|
|
| (۴۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| [[پرونده:NUR02327.jpg|بیقاب|چپ|امام حسن عسکری علیهالسلام|175px]] | | [[پرونده:NUR34831J1.jpg|بیقاب|چپ|شرح خطبه حضرت زهرا علیهاالسلام|175px]] |
|
| |
|
| '''ابومحمد حسن بن على بن محمد''' مشهور به '''امام حسن عسکری(ع)''' (232-260 ق) امام يازدهم از ائمۀ اثنیعشر(ع) و سيزدهمين معصوم از چهارده معصوم(ع) است. او در سال 254ق، پس از شهادت امام هادی(ع) به امامت رسید، بیشتر دوران امامت آن حضرت در اردوگاه نظامی در سامرا و تحت کنترل شدید خلفای عباسی سپری گردید. شیعیان تنها از طریق وکلای خاص میتوانستند با امام در ارتباط باشند. | | '''شرح خطبه حضرت زهرا(ع)'''، نوشته [[حسینی زنجانی، سید عزالدین|سید عزالدین حسینی زنجانی]] (1300- 1392ش)، شرح و تفسیر علمی و مبسوط خطبه حضرت زهرا(س)، معروف به خطبه فدک است که بههمراه شرح سخنان حضرت(س) با زنان مدینه، چاپ شده است. نویسنده با بهرهگیری از آیات، منابع تاریخی، تفسیری و روایی شیعه و سنی به تفسیر این خطبه پرداخته، و آن را فراتر از یک سخنرانی حماسی و یا اظهار مصیبت و شکایت دانسته است. وی، بر این باور است که این خطبه و ماجرای فدک، رمز قیام تاریخی برای پایهریزی حکومت جهانی است، و این موضوع با سیر اجمالی در مضامین خطبه، روشن میشود؛ چه اینکه قسمت عمده مطالب این خطبه در معرفی امام علی(ع) و فداکاریها و مقاومتهایی است که وی در دفاع از اسلام به عمل آورده است. |
|
| |
|
| به طور کلی دوران عمر ۲۹ساله امام حسن عسکری(ع) به سه دوره تقسیم میگردد:
| | نویسنده در آغاز، بحث سندی درباره خطبه، انجام داده است، آنگاه قضیه باغ فدک را که زمینهساز سخن حضرت است، دنبال میکند. وی مفردات خطبه، بهویژه حمد و شکر را توضیح میدهد و مفهوم نعمت و بازتاب آن در کلام [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] و [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازی]] و... را دنبال میکند. |
| * دوره اول ۱۳سال است که زندگی آن حضرت در مدینه گذشت.
| |
| * دوره دوم ۱۰سال در سامرا قبل از امامت.
| |
| * دوره سوم نزدیک ۶ سال امامت آن حضرت میباشد.
| |
| دوره امامت حضرت عسکری(ع) با قدرت ظاهری بنیعباس رو در روی بود. خلفایی که به تقلید هارون در نشان دادن نیروی خود بلندپروازیهایی داشتند.
| |
|
| |
|
| امام حسن عسکری(ع) از شش سال دوران امامتش، سه سال را در زندان گذرانید. زندانبان آن حضرت صالح بن وصیف دو غلام ستمکار را بر امام گماشته بود، تا بتواند آن حضرت را – به وسیله آن دو غلام – آزار بیشتری دهد، اما آن دو غلام که خود از نزدیک ناظر حال و حرکات امام بودند تحت تأثیر آن امام بزرگوار قرار گرفته به صلاح و خوش رفتاری گراییده بودند.
| | نویسنده از رویکرد فلسفی در توضیح مفهوم توحید و صفتهای الهی بهره گرفته است، آنگاه بحث تاریخی شرک را در جهان عرب پیش از اسلام ارائه داده و مرتبتهای توحید را بههمراه فطرت و گونههای آن و نظم در آفرینش تشریح کرده است. |
|
| |
|
| وقتی از این غلامان جویای حال امام شدند، میگفتند این زندانی روزها روزه دار است و شبها تا بامداد به عبادت و راز و نیاز با معبود خود سرگرم است و با کسی سخن نمیگوید.
| | قدرت و اراده در پروردگار و انسان در کنار بینیازی خداوند و رازی که در آفرینش، پنهان است و هدفی که از آن در نظر ربوبی بوده است، بحث بعدی نویسنده را شکل داده است. |
|
| |
|
| عبیدالله خاقان وزیر معتمد عباسی با همه غروری که داشت وقتی با حضرت عسکری ملاقات میکرد به احترام آن حضرت برمی خاست، و آن حضرت را بر مسند خود مینشانید. پیوسته میگفت: در سامره کسی را مانند آن حضرت ندیدهام، وی زاهدترین و داناترین مردم روزگار است.
