۱۱۲٬۷۹۱
ویرایش
گفتارهایی در معنی‌شناسی و زبان‌شناسی: تفاوت میان نسخه‌ها
گفتارهایی در معنی‌شناسی و زبان‌شناسی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۶ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۳۲
، ۲۶ نوامبر ۲۰۲۴بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NURگفتارهایی در معنی‌شناسی و زبان‌شناسیJ1.jpg | عنوان =گفتارهایی در معنی‌شناسی و زبان‌شناسی | عنوان‌های دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران = رضوی، محمدرضا (نویسنده) |زبان | زبان = | کد کنگره = | موضوع = |ناشر | ناشر =کتاب...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''گفتارهایی در معنی‌شناسی و زبان‌شناسی''' تألیف محمدرضا | '''گفتارهایی در معنی‌شناسی و زبان‌شناسی''' تألیف [[رضوی، محمدرضا|محمدرضا رضوی]]؛ این کتاب دربرگیرندۀ نوشته‌هایی از نویسنده است که بیش از دو دهۀ گذشته در نشریات و مجموعه‌های مختلف منتشر شده‌اند. این مجموعه شامل مقاله، نقد و معرفی کتاب، گفتگو و گزارش است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب در دو بخش تدوین شده است. | کتاب در دو بخش تدوین شده است. | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
شش مقالۀ نخست عموماً به حوزۀ معنی‌شناسی تعلق دارند و به موضوع معنی و کاربرد می‌پردازد. اولین نوشتار کتاب با عنوان «معنی‌شناسی» به توصیف مفاهیم و موضوعات این حوزه اختصاص دارد. دومین مقاله یکی از انواع روابط معنایی را به همراه ویژگی‌ها و گونه‌های آن از منظری ساخت‌گرایانه معرفی می‌کند. سپس «گذرایی معنایی» که یک ویژگی در روابط معنایی است، مطرح شده است. گذرایی معنایی نشان می‌دهد که تحلیل‌های معنایی تا چه اندازه شناخت‌وابسته‌اند. مقالۀ چهارم «حدنمایی» است که به نقش معنایی و کاربردی حدنماها در زبان فارسی می‌پردازد؛ عناصری که گونه‌ای مدرج‌بودن و گنگی را در واحدهای زبان پدید می‌آورند و بار دیگر بر تبیین‌های شناختی در تحلیل معنی صحه می‌گذارند. گفتار پنجم به واحد مطالعه در علم اصطلاح‌شناسی، یعنی مفهوم اصطلاح اختصاص دارد و ویژگی‌های مشترک و تمایزدهندۀ واژه‌ها و اصطلاحات را بررسی و طبقه‌بندی می‌کند. آخرین گفتار این بخش کاربست رویکردهای معناشناختی را در حوزۀ فرهنگ‌نویسی به تصویر می‌کشد. | شش مقالۀ نخست عموماً به حوزۀ معنی‌شناسی تعلق دارند و به موضوع معنی و کاربرد می‌پردازد. اولین نوشتار کتاب با عنوان «معنی‌شناسی» به توصیف مفاهیم و موضوعات این حوزه اختصاص دارد. دومین مقاله یکی از انواع روابط معنایی را به همراه ویژگی‌ها و گونه‌های آن از منظری ساخت‌گرایانه معرفی می‌کند. سپس «گذرایی معنایی» که یک ویژگی در روابط معنایی است، مطرح شده است. گذرایی معنایی نشان می‌دهد که تحلیل‌های معنایی تا چه اندازه شناخت‌وابسته‌اند. مقالۀ چهارم «حدنمایی» است که به نقش معنایی و کاربردی حدنماها در زبان فارسی می‌پردازد؛ عناصری که گونه‌ای مدرج‌بودن و گنگی را در واحدهای زبان پدید می‌آورند و بار دیگر بر تبیین‌های شناختی در تحلیل معنی صحه می‌گذارند. گفتار پنجم به واحد مطالعه در علم اصطلاح‌شناسی، یعنی مفهوم اصطلاح اختصاص دارد و ویژگی‌های مشترک و تمایزدهندۀ واژه‌ها و اصطلاحات را بررسی و طبقه‌بندی می‌کند. آخرین گفتار این بخش کاربست رویکردهای معناشناختی را در حوزۀ فرهنگ‌نویسی به تصویر می‌کشد. | ||
رویکردشناختی یکی از حوزه‌های مسلط زبان‌شناسی معاصر است که معنی را در مطالعۀ زبان در کانون توجه قرار می‌دهد. موضوع گفتارهای هفتم تا نهم به ترتیب «زبان‌شناسی شناختی»، «دستور شناختی» و «دستور شناختی فارسی» است که حاوی نقد و معرفی دو کتاب فارسی و یک کتاب انگلیسی در این رویکرد است. کتاب انگلیسی نوشتۀ رونالد لانگاکر ـ بنیان‌گذار دستور شناختی ـ است. | رویکردشناختی یکی از حوزه‌های مسلط زبان‌شناسی معاصر است که معنی را در مطالعۀ زبان در کانون توجه قرار می‌دهد. موضوع گفتارهای هفتم تا نهم به ترتیب «زبان‌شناسی شناختی»، «دستور شناختی» و «دستور شناختی فارسی» است که حاوی نقد و معرفی دو کتاب فارسی و یک کتاب انگلیسی در این رویکرد است. کتاب انگلیسی نوشتۀ [[رونالد لانگاکر]] ـ بنیان‌گذار دستور شناختی ـ است. | ||
در میان رویکردهای نقش‌گرا، دستور نقش‌گرای نظام‌مند از تأثیر و اعتبار ویژه‌ای برخوردار است. معرفی مختصری از برخی مباحث زبان‌شناسی نقش‌گرای نظام‌مند و گفتگویی با مایکل | در میان رویکردهای نقش‌گرا، دستور نقش‌گرای نظام‌مند از تأثیر و اعتبار ویژه‌ای برخوردار است. معرفی مختصری از برخی مباحث زبان‌شناسی نقش‌گرای نظام‌مند و گفتگویی با [[مایکل هلیدی]]، واضع این دستور، دربارۀ اندیشه‌هایی که به ایجاد این دستور انجامیده، در دو گفتار دهم و یازدهم آمده است. | ||
چهار مقالۀ پایانی این مجموعه دربارۀ دستور زبان فارسی نگاشته شده‌اند. «دستورهای نظریه‌بنیاد زبان فارسی» مروری است مختصر بر دستورنویسی فارسی و مقایسۀ انواع دستور، از دستورهای سنتی و زبان‌شناختی تا دستورهای نظری معاصر. «گزاره»، «مسند» و «مسند الیه» نیز مقالاتی هستند که نگارنده برای «دانشنامۀ زبان و ادب فارسی» تألیف کرده است. | چهار مقالۀ پایانی این مجموعه دربارۀ دستور زبان فارسی نگاشته شده‌اند. «دستورهای نظریه‌بنیاد زبان فارسی» مروری است مختصر بر دستورنویسی فارسی و مقایسۀ انواع دستور، از دستورهای سنتی و زبان‌شناختی تا دستورهای نظری معاصر. «گزاره»، «مسند» و «مسند الیه» نیز مقالاتی هستند که نگارنده برای «دانشنامۀ زبان و ادب فارسی» تألیف کرده است. | ||