سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر: تفاوت میان نسخه‌ها

سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۷ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۳۹

۲ بایت حذف‌شده ، ‏۷ دسامبر ۲۰۲۴

جز

جایگزینی متن - ' ،' به '،'

Hbaghizadeh

دیوان‌سالاران، مدیران

۱۲۲٬۱۸۶

ویرایش

@@ خط ۲۵۷: / خط ۲۵۷: @@
 ===حدیث===
-در عصر ممالیک، علوم دینی از جمله حدیث و رجال رونق فراوان داشت. سیوطی، معاصر محدثان و رجالیان بزرگی مانند ابن قطلوبغا (متوفی 879) شمس‌الدین سخاوی، شهاب‌الدین قسطلانی (متوفی 923) ، زکریا بن محمد انصاری سنیکی (متوفی 926) و برهان‌الدین بقاعی (متوفی 885) بود. شعرانی، سیوطی را در علم حدیث، اعلم علمای عصر خود شمرده است. سیوطی که حافظه‌ای نیرومند داشت، بنا به رسم زمانه احادیث فراوانی را به خاطر سپرده بود که درباره عدد آنها ارقام اغراق‌آمیزی گفته‌اند؛ هرچند این ارقام بعید شمرده نشده است. او املای حدیث را در 872، در جامع طولونی آغاز کرد و در واقع مدعی بود سنت املای حدیث را، که پس از مرگ ابن حجر عسقلانی به مدت بیست سال بی‌رونق شده بود، احیا کرده است. او به شیوه محدثان متقدم، همچون خطیب بغدادی و ابن عساکر، روز جمعه بعد از نماز به املای حدیث می‌پرداخت.
+در عصر ممالیک، علوم دینی از جمله حدیث و رجال رونق فراوان داشت. سیوطی، معاصر محدثان و رجالیان بزرگی مانند ابن قطلوبغا (متوفی 879) شمس‌الدین سخاوی، شهاب‌الدین قسطلانی (متوفی 923)، زکریا بن محمد انصاری سنیکی (متوفی 926) و برهان‌الدین بقاعی (متوفی 885) بود. شعرانی، سیوطی را در علم حدیث، اعلم علمای عصر خود شمرده است. سیوطی که حافظه‌ای نیرومند داشت، بنا به رسم زمانه احادیث فراوانی را به خاطر سپرده بود که درباره عدد آنها ارقام اغراق‌آمیزی گفته‌اند؛ هرچند این ارقام بعید شمرده نشده است. او املای حدیث را در 872، در جامع طولونی آغاز کرد و در واقع مدعی بود سنت املای حدیث را، که پس از مرگ ابن حجر عسقلانی به مدت بیست سال بی‌رونق شده بود، احیا کرده است. او به شیوه محدثان متقدم، همچون خطیب بغدادی و ابن عساکر، روز جمعه بعد از نماز به املای حدیث می‌پرداخت.
 سیوطی، آثار حدیثی فراوانی را تألیف کرده است؛ عتلم، از 168 و لحام، از 304 مورد از این آثار نام برده‌اند. سیوطی برای تسهیل دسترسی مسلمانان به سنت نبوی، سه کتاب مهم در زمینه احادیث نبوی تألیف کرده است: «الجامع الكبير» یا «جمع الجوامع» که بزرگ‌ترین مجموعه حدیثی اهل سنت است؛ «الجامع الصغير في أحاديث البشير النذير» که تلخیص بخش احادیث قولی «الجامع الكبير» است و «الزيادة علی الجامع الصغير» که ذیلی است بر «الجامع الصغير». چون سیوطی در این سه اثر بیش از سی‌هزار حدیث را از ششصد منبع گرد آورده، جوامع او مرجع اکثر مشتغلان به علوم حدیثی شده است. احتمالاً سیوطی نخستین کسی است که کوشید همه احادیث نبوی را در یک کتاب جمع کند. یکی از مهم‌ترین و مشهورترین کتاب‌های حدیثی - کلامی سیوطی، کتاب «الخصائص الكبری» یا «كفاية الطالب اللبيب في خصائص الحبيب» است، مشتمل بر سیره، ویژگی‌ها و معجزات پیامبر(ص).
@@ خط ۳۶۰: / خط ۳۶۰: @@
