پرش به محتوا

معرفة القراء الكبار علی الطبقات و الأعصار: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۸: خط ۲۸:
'''معرفة القراء الكبار علی الطبقات و الأعصار''' يا '''طبقات القرّاء''' تألیف [[ذهبی، محمد بن احمد|شمس‌الدين ابى عبدالله محمد بن احمد بن عثمان ذهبى]](متوفاى 747 قمرى) در آشنايى با تاريخ قرّاء قرآن كريم و به زبان عربى مى‌باشد.تحقيق اثر توسط دكتر طيّار آلئى‌قولاچ صورت گرفته است.
'''معرفة القراء الكبار علی الطبقات و الأعصار''' يا '''طبقات القرّاء''' تألیف [[ذهبی، محمد بن احمد|شمس‌الدين ابى عبدالله محمد بن احمد بن عثمان ذهبى]](متوفاى 747 قمرى) در آشنايى با تاريخ قرّاء قرآن كريم و به زبان عربى مى‌باشد.تحقيق اثر توسط دكتر طيّار آلئى‌قولاچ صورت گرفته است.


قرائت قرآن و تلاوت آيات آن يكى از مهم‌ترين مسائل قرآن به شمار مى‌رود، به طورى كه از همان ادوار نخستين پيوسته عدّه‌اى به اين كار همت گماشته و عهده‌دار قرائت قرآن و تعليم آن در جامعه اسلامى بوده‌اند.در مرحله اوّل شخص پيامبر اكرم(ص)قرآن را بر اصحاب خويش اقراء مى‌فرمود.گروهى از اصحاب، قرائت قرآن را بى‌واسطه و به‌طور مستقيم از آن حضرت فراگرفتند و از اينجا طبقه اوّل قراء شكل گرفت زيرا اينها كسانى بودند كه قرآن را بر پيامبر عرضه نموده‌اند.افراد اين طبقه عثمان بن عفّان، على بن ابى‌طالب(ع)، ابى بن كعب، عبدالله بن مسعود، زيد بن ثابت، ابوموسى اشعرى و ابوالدرداء.صحابه پيامبر در طبقه اوّل كه قرآن را از آن حضرت فراگرفته بودند خود به تعليم قرآن و قرائت بر ديگران مأمور بودند.در طبقه‌بندى قرّاء افرادى در طبقه دوم قرائت قرار گرفته‌اند كه قرآن را بر طبقه اوّل عرضه نموده‌اند اينها دوازده نفر بودند.طبقه سوم گروهى از مسلمين پس از دوره صحابه و تابعين در فن قرائت قرآن افرادى مشخص و ماهر گرديدند و در اين امر شهرت يافتند كه سه نفر از قرّاء سبعه جزء همين طبقه هستند(ابن عامر، [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] و عاصم)طبقه چهارم گروهى هستند كه قرائت خود را عرضه بر طبقه قبل نمودند و در اين امر شهرت يافتند كه سه نفر از قرّاء شيعه خود همين طبقه هستند.(ابوعمر و علاء، نافع بن عبدالرحمان و حمزة بن حبيب فرتات؟؟؟)
قرائت قرآن و تلاوت آيات آن يكى از مهم‌ترين مسائل قرآن به شمار مى‌رود، به طورى كه از همان ادوار نخستين پيوسته عدّه‌اى به اين كار همت گماشته و عهده‌دار قرائت قرآن و تعليم آن در جامعه اسلامى بوده‌اند.در مرحله اوّل شخص پيامبر اكرم(ص)قرآن را بر اصحاب خويش اقراء مى‌فرمود.گروهى از اصحاب، قرائت قرآن را بى‌واسطه و به‌طور مستقيم از آن حضرت فراگرفتند و از اينجا طبقه اوّل قراء شكل گرفت زيرا اينها كسانى بودند كه قرآن را بر پيامبر عرضه نموده‌اند.افراد اين طبقه عثمان بن عفّان، [[امام علی علیه‌السلام|على بن ابى‌طالب(ع)]]، ابى بن كعب، عبدالله بن مسعود، زيد بن ثابت، ابوموسى اشعرى و ابوالدرداء.صحابه پيامبر در طبقه اوّل كه قرآن را از آن حضرت فراگرفته بودند خود به تعليم قرآن و قرائت بر ديگران مأمور بودند.در طبقه‌بندى قرّاء افرادى در طبقه دوم قرائت قرار گرفته‌اند كه قرآن را بر طبقه اوّل عرضه نموده‌اند اينها دوازده نفر بودند.طبقه سوم گروهى از مسلمين پس از دوره صحابه و تابعين در فن قرائت قرآن افرادى مشخص و ماهر گرديدند و در اين امر شهرت يافتند كه سه نفر از قرّاء سبعه جزء همين طبقه هستند([[ابن عامر یحصبی، عبدالله‌ بن عامر بن‌ یزید|ابن عامر]]، [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] و عاصم)طبقه چهارم گروهى هستند كه قرائت خود را عرضه بر طبقه قبل نمودند و در اين امر شهرت يافتند كه سه نفر از قرّاء شيعه خود همين طبقه هستند.(ابوعمر و علاء، نافع بن عبدالرحمان و حمزة بن حبيب فرتات؟؟؟)


