۱۱۱٬۷۹۰
ویرایش
دراسة حول نهج‌البلاغة: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'شریف‌الرضی، محمد بن حسین' به 'شریف رضی، محمد بن حسین'
جز (+رده) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'شریف‌الرضی، محمد بن حسین' به 'شریف رضی، محمد بن حسین') |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در ابتداى مقدمه، مؤلف با يادآورى جايگاه رفيع نهج‌البلاغة در ميان اصحاب عقايد گوناگون و نيز ارباب فرق مختلف، به اقتصار و اكتفاء [[ | در ابتداى مقدمه، مؤلف با يادآورى جايگاه رفيع نهج‌البلاغة در ميان اصحاب عقايد گوناگون و نيز ارباب فرق مختلف، به اقتصار و اكتفاء [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] به نقل متن خطب و رسائل و حِكَم حضرت بدون پرداختن به اسناد آن‌ها اشاره كرده، سپس بحث خود را درباره تواتر يا عدم تواتر كتاب نهج‌البلاغة در دو مقام پى مى‌گيرد: | ||
مقام اول: تواتر در اِسناد نهج‌البلاغة به [[ | مقام اول: تواتر در اِسناد نهج‌البلاغة به [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]. | ||
مقام دوم: تواتر در اِسناد نهج‌البلاغة از جانب [[ | مقام دوم: تواتر در اِسناد نهج‌البلاغة از جانب [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] به [[امام على(ع)]]. | ||
به گفته مؤلف، درباره اِسناد نهج‌البلاغة به [[شریف الرضی، محمد بن حسین|شريف رضى]]، ادعاى تواتر امكان‌پذير است، چنانكه اين امر از اسانيد مشايخ اجازات اين كتاب و نيز تصريح خود [[ | به گفته مؤلف، درباره اِسناد نهج‌البلاغة به [[شریف الرضی، محمد بن حسین|شريف رضى]]، ادعاى تواتر امكان‌پذير است، چنانكه اين امر از اسانيد مشايخ اجازات اين كتاب و نيز تصريح خود [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] و كسانى كه پس از وى مى‌زيسته‌اند، به خوبى پيداست. | ||
اما تواتر طريق [[ | اما تواتر طريق [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] به امام على عليه‌السلام مبتنى بر ثبوت تواتر مصادرى است كه [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] از آن‌ها در خلق اثر خويش بهره برده است و اين امرى است كه [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] خود آن را ادعا ننموده؛ بلكه استفاضه در اين مورد كارگشاست، چنانكه در تمام رواياتى كه از پيامبر اكرم(ص) و صحابه و...نقل شده، به استفاضه بسنده مى‌شود. بنابراین نمى‌توان در مورد تك تك فقرات اين كتاب تواتر را مدعى شد و ما هر چند به تمام مصادرى كه سيد از آن‌ها بهره برده آگاهى نداريم؛ اما حجيت قول [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] در مقام يك راوى و فقيه در اين مورد براى ما كافى است كه به روايت او اعتماد ورزيم. | ||
به مناسبت سخن از اِسناد نهج [[ | به مناسبت سخن از اِسناد نهج [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] به امام(ع)، مؤلف به نقل ديدگاه صالح بن مهدى مُقبلى(1047-1108ق.)، از علماى زيدى يمن درباره نهج‌البلاغة پرداخته و اتهامات وى را پاسخ گفته است. | ||
معرفى كتاب نهج‌البلاغة و مؤلف آن موضوع ديگرى است كه به اجمال در مقدمه بدان پرداخته شده و از اهتمام ويژه علماى بلاغت و ادب و نيز دانشمندان علوم اهل‌بيت(ع) نسبت به استنساخ آن و نيز نگاشتن شرح و تعليقه و اجازه بر آن پس از نگارش تا كنون ياد شده است. | معرفى كتاب نهج‌البلاغة و مؤلف آن موضوع ديگرى است كه به اجمال در مقدمه بدان پرداخته شده و از اهتمام ويژه علماى بلاغت و ادب و نيز دانشمندان علوم اهل‌بيت(ع) نسبت به استنساخ آن و نيز نگاشتن شرح و تعليقه و اجازه بر آن پس از نگارش تا كنون ياد شده است. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
3-قبل از ظهور صنعت چاپ، اهل علم و حديث اهتمام ويژه‌اى به حفظ نهج‌البلاغة، همانند حفظ قرآن كريم داشتند و همانند قرآن بدان تبرک مى‌جستند كه از جمله حفّاظ اين كتاب شريف مى‌توان از قاضى جمال‌الدين محمد بن حسين بن محمد كاشانى نام برد كه اين كتاب را از حفظ مى‌نگاشت. | 3-قبل از ظهور صنعت چاپ، اهل علم و حديث اهتمام ويژه‌اى به حفظ نهج‌البلاغة، همانند حفظ قرآن كريم داشتند و همانند قرآن بدان تبرک مى‌جستند كه از جمله حفّاظ اين كتاب شريف مى‌توان از قاضى جمال‌الدين محمد بن حسين بن محمد كاشانى نام برد كه اين كتاب را از حفظ مى‌نگاشت. | ||
