تخمیس غزلیات حافظ: تفاوت میان نسخه‌ها

[[کاظمی اردبیلی، علی ]] (نویسنده)

| کد کنگره =‏

| موضوع =

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE.....AUTOMATIONCODE

'''تخمیس غزلیات حافظ'''  تألیف علی کاظمی اردبیلی به کوشش اعظم کاظمی اردبیلی با مقدمۀ محمدعلی خسروی، آیت‌الله کاظمی با برخورداری از سه عنصر طبع روان، بینش آزاد و پشتوانۀ غنی علوم حوزوی توانسته در این میدان وارد شود و سربلند بیرون بیاید؛ به‌گونه‌ای که می‌توان ادعا کرد این مخمسات افزون بر معرفت‌افزایی و مضمون‌پردازی‌های نو، خود به منزلۀ شرحی بر دیوان حافظ و به تعبیری «شرح عشق» است؛ عشقی که موجب روشنایی دل، آزادگی و دوام و جاودانگی است.

شعر از شگفتی‌های زبان و حافظ از شگفتی‌های عرصۀ شعر است. با وجود پژوهش‌های گسترده و شروح متعدد، هنور راز گیرایی و اسرار دیوانش مکشوف نشده و گویندۀ آن همچنان «لسان الغیب» باقی مانده است.

شعر حافظ نمونۀ یک شعر حیات‌بخش است که روح زندگی در آن جاری است. این همان احیاگری شعر است که دل‌های مرده را زنده و وجدان‌های خوابیده را بیدار و شور زندگی را در جامعه می‌دمد. جریان زندگی و حیات در دیوان حافظ موج می‌زند. خوانندۀ اشعار حافظ نه‌تنها رنگین‌کمان کلمات و جزرومد اصوات و پیچش خیال‌انگیز مضامین را مشاهده می‌کند، بلکه حتی وزش و فرح‌بخش نسیم بهشتی را از لابلای ابیات احساس می‌نماید.

حافظ معتقد است کسی چون او از رخ اندیشه نقاب برنگرفته است: «کس چون حافظ نگشود از رخ اندیشه نقاب/ تا سر زلف سخن را به قلم شانه زدند». حال باید دید این کدامین اندیشه است که حافظ توانسته آن را با زبان رازآلود شعر به معرض تماشای دیگران بگذارد. این اندیشه قطعاً باید اندیشه‌ای فوق مادی باشد که در محدودۀ زمان و مکان نگنجد؛ چنان‌که کلامش مرزهای زمان و مکان را درنوردیده، از جغرافیای شیراز و ایران درگذشته و نیز از قرن هشتم هجری عبور کرده و بیش از ششصد سال است همچنان گرم و عرصه‌پیمایی در عالم اندیشه و خیال است.

در همین راستا عالم پرهیزگار و ادیب دانشمند آیت‌الله شیخ علی کاظمی اردبیلی به اقدام سترگی دست یازیده و بیش از سیصد غزل حافظ را تضمین و تخمیس نموده است. این کار بزرگ از چنان عالم وارسته‌ای نمی‌تواند جز برای اعلای کلمۀ حق و نشر معارف الهی و تربیت نفوس مستعده و تلطیف ارواح خسته از هیاهوی مادیت معنای دیگری داشته باشد.

«مخمس» یکی از اشکال مسمط است و وجه تسمیۀ مسمط و تسمیط آن است که گوهرهایی متناسب را در یک رشته به نظم کشیده باشند. در تخمیس باید یک بیت دو مصراعی تبدیل به پنج مصراع شود؛ به‌گونه‌ای که در سه مصراع جدید نه‌تنها در وزن و قافیه با بیت اصلی هم‌سطح باشند، که در صنایع معنوی و مفاهیم و معانی هم با آن هم‌خوانی داشته باشند. آیت‌الله کاظمی با برخورداری از سه عنصر طبع روان، بینش آزاد و پشتوانۀ غنی علوم حوزوی توانسته در این میدان وارد شود و سربلند بیرون بیاید؛ به‌گونه‌ای که می‌توان ادعا کرد این مخمسات افزون بر معرفت‌افزایی و مضمون‌پردازی‌های نو، خود به منزلۀ شرحی بر دیوان حافظ و به تعبیری «شرح عشق» است؛ عشقی که موجب روشنایی دل، آزادگی و دوام و جاودانگی است.

[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]