طبقه ششم افرادى هستند كه قرائت خود را از طبقه پنجم شنيده و براى خود قرائتى اختيار نموده‌اند.على بن حمزه كسائى‌كه از قرّاء سبعه مى‌باشد جزء همين طبقه مى‌باشد:و بالاخره بزرگانى ديگر تا طبقات هشتم ميرسد.
طبقه ششم افرادى هستند كه قرائت خود را از طبقه پنجم شنيده و براى خود قرائتى اختيار نموده‌اند.على بن حمزه كسائى‌كه از قرّاء سبعه مى‌باشد جزء همين طبقه مى‌باشد:و بالاخره بزرگانى ديگر تا طبقات هشتم ميرسد.
خط ۳۶: خط ۳۶:
قرّاء قرائت را به طريق عرض(خواندن و عرضه كردن قرائت بر استاد) بر استاد فرا مى‌گيرد و اين سلسله ادامه مى‌يابد تا به يكى از صحابه به طبقه اول برسد مثلاًقرائت عاصم، او قرائت خود را بر ابوعبدالرحمن [[سلمی، محمد بن حسین |سلمى]] به طريق عرض فرا گرفت.ويژگى علمى ابوعبدالرحمن [[سلمی، محمد بن حسین |سلمى]] اين است كه او عامل انتقال قرائت قرآن از على بن ابى‌طالب به قاريان كوفى از جمله عاصم بن ابى النجودات (اينك يكبار ديگر به مشايخ عاصم نظر مى‌افكنيم:عاصم-ابوعبدالرحمن [[سلمی، محمد بن حسین |سلمى]]-على بن ابى‌طالب-پيامبر اكرم(ص))
قرّاء قرائت را به طريق عرض(خواندن و عرضه كردن قرائت بر استاد) بر استاد فرا مى‌گيرد و اين سلسله ادامه مى‌يابد تا به يكى از صحابه به طبقه اول برسد مثلاًقرائت عاصم، او قرائت خود را بر ابوعبدالرحمن [[سلمی، محمد بن حسین |سلمى]] به طريق عرض فرا گرفت.ويژگى علمى ابوعبدالرحمن [[سلمی، محمد بن حسین |سلمى]] اين است كه او عامل انتقال قرائت قرآن از على بن ابى‌طالب به قاريان كوفى از جمله عاصم بن ابى النجودات (اينك يكبار ديگر به مشايخ عاصم نظر مى‌افكنيم:عاصم-ابوعبدالرحمن [[سلمی، محمد بن حسین |سلمى]]-على بن ابى‌طالب-پيامبر اكرم(ص))


