۱۱۹٬۰۵۵
ویرایش
منهج الشيخ أبي جعفر الطوسي في تفسير القرآن الکريم: تفاوت میان نسخه‌ها
منهج الشيخ أبي جعفر الطوسي في تفسير القرآن الکريم (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۵ فوریهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۴۷
، ۵ فوریهجایگزینی متن - 'علم‌الهدی، علی بن حسین' به 'سید مرتضی، علی بن حسین'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'شریف‌الرضی، محمد بن حسین' به 'شریف رضی، محمد بن حسین') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'علم‌الهدی، علی بن حسین' به 'سید مرتضی، علی بن حسین') |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
در تمهید کتاب ابتدا زندگانی [[طوسی، محمد بن حسن|طوسی]]، اساتید، شاگردان و آثار او مطرح شده است. در زمینه آثار چنین می‌خوانیم: در موضوعات مختلف تفسیر، حدیث، فقه، اصول، عقاید و... کتاب نوشته است. بیشتر تألیفاتش چاپی یا خطی است و تعدادی از آن‌ها به دست ما نرسیده است. تألیفات مشهور او بالغ بر پنجاه کتاب و رساله است که به نام بیشتر آن‌ها در کتاب الفهرست اشاره شده است. در فقرات زیادی از تفسیر «[[البيان في تفسير القرآن|البيان]]» نیز به تعدادی از آثار وی اشاره شده است. نویسنده در ادامه مباحث آثار [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] را در نه موضوع علمی دسته‌بندی و معرفی کرده است. طوسی در رابطه با تفسیر سه اثر با نام «[[التبيان في تفسير القرآن]]»، «المسائل الرجبية في تفسير القرآن» و «المسائل الدمشقية في تفسير القرآن» نوشته است. [[التبيان في تفسير القرآن|التبیان]] مهم‌ترین و معروف‌ترین کتاب اوست که به شیوه‌ای جدید و روشی ابتکاری که پیش از او سابقه نداشته تألیف شده است؛ زیرا این اولین تفسیر شیعه امامیه است که در ابواب جداگانه مباحث تفسیر و علوم قرآنی مانند قرائات، اعراب، لغت و اسباب نزول را گردآورده است. بسیاری از پیشینیان مانند سبکی، صفدی، [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانی]] و [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلال‌الدین سیوطی]] در شرح‌حال [[طوسی، محمد بن حسن|طوسی]] به این تفسیر بزرگ اشاره کرده‌اند<ref>ر.ک: تمهید، ص21-16</ref>. | در تمهید کتاب ابتدا زندگانی [[طوسی، محمد بن حسن|طوسی]]، اساتید، شاگردان و آثار او مطرح شده است. در زمینه آثار چنین می‌خوانیم: در موضوعات مختلف تفسیر، حدیث، فقه، اصول، عقاید و... کتاب نوشته است. بیشتر تألیفاتش چاپی یا خطی است و تعدادی از آن‌ها به دست ما نرسیده است. تألیفات مشهور او بالغ بر پنجاه کتاب و رساله است که به نام بیشتر آن‌ها در کتاب الفهرست اشاره شده است. در فقرات زیادی از تفسیر «[[البيان في تفسير القرآن|البيان]]» نیز به تعدادی از آثار وی اشاره شده است. نویسنده در ادامه مباحث آثار [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] را در نه موضوع علمی دسته‌بندی و معرفی کرده است. طوسی در رابطه با تفسیر سه اثر با نام «[[التبيان في تفسير القرآن]]»، «المسائل الرجبية في تفسير القرآن» و «المسائل الدمشقية في تفسير القرآن» نوشته است. [[التبيان في تفسير القرآن|التبیان]] مهم‌ترین و معروف‌ترین کتاب اوست که به شیوه‌ای جدید و روشی ابتکاری که پیش از او سابقه نداشته تألیف شده است؛ زیرا این اولین تفسیر شیعه امامیه است که در ابواب جداگانه مباحث تفسیر و علوم قرآنی مانند قرائات، اعراب، لغت و اسباب نزول را گردآورده است. بسیاری از پیشینیان مانند سبکی، صفدی، [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانی]] و [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلال‌الدین سیوطی]] در شرح‌حال [[طوسی، محمد بن حسن|طوسی]] به این تفسیر بزرگ اشاره کرده‌اند<ref>ر.ک: تمهید، ص21-16</ref>. | ||