| | وی پس از بحث توحید، به نبوت – بهویژه پیامبری حضرت محمد(ص) - پرداخته است و سر خاتمیت را بههمراه میزانهای سهگانه تعادل، تلازم و تعاند در انبیا توضیح داده است. در ادامه از حقیقت آدمی و بعدهای متضاد او و مسئله هبوط وی بر زمین و پیمودن راه تکامل با کمک عبودیت و التزام به شریعت و مفهوم شرک سخن گفته است. |
|
| |
|
| پسر عبیدالله خاقان میگفت: من پیوسته احوال آن حضرت را از مردم میپرسیدم. مردم را نسبت به او متواضع مییافتم. میدیدم همه مردم به بزرگواریش معترفند و دوستدار او میباشند.
| | نویسنده، مفهومهای نماز، روزه و صبر و یاریجستن از آنها، اشاعه معروف، پیشهکردن خوی و رفتار نیکو، صله رحم، وفای به نذر، دوریجستن از ستمپیشگی، عدالتورزی و حکمرانی دینی را که در خطبه حضرت فاطمه(س) آمده است، شرح داده است.<span id="mp-more">[[شرح خطبه حضرت زهرا علیهاالسلام|'''ادامه ...''']]</span> |
| | |
| با آنکه امام(ع) جز با خواص شیعیان خود رفت و آمد نمیفرمودند، دستگاه خلافت عباسی برای حفظ آرامش خلافت خود بیشتر اوقات، آن حضرت را زندانی و ممنوع از معاشرت داشت.
| |
| | |
| از جمله مسائل روزگار امام حسن عسکری(ع) یکی نیز این بود که از طرف خلافت وقت، اموال و اوقات شیعه، به دست کسانی سپرده میشد که دشمن آل محمد(ص) و جریانهای شیعی بودند، تا بدین گونه بنیه مالی نهضت تقویت نشود.چنانکه نوشتهاند که احمد بن عبیدالله بن خاقان از جانب خلفا، والی اوقاف و صدقات بود در قم، و او نسبت به اهلبیت رسالت، نهایت مرتبه عداوت را داشت. | |
| | |
| نیز اصحاب امام حسن عسکری، متفرق بودند و امکان تمرکز برای آنان نبود، کسانی چون ابوعلی احمد بن اسحاق اشعری در قم و ابوسهل اسماعیل نوبختی در بغداد میزیستند، فشار و مراقبتی که دستگاه خلافت عباسی، پس از شهادت حضرت رضا(ع) معمول داشت، چنان دامن گسترده بود که جناح مقابل را با سختترین نوع درگیری واداشته بود. این جناح نیز طبق ایمان به حق و دعوت به اصول عدالت کلی، این همه سختی را تحمل میکرد، و لحظهای از حراست (و نگهبانی) موضع غفلت نمیکرد.
| |
| | |
| باری، امام حسن عسکری(ع) بیش از ۲۹سال عمر نکرد ولی در مدت شش سال امامت و ریاست روحانی اسلامی، آثار مهمی از تفسیر قرآن و نشر احکام و بیان مسائل فقهی و جهت دادن به حرکت انقلابی شیعیانی که از راههای دور برای کسب فیض به محضر امام(ع) میرسیدند بر جای گذاشت.
| |
| | |
| در زمان امام یازدهم تعلیمات عالیه قرآنی و نشر احکام الهی و مناظرات کلامی جنبش علمی خاصی را تجدید کرد، و فرهنگ شیعی – که تا آن زمان شناخته شده بود – در رشتههای دیگر نیز مانند فلسفه و کلام باعث ظهور مردان بزرگی چون یعقوب بن اسحاق کندی، که خود معاصر امام حسن عسکری بود و تحت تعلیمات آن امام، گردید.
| |
| | |
| سرانجام امام حسن عسکری(ع) در هشتم ربيعالاول سال 260ق بهوسیله زهری که به دستور معتمد عباسی به ایشان خورانده شد به شهادت رسیدند، سن ایشان در هنگام شهادت، حدود 28 يا 29 سال بود و در خانۀ خود و درجوار قبر پدر خويش در سامرا به خاک سپرده شدند.<span id="mp-more">[[امام حسن عسکری علیهالسلام|'''ادامه ...''']]</span>
| |
