۱۱۲٬۰۱۸
ویرایش
تحفه سلطانیه؛ نامه‌ها، مکتوبات و منشآت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' .' به '.') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
رسائل و مکاتیب برجای‌مانده از دوره‌های مختلف تاریخی که بیشتر به قلم نویسندگان و ادیبان نامدار ایران رقم خورده، غالباً از نظر ادبی، تاریخی، اجتماعی و همچنین نکات و دقایق دستوری و لغوی، چگونگی استعمال صنایع ادبی و ویژگی‌های سبک‌شناسی و شیوۀ نگارش حائز اهمیت بسزایی است که با غور و توغل در آنها، آگاهی‌هایی ارزشمند در بررسی سیر تطور و تحول نثر فارسی در طی قرون و اعصار گوناگون و حقایق تاریخی و ریشۀ وقایع و جریان‌های سیاسی و اجتماعی، اعتقادات دینی، شیوۀ تخاطب و روابط و احوال طبقات جامعه، تشکیلات کشوری و لشکری و آیین آن می‌توان حاصل کرد. | رسائل و مکاتیب برجای‌مانده از دوره‌های مختلف تاریخی که بیشتر به قلم نویسندگان و ادیبان نامدار ایران رقم خورده، غالباً از نظر ادبی، تاریخی، اجتماعی و همچنین نکات و دقایق دستوری و لغوی، چگونگی استعمال صنایع ادبی و ویژگی‌های سبک‌شناسی و شیوۀ نگارش حائز اهمیت بسزایی است که با غور و توغل در آنها، آگاهی‌هایی ارزشمند در بررسی سیر تطور و تحول نثر فارسی در طی قرون و اعصار گوناگون و حقایق تاریخی و ریشۀ وقایع و جریان‌های سیاسی و اجتماعی، اعتقادات دینی، شیوۀ تخاطب و روابط و احوال طبقات جامعه، تشکیلات کشوری و لشکری و آیین آن می‌توان حاصل کرد. | ||
این کتاب، از جملۀ مکاتیب سلطانی و متضمن برخی اخوانیات است. این رساله با مقدمه‌ای با نام و ستایش خدا و تلمیح و استناد به آیات کریم آغاز شده و با صلوات و تحیات بر سرور کائنات و اصحاب و اولاد عالی‌نژاد او دنبال می‌شود و در ادامه اشاره‌گونه‌ای به محتوای رسالۀ خود دارد و هدف از کتابت چنین رساله‌ای را اینگونه بیان داشته است: «حرف انشاء و صنعت املاء نزد فصحاء و بلغاء امری است مسلم و هنری است مکرم ارباب دولت و اصحاب حشمت و غیرهم ناچار است از ارسال رسل و رسایل به جانب اقران و اماثل و عرایس مضامین را در جلباب الفاظ مکتوب از اغیار مخفی داشتن نزد اولی الالباب احسن واصفات است یحتمل که اظهار آن قاصد مقاصد را ضرر نکند و خلال نپذیرد بنابر آن چند سطری در این باب مرتب گشت ....». [[حسن بن گل محمد|حسن بن گل‌محمد]] کاتب این نسخه است که از احوال و آثار او اطلاعی در دست نیست. | این کتاب، از جملۀ مکاتیب سلطانی و متضمن برخی اخوانیات است. این رساله با مقدمه‌ای با نام و ستایش خدا و تلمیح و استناد به آیات کریم آغاز شده و با صلوات و تحیات بر سرور کائنات و اصحاب و اولاد عالی‌نژاد او دنبال می‌شود و در ادامه اشاره‌گونه‌ای به محتوای رسالۀ خود دارد و هدف از کتابت چنین رساله‌ای را اینگونه بیان داشته است: «حرف انشاء و صنعت املاء نزد فصحاء و بلغاء امری است مسلم و هنری است مکرم ارباب دولت و اصحاب حشمت و غیرهم ناچار است از ارسال رسل و رسایل به جانب اقران و اماثل و عرایس مضامین را در جلباب الفاظ مکتوب از اغیار مخفی داشتن نزد اولی الالباب احسن واصفات است یحتمل که اظهار آن قاصد مقاصد را ضرر نکند و خلال نپذیرد بنابر آن چند سطری در این باب مرتب گشت....». [[حسن بن گل محمد|حسن بن گل‌محمد]] کاتب این نسخه است که از احوال و آثار او اطلاعی در دست نیست. | ||