"عنوان نهج‌البلاغة" و "شجره‌نامه [[ | "عنوان نهج‌البلاغة" و "شجره‌نامه [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] "؛ از جمله موضوعاتى است كه در مقدمه بدان‌ها پرداخته شده است. | ||
در ادامه به مقام ادبى و شعرى [[ | در ادامه به مقام ادبى و شعرى [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] اشاره شده، نمونه‌اى از اشعار وى درج و سخن بزرگانى چون [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ابومنصور ثعالبى]]، [[ابن عنبة، احمد بن علی|ابن عنبه]] درباره وى نقل گرديده است. همچنين از مناصبى كه وى در زمان خليفه عباسى القادر بالله عهده‌دار شد، سخن به ميان آمده و مؤلف يادآور شده كه القاب و مناصبى كه دستگاه خلافت به وى اعطا كرد، انگيزه سياسى داشت؛ يعنى با اين هدف صورت مى‌گرفته كه حتى‌الامكان [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] را از خلافت فاطميان مصر كه دشمن دستگاه خلافت عباسى بود دور سازد؛ اما هيچ كدام از اين القاب و مناصب نتوانست، در روحيه حقيقت‌جوى [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] تاثير گذارد. | ||
در اين قسمت همچنين به برخى حوادثى كه طى زندگى [[ | در اين قسمت همچنين به برخى حوادثى كه طى زندگى [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] روى داده اشاره شده و پدر بزرگوار ايشان؛ يعنى ابواحمد حسين، ملقب به طاهر أوحد و نيز عموى گرامى‌شان؛ ابوعبدالله احمد بن موسى الابرش، مادر مكرمه ايشان؛ فاطمه بنت الحسن بن الحسن الثانى الاصم(الاطروش)، برادرش [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] علم الهدى و...معرفى گرديده‌اند. | ||
معرفى مشايخ و مؤلف ات [[ | معرفى مشايخ و مؤلف ات [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] و تاريخ درگذشت وى؛ از جمله موضوعات مطرح در مقدمه مى‌باشد. | ||
يكى از موضوعات مهمى كه در مقدمه كتاب بدان پرداخته شده، موضوع صحت يا عدم صحت انتساب نهج‌البلاغة به [[ | يكى از موضوعات مهمى كه در مقدمه كتاب بدان پرداخته شده، موضوع صحت يا عدم صحت انتساب نهج‌البلاغة به [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] است. در اين قسمت مؤلف شبهات وارده در مورد انتساب اين كتاب به [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] را مطرح و بدان‌ها پاسخ گفته و از صحت انتساب آن به [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] دفاع كرده است. مرحوم [[عرشی، امتیاز علیخان|امتياز على‌خان عرشى]] پنج دليل براى اثبات اينكه نهج‌البلاغة نوشته، [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] است، اقامه كرده كه مؤلف به نحو اختصار آن‌ها را بيان نموده است و خود نيز دو دليل بدان‌ها افزوده است. | ||
مؤلف همچنين به ارجاعاتى كه سيد در ديگر آثار خود از جمله: "المجازات النبوية" و "حقائق التأويل" به نهج‌البلاغة داشته، اشاره مى‌كند كه خود اين نشان‌گر آن است كه گردآورنده سخنان حضرت در قالب كتاب نهج‌البلاغة خود [[شریف الرضی، محمد بن حسین|شريف رضى]] است. | مؤلف همچنين به ارجاعاتى كه سيد در ديگر آثار خود از جمله: "المجازات النبوية" و "حقائق التأويل" به نهج‌البلاغة داشته، اشاره مى‌كند كه خود اين نشان‌گر آن است كه گردآورنده سخنان حضرت در قالب كتاب نهج‌البلاغة خود [[شریف الرضی، محمد بن حسین|شريف رضى]] است. | ||
وى همچنين از تصريح مصادر اهل‌بيت(ع) و ميراث علمى شيعه نسبت به گردآورى نهج‌البلاغة توسط [[ | وى همچنين از تصريح مصادر اهل‌بيت(ع) و ميراث علمى شيعه نسبت به گردآورى نهج‌البلاغة توسط [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] ياد مى‌كند. | ||
در ادامه، مؤلف با اشاره به تصريح مصادر تاريخى بر شهرت مأثورات منقول از [[امام على(ع)]]، به شبهاتى كه درباره ثبوت صدور محتواى نهج‌البلاغة از امام(ع) مطرح گرديده، پاسخ گفته است. مؤلف اين شبهات را از كتاب "على بن ابى‌طالب" نوشته احمد زكى صفوت پاشا، نویسنده مصرى و نيز [[عقاد، عباس محمود|عباس محمود عقاد]] در كتاب "العبقريات الاسلامىة" و...نقل مى‌كند. | در ادامه، مؤلف با اشاره به تصريح مصادر تاريخى بر شهرت مأثورات منقول از [[امام على(ع)]]، به شبهاتى كه درباره ثبوت صدور محتواى نهج‌البلاغة از امام(ع) مطرح گرديده، پاسخ گفته است. مؤلف اين شبهات را از كتاب "على بن ابى‌طالب" نوشته احمد زكى صفوت پاشا، نویسنده مصرى و نيز [[عقاد، عباس محمود|عباس محمود عقاد]] در كتاب "العبقريات الاسلامىة" و...نقل مى‌كند. | ||