گلچینی از واژه‌های و زبانزدهای دزفولی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NURگلچینی از واژه‌های و زبانزدهای دزفولیJ1.jpg | عنوان =گلچینی از واژه‌های و زبانزدهای دزفولی | عنوان‌های دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران = مجدزادۀ عاملی، فؤاد (نویسنده) |زبان | زبان = | کد کنگره =‏ | موضوع = |ناشر | ناشر...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۵: خط ۲۵:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
'''گلچینی از واژه‌های و زبانزدهای دزفولی''' تألیف فؤاد مجدزادۀ عاملی، پژوهش دربارۀ فرهنگ‌های بومی و محلی ایرانی کاری است شایسته و سترگ که در سال‌های اخیر گام‌هایی برای انجام آن برداشته شده است. یکی از عناصر نخستین این فرهنگ که برای آن جنبۀ اصلی و مادری دارد، تحقیق دربارۀ گویش‌های محلی است که ریزابه‌های رود خروشان و هستی‌بخش زبان عزیز و گرامی پارسی دری هستند. برای افزودن به غنای این میراث ارزشمند و حفظ آن از جریان ناخوشایند هجوم زبان‌های بیگانه، باید از شناخت شاخه‌های آن غافل نشد.
'''گلچینی از واژه‌های و زبانزدهای دزفولی''' تألیف [[مجدزادۀ عاملی، فؤاد|فؤاد مجدزادۀ عاملی]]، پژوهش دربارۀ فرهنگ‌های بومی و محلی ایرانی کاری است شایسته و سترگ که در سال‌های اخیر گام‌هایی برای انجام آن برداشته شده است. یکی از عناصر نخستین این فرهنگ که برای آن جنبۀ اصلی و مادری دارد، تحقیق دربارۀ گویش‌های محلی است که ریزابه‌های رود خروشان و هستی‌بخش زبان عزیز و گرامی پارسی دری هستند. برای افزودن به غنای این میراث ارزشمند و حفظ آن از جریان ناخوشایند هجوم زبان‌های بیگانه، باید از شناخت شاخه‌های آن غافل نشد.


==گزارش کتاب==
==گزارش کتاب==
خط ۴۷: خط ۴۷:
4. در زبان پارسی میانه واو و یاء مجهول به وفور یافت می‌شد؛ ولی در زبانی فارسی دری که امروزه با آن سخن گفته می‌شود، این تلفظ از میان رفته اما در دزفولی به فراوانی یافت می‌شود. همچنین واو معدوله در تلفظ کلماتی مانند خَور یا خَوش که در دزفولی دیده می‌شود، در فارسی دری (شاید تا سدۀ هفتم هجری) وجود داشته و امروزه آنها خور و خوش تلفظ می‌شوند.
4. در زبان پارسی میانه واو و یاء مجهول به وفور یافت می‌شد؛ ولی در زبانی فارسی دری که امروزه با آن سخن گفته می‌شود، این تلفظ از میان رفته اما در دزفولی به فراوانی یافت می‌شود. همچنین واو معدوله در تلفظ کلماتی مانند خَور یا خَوش که در دزفولی دیده می‌شود، در فارسی دری (شاید تا سدۀ هفتم هجری) وجود داشته و امروزه آنها خور و خوش تلفظ می‌شوند.


5. در لهجۀ دزفولی آواها و واژه‌هایی وجود دارد که مخصوص این لهجه و شاید برخی دیگر از لهجه‌های جنوب غربی ایران می‌باشند؛ مثل تبدیل صوت «آ» به‌ویژه زمانی که این صدا بین یک حرف و یاء اشباع‌شده قرار می‌گیرد و به «واو مجهول» مانند بازی به «بوزی» و قاضی به «قوزی» و آسیا به «ئوسی‌یو» و در جمع به «ئوسی‌یووا» تبدیل می‌شوند. لغاتی مانند «گندیک» (پاشنۀ پا)، «پِت» (بینی) که نه در فارسی یافت می‌شوند و نه عربی و نه پارسی میانه. آیا این واژه‌ها بازماندگان زبان ایلامی یا خوزی کهن نیستند؟ این گمان وقتی قوت می‌گیرد که می‌بینیم لغت‌شناس و مورخی مانند حمزۀ اصفهانی در کتاب «التنبیه» و دانشمندی مانند ابن ندیم در کتاب «الفهرست» معتقدند زبان مردم خوزستان نه فارسی بوده و نه عربی، بلکه زبانی بوده است به نام «خوزی» که یکی از پنج زبان رایج دربار پادشاهان ساسانی بوده و آنان در مواقع خاصی بدان سخن می‌گفته‌اند.<ref> [https://literaturelib.com/books/4618 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>
5. در لهجۀ دزفولی آواها و واژه‌هایی وجود دارد که مخصوص این لهجه و شاید برخی دیگر از لهجه‌های جنوب غربی ایران می‌باشند؛ مثل تبدیل صوت «آ» به‌ویژه زمانی که این صدا بین یک حرف و یاء اشباع‌شده قرار می‌گیرد و به «واو مجهول» مانند بازی به «بوزی» و قاضی به «قوزی» و آسیا به «ئوسی‌یو» و در جمع به «ئوسی‌یووا» تبدیل می‌شوند. لغاتی مانند «گندیک» (پاشنۀ پا)، «پِت» (بینی) که نه در فارسی یافت می‌شوند و نه عربی و نه پارسی میانه. آیا این واژه‌ها بازماندگان زبان ایلامی یا خوزی کهن نیستند؟ این گمان وقتی قوت می‌گیرد که می‌بینیم لغت‌شناس و مورخی مانند [[حمزه اصفهانی، حمزه بن حسن|حمزۀ اصفهانی]] در کتاب «التنبیه» و دانشمندی مانند [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن ندیم]] در کتاب «[[الفهرست (ابن نديم)|الفهرست]]» معتقدند زبان مردم خوزستان نه فارسی بوده و نه عربی، بلکه زبانی بوده است به نام «خوزی» که یکی از پنج زبان رایج دربار پادشاهان ساسانی بوده و آنان در مواقع خاصی بدان سخن می‌گفته‌اند.<ref> [https://literaturelib.com/books/4618 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>
 
 
==پانويس ==
==پانويس ==
<references />
<references />