راز نماز عاشقان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''راز نماز عاشقان'''، اثری است که به کوشش تهمینه تجربه‌کار از مباحث «نامه‌ها» (مکتوبات) و «تمهیدات» ابوالفضائل عبدالله بن محمد عین القضات (492-525ق) در موضوع «نماز» گردآوری شده است.

نخست، این نکته گفتنی است که عین القضات از چهره‌های برجسته و استثنایی اسلام و ایران است و نثر اثرگذار و تکان‌دهنده او در شمار ارجمندترین یادگارهای نثر عرفانی فارسی است؛ نثری جذاب و سرشار از تجربه‌ها و دریافت‌های معنوی که با خطابی عتاب‌آلود و لحنی عصیانگر و شورشی در هم می‌آمیزد. عرفان او عرفانِ گریز و انزوا و انفعال نیست. عرفان ستیز و شوریدن بر زورمداران و زراندوزان زمانه است. خطوط پُررنگ چنین عرفانی در بسیاری از نامه‌ها و اندرزهای او دیده می‌شود.<ref>ر.ک: مقدمه گِردآورنده، ص10</ref>‏

«راز نماز عاشقان» گزیده‌ای از بخش‌های دو کتاب «تمهیدات» و «مکتوبات» است؛ در باره این دو کتاب گفتنی است که تهمیدات بهترین اثر عین القضات است و آن را فقط برای دوستان صمیمی و سالکان یک‌رنگ، به ویژه برای رهروان آینده نوشته است.<ref>ر.ک: عین القضات، تمهیدات، ص16،69</ref>‏این کتاب، عرفان محض است و مباحثی را در «علم لدنی، شرط‌های سلوک، فطرت آدمی، ارکان دین، حقیقت روح، اسرار قرآن، آفرینش انسان، حقایق ایمان و آسمان و زمین و حقیقت نور محمد» در بر دارد. عین القضات در این‌ مباحث، تجربه‌های روحی‌اش را در وصال محبوب، فنای در معشوق، تحمل گداز عشق و دریافت لذت و صمیمیّت بیان می‌کند.<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>‏«مکتوبات» نیز از آثار برجسته او است که نیمی از آن‌ها را به يكى از وزارى سلطان محمود، به نام «كامل الدّوله» نوشته است. این کتاب سه جزء دارد؛ نخستین بخش آن شصت و چهار نامه است که با نثری بسيار ساده و بى‌پيرايه و دور از صناعات بديعى و لغات مهجور و سست نوشته شده است. عين القضات با بهره‌مندى از اقتباس، تلميح، تضمين و درج آيات قرآن و احاديث، نامه‌هاى خويش را زينت بخشيده است. این جزء از نظر ارتباط موضوعى نامه‌ها، دو بخش است؛ بخش نخست (نامه‌هاى 1 تا 27) در باره اركان نماز است. بخش دوم (نامه‌هاى 28 تا 64) مباحث دیگری را مانند تفسيری از  يك آيۀ قرآن كريم ارائه می‌دهد. جزء دوم و سوم آن (نامه‌های 65 تا 159) در موضوعات گوناگون فلسفى، عرفانى، اجتماعى، تاريخى و فرهنگى است.<ref>ر.ک: ویکی‌نور، نامه‌های عین القضات همدانی</ref>‏

تهمینه تجربه‌کار از میان همه موضوعات این دو کتاب، مباحثی را که به «نماز» مربوط می‌شود، گِرد آورده است. عنوان‌های این مباحث در 102 شماره مرتب شده و عبارتند از: «ذِکر دوست»، «از نیّت تا تکبیر»، «شرح ایمان»، «طهارت جسم، طهارت جان»، «ذِکر و شُکر»، «حقیقت حمد»، «راز نماز» و «در افق توحید».<ref>ر.ک: متن کتاب، ص8-5</ref>او واژه‌نامه‌ای را نیز به پایان کتاب افزوده است.<ref>ر.ک: همان، ص218-213</ref>