همچنین در تمهید به تفاسیر معاصر تفسیر طوسی اشاره شده است. «[[حقائق التأويل في متشابه التنزيل]]» نوشته [[شریف رضی، محمد بن حسین|سید رضی]] (متوفی 406ق) و «التفسير في آمالي المرتضی» نوشته [[ | همچنین در تمهید به تفاسیر معاصر تفسیر طوسی اشاره شده است. «[[حقائق التأويل في متشابه التنزيل]]» نوشته [[شریف رضی، محمد بن حسین|سید رضی]] (متوفی 406ق) و «التفسير في آمالي المرتضی» نوشته [[سید مرتضی، علی بن حسین|سید مرتضی]] (متوفی 436ق)، دو تفسیری است که معاصر با تفسیر شیخ طوسی نوشته شده‌اند. کتاب اول در ده جزء بوده که تنها پنج جزء از آن باقی مانده و باقی اجزاء مفقود شده است. این اثر به تأویل تعدادی از آیات متشابه اختصاص دارد. تفسیر دوم نیز مشتمل بر مباحث مختلف تفسیری، لغوی و ادبی است که [[سید مرتضی، علی بن حسین|سید مرتضی]] در راه حج (395ق) املاء کرده است<ref>ر.ک: همان، ص32و38</ref>. | ||
نویسنده در فصل اول کتاب به مصادر مورد استفاده شیخ طوسی اشاره دارد. وی از سه دسته منبع استفاده کرده است: در معانی الفاظ قرآن از «معاني القرآن» [[معاني القرآن (للفراء)|فراء]]، [[معاني القرآن (للأخفش)|اخفش]] و زجاج، «[[مجاز القرآن]]» ابوعبیده و اندکی هم از «ضياء القلوب في معاني القرآن» مفضل بن سلمه بهره برده است. همچنین از تفاسیر مأثور مانند کتاب ابو‌الجارود به نقل از امام محمد باقر(ع) و تفسیر علی بن ابراهیم قمی (متوفی پس از 307ق) استفاده کرده است. او تنها به تفاسیر شیعه بسنده نکرده و از مصادر اهل سنت و معتزله مانند [[جامع البيان في تفسير القرآن (تفسير الطبري)|تفسیر طبری]] و تفاسیر نقاش و رمانی نیز مدد گرفته است. در ادامه این فصل به منابع حدیثی شیعه و سنی و منابع لغوی و ادبی هم که به‌عنوان مصادر طوسی می‌توان از آن‌ها یاد کرده اشاره شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص97-45</ref>. | نویسنده در فصل اول کتاب به مصادر مورد استفاده شیخ طوسی اشاره دارد. وی از سه دسته منبع استفاده کرده است: در معانی الفاظ قرآن از «معاني القرآن» [[معاني القرآن (للفراء)|فراء]]، [[معاني القرآن (للأخفش)|اخفش]] و زجاج، «[[مجاز القرآن]]» ابوعبیده و اندکی هم از «ضياء القلوب في معاني القرآن» مفضل بن سلمه بهره برده است. همچنین از تفاسیر مأثور مانند کتاب ابو‌الجارود به نقل از امام محمد باقر(ع) و تفسیر علی بن ابراهیم قمی (متوفی پس از 307ق) استفاده کرده است. او تنها به تفاسیر شیعه بسنده نکرده و از مصادر اهل سنت و معتزله مانند [[جامع البيان في تفسير القرآن (تفسير الطبري)|تفسیر طبری]] و تفاسیر نقاش و رمانی نیز مدد گرفته است. در ادامه این فصل به منابع حدیثی شیعه و سنی و منابع لغوی و ادبی هم که به‌عنوان مصادر طوسی می‌توان از آن‌ها یاد کرده اشاره شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص97-45</ref>. | ||