این نسخه متضمن نامه‌های دیوانی خطابی و جوابی اعم از سلطانیات و اخوانیات است. در نگارش این مکتوبات، اغلب ارکان نامه‌نگاری از افتتاح، نعوت و القاب، ادعیه و عرض تحیات و اخلاص و جز آن مطابق با اصول نگارش منشآت دوره‌های پیش با الگوپذیری از منشآت عصر تیموری رعایت شده است. | این نسخه متضمن نامه‌های دیوانی خطابی و جوابی اعم از سلطانیات و اخوانیات است. در نگارش این مکتوبات، اغلب ارکان نامه‌نگاری از افتتاح، نعوت و القاب، ادعیه و عرض تحیات و اخلاص و جز آن مطابق با اصول نگارش منشآت دوره‌های پیش با الگوپذیری از منشآت عصر تیموری رعایت شده است. | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
در سرتاسر این نسخه به نام مکتوب‌الیه اشارۀ مستقیم نشده و زمان و مکان مشخصی نیز به دست داده نیست، جز در یکی‌دو مکتوب در باب سوم، که تاریخ «خمس و سبعین و تسعماءه» و «حصار بلدۀ شادمان» و «محلۀ چشمۀ ماهیان» مذکور است که شاید بتوان از این قرائن، تاریخ حیات مؤلف را حدس زد. | در سرتاسر این نسخه به نام مکتوب‌الیه اشارۀ مستقیم نشده و زمان و مکان مشخصی نیز به دست داده نیست، جز در یکی‌دو مکتوب در باب سوم، که تاریخ «خمس و سبعین و تسعماءه» و «حصار بلدۀ شادمان» و «محلۀ چشمۀ ماهیان» مذکور است که شاید بتوان از این قرائن، تاریخ حیات مؤلف را حدس زد. | ||
از مقدمۀ کتاب برمی‌آید که مؤلف از منشیان و کاتبان دربار بوده و مجموعه‌ای از مکاتبات خود را به عنوان نمونه‌های عملی نامه‌نگاری و قالب و الگویی برای استفادۀ کاتبان و علاقمندان به این حرفه گردآوری کرده است. مکتوبات این نسخه طبقات مختلفی اعم از سلاطین، امرا، وزرا، قضات، مشایخ، سادات، علما، محتسبان، استادان، حافظان، شعرا، کاتبان، و .... را مخاطب کرده و در تبویب نسخه و طبقه‌بندی مکتوب‌الیه، که قسمت عظمای ایشان از طبقۀ اعلی و اشرف هستند، مراتب از بالا به پایین رعایت شده است. | از مقدمۀ کتاب برمی‌آید که مؤلف از منشیان و کاتبان دربار بوده و مجموعه‌ای از مکاتبات خود را به عنوان نمونه‌های عملی نامه‌نگاری و قالب و الگویی برای استفادۀ کاتبان و علاقمندان به این حرفه گردآوری کرده است. مکتوبات این نسخه طبقات مختلفی اعم از سلاطین، امرا، وزرا، قضات، مشایخ، سادات، علما، محتسبان، استادان، حافظان، شعرا، کاتبان، و.... را مخاطب کرده و در تبویب نسخه و طبقه‌بندی مکتوب‌الیه، که قسمت عظمای ایشان از طبقۀ اعلی و اشرف هستند، مراتب از بالا به پایین رعایت شده است. | ||
این نسخه شامل بیش از هفتاد نامه و جواب است که تعداد و محتوای نامه‌ها در باب اول و دوم نسخۀ اساس و چهار نسخۀ فرعی مورد استفادۀ مصحح مشترک بوده؛ اما در باب سوم، در نسخه‌های فرعی مواردی چند اضافه دارد که در پاورقی افزوده شده است.<ref> ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات</ref> | این نسخه شامل بیش از هفتاد نامه و جواب است که تعداد و محتوای نامه‌ها در باب اول و دوم نسخۀ اساس و چهار نسخۀ فرعی مورد استفادۀ مصحح مشترک بوده؛ اما در باب سوم، در نسخه‌های فرعی مواردی چند اضافه دارد که در پاورقی افزوده شده است.<ref> ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات</ref> | ||