در کشاکش دین و دولت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۳۷: خط ۳۷:
دوران سی‌ساله‌ای که نویسنده در فصل اول کتاب بر آن تمرکز کرده، آبستن وقایع شگرفی بوده است که سرنوشت حکومت زیر پرچم اسلام را رقم زد. در آن سی سال، ماجراهایی سهمگین و خون‌آلود اتفاق افتاد. فصل دوم کتاب با مروری بر روند سقوط یزدگرد و تسخیر ایران آغاز می‌شود و پس از مروری گزارش‌گونه از فراز و نشیب‌های نبرد به روایات متون تاریخی و از جمله آنچه [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|طبری]] و [[فردوسی، ابوالقاسم|فردوسی]]، [[بلاذری، احمد بن یحیی|بلاذری]] و [[دینوری، احمد بن داود|دینوری]] درباره نبردهای میان اعراب و ایرانیان نوشته‌اند، می‌پردازد و پس از نگرشی انتقادی به روایت [[فردوسی، ابوالقاسم|فردوسی]] از این نبردها، در بخشی که «تحلیل و تامل» نام گرفته است، به مقوله ساختار ناعادلانه جامعه ساسانی و تاثیر آن در پیروزی اعراب می‌پردازد.
دوران سی‌ساله‌ای که نویسنده در فصل اول کتاب بر آن تمرکز کرده، آبستن وقایع شگرفی بوده است که سرنوشت حکومت زیر پرچم اسلام را رقم زد. در آن سی سال، ماجراهایی سهمگین و خون‌آلود اتفاق افتاد. فصل دوم کتاب با مروری بر روند سقوط یزدگرد و تسخیر ایران آغاز می‌شود و پس از مروری گزارش‌گونه از فراز و نشیب‌های نبرد به روایات متون تاریخی و از جمله آنچه [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|طبری]] و [[فردوسی، ابوالقاسم|فردوسی]]، [[بلاذری، احمد بن یحیی|بلاذری]] و [[دینوری، احمد بن داود|دینوری]] درباره نبردهای میان اعراب و ایرانیان نوشته‌اند، می‌پردازد و پس از نگرشی انتقادی به روایت [[فردوسی، ابوالقاسم|فردوسی]] از این نبردها، در بخشی که «تحلیل و تامل» نام گرفته است، به مقوله ساختار ناعادلانه جامعه ساسانی و تاثیر آن در پیروزی اعراب می‌پردازد.


فصل سوم از منظری اقتصادی به مقوله فتوحات پرداخته است. بخش اول این فصل به پیشینه دیوان‌سالاری نزد مسلمانان تا پیش از فتوحات اختصاص یافته است و بر مقولاتی نظیر «خالصه‌جات»، «بطایح»، «انواع درآمدهای دیوانی»، «دفاتر مساحی»، «مالیات سرانه»، «بیت‌المال» و... تمرکز دارد. در بخش دوم این فصل نوآوری‌های دوران فتوحات در زمینه‌های مالی مورد توجه قرار گرفته‌اند و مقولاتی مانند جایگاه خراج و جزیه در نظام اقتصادی اسلام با تمرکز بر آنچه در قرآن و نیز شاهنامه فردوسی در این زمینه ذکر شده، مورد توجه قرار گرفته است. «آغاز تاسیس دیوان در اسلام»، «رایزنی عمر با صحابه» و «خراج در عراق و ایران» از جمله مباحثی است که ذیل این بخش مورد توجه قرار گرفته‌اند. منابع اصلی و فرعی درآمد دولت نیز از دیگر مباحث این فصل هستند.
فصل سوم از منظری اقتصادی به مقوله فتوحات پرداخته است. بخش اول این فصل به پیشینه دیوان‌سالاری نزد مسلمانان تا پیش از فتوحات اختصاص یافته است و بر مقولاتی نظیر «خالصه‌جات»، «بطایح»، «انواع درآمدهای دیوانی»، «دفاتر مساحی»، «مالیات سرانه»، «بیت‌المال» و... تمرکز دارد. در بخش دوم این فصل نوآوری‌های دوران فتوحات در زمینه‌های مالی مورد توجه قرار گرفته‌اند و مقولاتی مانند جایگاه خراج و جزیه در نظام اقتصادی اسلام با تمرکز بر آنچه در قرآن و نیز [[شاهنامه فردوسی (نشر قطره)|شاهنامه فردوسی]] در این زمینه ذکر شده، مورد توجه قرار گرفته است. «آغاز تاسیس دیوان در اسلام»، «رایزنی عمر با صحابه» و «خراج در عراق و ایران» از جمله مباحثی است که ذیل این بخش مورد توجه قرار گرفته‌اند. منابع اصلی و فرعی درآمد دولت نیز از دیگر مباحث این فصل هستند.


فصل چهارم کتاب با مرور «روابط آغازین ایرانیان با مسلمانان» آغاز می‌شود و از جمله به مقولاتی نظیر «ایرانیان در خدمت پیامبر»، «نامه پیامبر به خسروپرویز»، «سوره روم»، «ایرانیان در یمن»، «جانبداری ایرانیان یمن از اسلام» و... می‌پردازد. بخش دوم این فصل نیز به فرآیند گرویدن ایرانیان به اسلام می‌پردازد.
فصل چهارم کتاب با مرور «روابط آغازین ایرانیان با مسلمانان» آغاز می‌شود و از جمله به مقولاتی نظیر «ایرانیان در خدمت پیامبر»، «نامه پیامبر به خسروپرویز»، «سوره روم»، «ایرانیان در یمن»، «جانبداری ایرانیان یمن از اسلام» و... می‌پردازد. بخش دوم این فصل نیز به فرآیند گرویدن ایرانیان به اسلام می‌پردازد.