشایشی در روحیه او ایجاد نکرد، بلکه بر خستگی وی افزود و در شعر وی نمودار گشت. | حزن و درد و شکایت از زمان و مظالم و فتنههای آن سبب شده تا اشعار وی جانسوز گشته، قلبهای مجروح را به درد میآورد و مسافرتهای وی از شمال آفریقا تا اندلس، نهتنها گشایشی در روحیه او ایجاد نکرد، بلکه بر خستگی وی افزود و در شعر وی نمودار گشت. | ||
ابن شرف توجه خاصی به شعر لغز (با ایهام و سربسته و دوپهلو) داشت که نوعی تمرین فکری است و این از علاقه ابن شرف به فنون مختلف بدیع که در مقاماتش نمایان است، ناشی میشود؛ کمااینکه تفکر اغتراب که ناشی از احساس غربت وی در خارج از قیروان و بروز حوادث غمانگیز آن است، در شعر وی آشکار و از نشانههای ادبیات وی شده است. | |||
[[جذامی قیروانی، محمد بن ابوسعید|ابن شرف]] توجه خاصی به شعر لغز (با ایهام و سربسته و دوپهلو) داشت که نوعی تمرین فکری است و این از علاقه ابن شرف به فنون مختلف بدیع که در مقاماتش نمایان است، ناشی میشود؛ کمااینکه تفکر اغتراب که ناشی از احساس غربت وی در خارج از قیروان و بروز حوادث غمانگیز آن است، در شعر وی آشکار و از نشانههای ادبیات وی شده است. | |||
حسن صیاغ، سلیسی معانی و الفاظ، قوت ترکیب، سهل و ظریف بودن افکار، روش نیکو و متقن، برای او منزلتی خاص بین شاعران قرن پنجم هجری اندلس ایجاد کرده بود<ref>ر.ک: همان، ص32-30</ref>. | حسن صیاغ، سلیسی معانی و الفاظ، قوت ترکیب، سهل و ظریف بودن افکار، روش نیکو و متقن، برای او منزلتی خاص بین شاعران قرن پنجم هجری اندلس ایجاد کرده بود<ref>ر.ک: همان، ص32-30</ref>. | ||
محقق، دیوان ابن شرف را بر اساس حروف الفبای قافیه، مرتب کرده است. | محقق، دیوان ابن شرف را بر اساس حروف الفبای قافیه، مرتب کرده است. | ||
ملحق دیوان، اشعاری است که به ابن شرف یا شعرای دیگر نسبت دادهاند که بیشتر اشعار، بین ابن شرف و فرزندش جعفر بوده است. | ملحق دیوان، اشعاری است که به ابن شرف یا شعرای دیگر نسبت دادهاند که بیشتر اشعار، بین ابن شرف و فرزندش جعفر بوده است. | ||
فهرستهای آیات، ابیات شعری، کتب متن و حاشیهها، اعلام و شخصیتها، مکانها، قبائل و موضوعات، پایانبخش کتاب میباشند. | فهرستهای آیات، ابیات شعری، کتب متن و حاشیهها، اعلام و شخصیتها، مکانها، قبائل و موضوعات، پایانبخش کتاب میباشند. | ||