==[[ذهبى]] و شيوه نگارش طبقات القرّاء==
==ذهبى و شيوه نگارش طبقات القرّاء==


 
زمانى كه [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبى]] كار نگارش [[غاية النهاية في طبقات القراء|طبقات القراء]] را آغاز كرد متوجه شمار فراوان قرّاء و حاملان قرآن در زمانها و مكانهاى گوناگون شد.از اين‌رو براى ذكر نام قرّاء شرايطى را در نظر گرفت.اين ضوابط آن‌گونه كه از كتاب او مى‌توان دريافت چنين است:
زمانى كه [[ذهبى]] كار نگارش [[غاية النهاية في طبقات القراء|طبقات القراء]] را آغاز كرد متوجه شمار فراوان قرّاء و حاملان قرآن در زمانها و مكانهاى گوناگون شد.از اين‌رو براى ذكر نام قرّاء شرايطى را در نظر گرفت.اين ضوابط آن‌گونه كه از كتاب او مى‌توان دريافت چنين است:
#قرّائى ذكر كرده كه در نزد قرّاء صاحب قراءات، تحصيل قرائت كرده‌اند و كسانى نيز بر آنها قرائت كرده‌اند و اين اسناد تا روزگار و عهد [[ذهبى]] تداوم داشته است.
#قرّائى ذكر كرده كه در نزد قرّاء صاحب قراءات، تحصيل قرائت كرده‌اند و كسانى نيز بر آنها قرائت كرده‌اند و اين اسناد تا روزگار و عهد [[ذهبى]] تداوم داشته است.
#:با توجه به اين شرط، [[ذهبى]] شرح‌حال قرايانى كه قرائات آنها در عهدش رايج نبوده، ذكر نكرده چرا كه قرائت آنها استمرار نداشته است هرچند كه در بين آنها بزرگانى از صحابه و تدوين‌كنندگان قرآن نيز وجود داشته‌اند.
#:با توجه به اين شرط، [[ذهبى]] شرح‌حال قرايانى كه قرائات آنها در عهدش رايج نبوده، ذكر نكرده چرا كه قرائت آنها استمرار نداشته است هرچند كه در بين آنها بزرگانى از صحابه و تدوين‌كنندگان قرآن نيز وجود داشته‌اند.
#قاريانى كه شهرتى داشته‌اند و به طرق معتبرى قرائات را نقل و افراد متعددى از آنهااخذ قرائت كرده‌اند.
#قاريانى كه شهرتى داشته‌اند و به طرق معتبرى قرائات را نقل و افراد متعددى از آنهااخذ قرائت كرده‌اند.
بنابراین [[ذهبى]] شرح قاريانى كه اين ويژگى را نداشته‌اند نياورده است.هرچند موارد اندكى را مى‌توان برشمرد كه از شرط خود عدول كرده است هرچند در اين موارد، [[ذهبى]] علّت آن را توضيح داده تا خواننده گمان نكند كه شرايط خود را براى ذكر شرح‌حال قرّاء فراموش كرده است.
بنابراین [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبى]] شرح قاريانى كه اين ويژگى را نداشته‌اند نياورده است.هرچند موارد اندكى را مى‌توان برشمرد كه از شرط خود عدول كرده است هرچند در اين موارد، [[ذهبى]] علّت آن را توضيح داده تا خواننده گمان نكند كه شرايط خود را براى ذكر شرح‌حال قرّاء فراموش كرده است.


==تحرير معرفة القرّاء==
==تحرير معرفة القرّاء==


 
[[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبى]] از اثر مشهور خود سه تحرير حداقل براساس آنچه مى‌دانيم انجام داده است.
[[ذهبى]] از اثر مشهور خود سه تحرير حداقل براساس آنچه مى‌دانيم انجام داده است.


[[ذهبى]] نخستين بار در 714 قمرى پس از فراغت از تألیف تاريخ اسلام به فكر تدوين كتابى در تاريخ قرّاء به نام طبقات قرّاء افتاد و وى در 718 قمرى از تألیف اين كتاب فراغت يافت و اين تحرير نخست اثر او بود.
[[ذهبى]] نخستين بار در 714 قمرى پس از فراغت از تألیف تاريخ اسلام به فكر تدوين كتابى در تاريخ قرّاء به نام طبقات قرّاء افتاد و وى در 718 قمرى از تألیف اين كتاب فراغت يافت و اين تحرير نخست اثر او بود.
خط ۷۱: خط ۶۹:


==نسخه‌شناسى==
==نسخه‌شناسى==


نسخه حاضر توسط انتشارات مركز البحوث الاسلامىه لوقف لديانة التركى با عنوان چاپ اول1419/ قمرى(1995 ميلادى) در استانبول تركيه چاپ و به بازار عرضه گرديده است.
نسخه حاضر توسط انتشارات مركز البحوث الاسلامىه لوقف لديانة التركى با عنوان چاپ اول1419/ قمرى(1995 ميلادى) در استانبول تركيه چاپ و به بازار عرضه گرديده است.