التربيع و التدوير: تفاوت میان نسخه‌ها

'''التربيع و التدوير'''، اثر ابوعثمان عمر بن بحر (۱۶۰-۲۵۵ق)، معروف به جاحظ، متکلم و ادیب معتزلى، مجموعه‌ای است از سخنان کنایه‌آمیز و طنزگونه او که با تحقیق شارل پلا (عربی‌دان فرانسوی و ویراستار دانشنامه اسلام و عضو فرهنگستان کتیبه‌شناسی و زبان‌های باستانی فرانسه) (1914-1992م)، منتشر شده است.

محقق مقدمه‌ای را به زبان فرانسه نوشته و در آن، منابعی را که به آنها استناد نموده و چند زندگی‌نامه از اعلام و بزرگانی که نام ایشان در کتاب آمده، ذکر نموده و برخی از مهم‌ترین واژگان و مفردات کتاب را به فرانسه ترجمه کرده است. وی این کتاب را مجموعه‌ای از مسائل پیچیده‌ای معرفی کرده که جاحظ آن‌ها را برای احمد بن عبدالوهاب مطرح نموده و از او پرسیده و سپس خود جاحظ، با کنایات طنزگونه معروف خود، به آنها پاسخ داده است. وی او را در این زمینه، به نویسنده مشهور فرانسوی «لابرویر» تشبیه کرده است<ref>ر.ک: جبری، شفیق، ص119</ref>.

کتاب دربردارنده مجموعا 207 مسئله در موضوعات مختلف است. جاحظ در ابتدای کتاب، احمد بن عبدالوهاب را با زبانی طنزگونه، معرفی و به ذکر مشخصات ظاهری او پرداخته است. وی او را فردی کوتاه‌قد معرفی کرده است که خود ادعا می‌کرد بلندقامت است. به گفته جاحظ، وی فردی نادان، با ظاهری وحشتناک و نامتعارف بود و درعین‌حال، خود ادعا می‌کرد که فردی مقبول و چابک است. جاحظ پس از توصیفات ظاهری این شخص، نادانی او را با تعبیر ظریفی، چنین بیان کرده است: «ادعای او بر آگاهی از انواع علوم، به‌اندازه جهل او از آنها بود» و در ادامه، مسائلی را مطرح کرده و خود بدان پاسخ داده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص5</ref>.