 این تفسر به‌لحاظ علمی از «تفسير الجلالين» که سیوطی نیمی از آن را نگاشته، به دو جهت برتر است: نخست اینکه جامع‌تر است و درباره تمام آیه‌ها به‌طور کامل، روایات موجود را جمع‌آوری کرده و اسباب نزول و مباحث کلامی را به‌تفصیل آورده است؛ دوم اینکه کل این تفسیر را سیوطی به‌طور مستقل نگاشته؛ لذا به‌خوبی نشان‌دهنده روش تفسیری و آرای خاص وی است.
-در این کتاب، پس از مقدمه مختصر، به‌لحاظ ساختاری، دو گونه مطلب آمده است: نخست، بخش‌هایی که آیه یا آیه‌هایی از هر سوره نوشته شده تا تفسیر آنها بیان شود و عموما با عبارت «أما قوله تعالی» آغاز شده است؛ دوم، بخش روایت‌های تفسیری که همگی با عبارت «أخرج فلان عن فلان» آغاز شده‌اند. در این تفسیر، در ابتدای هر سوره، روایاتی درباره نام سوره، تعداد آیه‌ها ، محل نزول و فضائل سوره نقل شده است. سپس در قسمت تفسیر سوره، تفسیر یک یا چند آیه به‌همراه سبب نزول آیه، قرائت‌های مختلف، ریشه و معنای واژه‌ها و معنای کلی آیه آمده است. در مواردی نیز از شعر استفاده شده که تفسیر را از حالت روایی محض خارج کرده است. ویژگی اصلی این تفسیر، صرف نقل روایات بدون هیچ افزوده و جرح و تعدیل و شرح و رأیی از جانب مؤلف است.
+در این کتاب، پس از مقدمه مختصر، به‌لحاظ ساختاری، دو گونه مطلب آمده است: نخست، بخش‌هایی که آیه یا آیه‌هایی از هر سوره نوشته شده تا تفسیر آنها بیان شود و عموما با عبارت «أما قوله تعالی» آغاز شده است؛ دوم، بخش روایت‌های تفسیری که همگی با عبارت «أخرج فلان عن فلان» آغاز شده‌اند. در این تفسیر، در ابتدای هر سوره، روایاتی درباره نام سوره، تعداد آیه‌ها، محل نزول و فضائل سوره نقل شده است. سپس در قسمت تفسیر سوره، تفسیر یک یا چند آیه به‌همراه سبب نزول آیه، قرائت‌های مختلف، ریشه و معنای واژه‌ها و معنای کلی آیه آمده است. در مواردی نیز از شعر استفاده شده که تفسیر را از حالت روایی محض خارج کرده است. ویژگی اصلی این تفسیر، صرف نقل روایات بدون هیچ افزوده و جرح و تعدیل و شرح و رأیی از جانب مؤلف است.
 سیوطی باآنکه در زمان خود بزرگ‌ترین مفسر و عالم علوم قرآن بود، خود را در تفسیر، صاحب درجه اجتهاد نمی‌دانست و تنها ادعای تبحر در آن داشت؛ درعین‌حال، او «الدر المنثور» را در میان آن دسته از مصنفات بی‌نظیر خود برشمرده که از جهت وسعت منظر و جامعیت دانش، از متقدمان و متأخران، کسی نتوانسته است مانند آنها را تألیف کند. اهمیت کار سیوطی در این تفسیر کوشش فراوان او در جمع آثار و تتبع اخبار است؛ به‌نحوی که او را برترین مؤلف تفسیر مأثور دانسته‌اند که بهترین روایت‌های تفسیری را گرد آورده است. سیوطی در نگارش این تفسیر، از هر نکته تفسیری موجود، بهره برده و از تمامی کتب صحاح و آثار مفسران و محدثان و حتی دانشمندان اخلاق و اهل زهد، مانند ابن ابی‌الدنیا و معاذ بن جبل روایت آورده است. منابع وی در این تفسیر بالغ بر چهارصد عنوان بوده که شماری از آنها از بین رفته یا به چاپ نرسیده است. گویا قدیم‌ترین منابع او تفاسیر قرن دوم از ابن جریح، مالک بن انس، سفیان بن عیینه بوده و اثر ابن حجر عسقلانی، جدیدترین تفسیر آن روز را نیز در اختیار داشته است.