تاریخ فلسفه اسلامی (نصر): تفاوت میان نسخه‌ها

موضوع بخش چهارم (6 فصل)، رابطه سنت عرفانی و فلسفی در جوامع اسلامی است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1372/164 ر.ک: همان، ص164-165]</ref>. [[نصر، سید حسین|پروفسور سید حسین نصر]] در مقدمه خویش بر این اثر به بررسی این پیوند و به‌ویژه سهم عظیم فلاسفه در پربار کردن میراث عرفانی اسلام و نیز به ذکر برجسته‌ترین نمایندگان این پیوند پرداخته است. به گفته [[نصر، سید حسین|دکتر نصر]] نخستین این فلاسفه عارف فارابی است. هرچند که در آثار او انعکاس افکار صوفیان به پایه ابن سینا نمی‌رسد، اما در فصوص الحكمة و نیز در رساله موسیقی نشانه‌های اعتقاد عمیق فارابی به تصوف کاملاً مشهود است. ابن سینا نیز که بیشتر به‌عنوان طبیب و فیلسوف اشتهار دارد، عمیقاً به عرفان دل‌بستگی داشت. نمط نهم از اشارات و تنبیهات او با عنوان «در مقامات عارفان» یکی از مهم‌ترین آثار موجود در دفاع از عرفان است. در سرزمین‌های غربی امپراتوری اسلامی فیلسوفان عارفی چون [[ابن حزم، علی بن احمد|ابن حزم]]، [[ابن باجه، محمد بن یحیی|ابن باجه]] و [[ابن طفیل، محمد بن عبدالملک|ابن طفیل]] و در قلمرو شرقی این امپراتوری چهره‌های درخشانی چون [[سهروردی، یحیی بن حبش|شیخ شهاب‌الدین سهروردی]] که در او فلسفه عمیقاً با عرفان پیوندیافته و نیز متفکرانی چون [[شهرزوری، محمد بن محمود|محمد شهرزوری]]، قطب‌الدین شیرازی، ابن ترکه اصفهانی، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیر طوسی]]، افضل‌الدین کاشانی، جلال‌الدین دوانی و بعدها [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|میرداماد]] و [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]]، [[عبدالرزاق کاشی، عبدالرزاق بن جلال‌الدین|عبدالرزاق کاشانی]] و [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|ملا محسن فیض کاشانی]] نمایندگان برجسته پیوند میان فلسفه و عرفانند. این ارتباط در قرن حاضر نیز در وجود فلاسفه عارفی چون [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبائی]]، سید کاظم عصار، میرزا مهدی آشتیانی و مهدی الهی قمشه‌ای و نیز خود [[نصر، سید حسین|سید حسین نصر]] به‌خوبی متبلور است. این روند نه فقط در ایران، بلکه در شبه‌قاره هند، دنیای عرب و امپراتوری عثمانی نیز کاملاً قابل‌رؤیت است. زندگی کوتاه، اما پربار عین‌القضات همدانی (492-525ق) موضوع مقاله‌ای است که توسط دکتر حمید دباشی به این مجموعه ارائه شده است و اطلاعات جدید و جالبی درباره این متفکر شهید به دست می‌دهد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/18472/318 ر.ک: فغفوری، محمد، ص318]</ref>.

مقاله دوم چیتیک به میراث [[ابن عربی، محمد بن علی|شیخ اکبر]] اختصاص دارد که توسط شاگردان او و به‌طور عمده [[صدرالدین قونوی، محمد بن اسحاق|صدرالدین قونوی]]، عفیف‌الدین تلسمانی، سعد‎الدین فرغانی و [[عراقی، ابراهیم بن بزرگمهر|فخر‎الدین عراقی]] تدوین گردید یا ادامه یافت. این متفکران به‌ویژه نقش مهمی در معرفی آثار و افکار [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن العربی]] به دنیای فارسی‌زبانان روز ایفا کردند. از شخصیت‌های علمی دیگری که در این زمینه فعالیت داشتند، دکتر چیتیک از سعد‌الدین حمویه، [[نسفی، عزیزالدین بن محمد|عزیز‌الدین نسفی]]، اوحد‌الدین بیلانی شیرازی، شیخ محب‌الله مبارز و [[عبدالرزاق کاشی، عبدالرزاق بن جلال‌الدین|عبدالرزاق کاشانی]] نام می‌برد. با فعالیت‌های اینان و تفاسیری که بر آثار شیخ اکبر به‌ویژه بر فصوص الحكم نگاشتند، ابن العربی به قلمرو شرقی امپراتوری اسلامی و نیز به شبه‌قاره هند معرفی شد. درنتیجه کمتر متفکری را در این قلمرو بعد از [[صدرالدین قونوی، محمد بن اسحاق|صدرالدین قونوی]] می‌توان یافت که به‌نحوی از انحا از افکار شیخ اکبر متأثر نشده باشد. بااین‌حال چیتیک هشدار می‌دهد که در اطلاق عنوان «مکتب» به میراث ابن العربی باید دقت و احتیاط به خرج داد؛ زیرا وی طریقت یا مذهب خاصی تأسیس نکرد، تشکیلات صوفیانه نداشت و هیچ‌یک از طرق مهم تصوف از او به‌عنوان شیخ خود یاد نمی‌کند. آنچه به‌عنوان «مکتب» ابن العربی شهرت یافته، در واقع پرورده شاگردان شیخ است که بعد از وفات او مدون گردید<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/18472/320 ر.ک: همان، ص320-321]</ref>.