۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
وسائل الشيعة و مستدركها: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'وسائل الشيعة' به 'وسائل الشيعة '
جز (جایگزینی متن - 'محمد بن يعقوب كلينى' به 'محمد بن يعقوب كلينى') |
جز (جایگزینی متن - 'وسائل الشيعة' به 'وسائل الشيعة ') |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
«[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] و مستدركها»، اثر شيخ محمد بن حسن حر عاملى (1104ق) و حاج ميرزا حسين نورى مى‌باشد كه توسط شيخ رحمت‌الله رحمتى، گردآورى شده است. | |||
از آنجا كه نسخه ديگرى از اين كتاب، در نرم‌افزار موجود است، در اين نوشتار، به بررسى نسخه‌اى پرداخته شده كه توسط جامعه مدرسين، عرضه شده است. | از آنجا كه نسخه ديگرى از اين كتاب، در نرم‌افزار موجود است، در اين نوشتار، به بررسى نسخه‌اى پرداخته شده كه توسط جامعه مدرسين، عرضه شده است. | ||
«[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] »، يكى از كتاب‌هاى حديثى مهم و متداول در حوزه‌هاى علميه مى‌باشد و عنوان ابواب آن، برگرفته از رواياتى است كه در آن باب، ذكر شده است و هر عنوان، فتواى مؤلف را بيان مى‌كند، چنان‌كه احكام برآمده از روايات، خود عنوان باب شده است <ref>ربانى، حسن، ص 196</ref>. | |||
از خصوصيات اين كتاب، در برابر جوامع روايى متقدمان، آن است كه [[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حر عاملى]]، عناوين ابواب | از خصوصيات اين كتاب، در برابر جوامع روايى متقدمان، آن است كه [[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حر عاملى]]، عناوين ابواب «[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] » را بسيار جزئى نقل كرده و ذيل هر عنوان را بر اساس آن، گردآورده است. براى مثال [[کلینی، محمد بن یعقوب|محمد بن يعقوب كلينى]] در كتاب «صيد و ذباحه» اين عنوان را آورده: «باب الصيد بالسلاح» و در ذيل آن، دوازده روايت برشمرده، درحالى‌كه [[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حر عاملى]] اين روايات را با عنوان مناسب ذكر كرده و پنج عنوان براى روايات آن قرار داده است كه از هر عنوان فتواى او نيز استفاده مى‌شود <ref>همان</ref>. | ||
سعى مؤلف بر گردآورى روايات فقهى بوده و از آنجا كه برخى از روايات، از ديد و قلم وى جا مانده است، حال يا به دليل عدم التفات مؤلف به آنها - با وجود آنكه در منابعى كه [[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حر عاملى]] از آنها استفاده كرده، آن روايات وجود دارد - و يا به دليل عدم اعتماد او به راوى، لذا علامه نورى مستدركى بر | سعى مؤلف بر گردآورى روايات فقهى بوده و از آنجا كه برخى از روايات، از ديد و قلم وى جا مانده است، حال يا به دليل عدم التفات مؤلف به آنها - با وجود آنكه در منابعى كه [[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حر عاملى]] از آنها استفاده كرده، آن روايات وجود دارد - و يا به دليل عدم اعتماد او به راوى، لذا علامه نورى مستدركى بر «[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] » نوشته و در آن، رواياتى را كه به هر دليل، [[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حر عاملى]] متذكر آنها نگرديده و وى معتقد است كه فقيه بدان‌ها نيازمند مى‌باشد ذكر كرده است <ref>مقدمه محقق، ص 3</ref>. | ||
آنچه اثر حاضر را حائز اهميت و ويژگى ممتاز كرده، اين است كه در آن، اصل | آنچه اثر حاضر را حائز اهميت و ويژگى ممتاز كرده، اين است كه در آن، اصل «[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] » و مستدرك آن، در يك كتاب، گردآورى شده است. | ||
محقق در شيوه‌اى بديع و خلاقانه، به دليل تسهيل در امر مراجعه و ملاحظه احاديث فقهى در آينه‌اى واحد، هر دو متن (وسائل الشيعة و مستدرك آن) را در يك صفحه قرار داده و آن دو را با خطى از يكديگر جدا كرده است؛ به‌گونه‌اى كه متن | محقق در شيوه‌اى بديع و خلاقانه، به دليل تسهيل در امر مراجعه و ملاحظه احاديث فقهى در آينه‌اى واحد، هر دو متن ([[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] و مستدرك آن) را در يك صفحه قرار داده و آن دو را با خطى از يكديگر جدا كرده است؛ به‌گونه‌اى كه متن «[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] » در بالاى صفحه و مستدرك آن، در پايين قرار گرفته است؛ همچون دو درياى به‌هم‌پيوسته كه سرشار از لؤلؤ و مرجان بوده و برزخى ميان آن دو، قرار گرفته است <ref>همان، ص 4</ref>. | ||
كتاب | كتاب «[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] » توسط شيخ عبدالرحيم ربانى شيرازى، تحقيق و تصحيح شده است و در اثر حاضر، محقق به‌منظور اشباع و دقت بيشتر و تجديد در امر تحقيق، از آن استفاده كرده است <ref>همان</ref>. | ||
پاره‌اى از اقدامات محقق در اين اثر، عبارت است از: | پاره‌اى از اقدامات محقق در اين اثر، عبارت است از: | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
1. مقابله روايات منقوله با مصادر معتبر و اشاره به اختلافاتى كه دخيل در معنى مى‌باشند و مقابله آنها در درجه دوم، با تحقيق ذكرشده (توسط شيخ عبدالرحيم ربانى شيرازى) و ترجيح و ذكر آنچه صحيح‌تر به نظر مى‌رسيد و همچنين اشاره به مرجوح، در ذيل آن و اعراض از موارد اشتباه و نيز اختلافاتى كه دخلى در فهم مراد و معنى ندارند. در مورد مستدرك نيز از تحقيق مؤسسه آل‌البيت(ع) استفاده شده و همين شيوه در مورد آن به كار رفته است <ref>همان، ص 4 - 5</ref>. | 1. مقابله روايات منقوله با مصادر معتبر و اشاره به اختلافاتى كه دخيل در معنى مى‌باشند و مقابله آنها در درجه دوم، با تحقيق ذكرشده (توسط شيخ عبدالرحيم ربانى شيرازى) و ترجيح و ذكر آنچه صحيح‌تر به نظر مى‌رسيد و همچنين اشاره به مرجوح، در ذيل آن و اعراض از موارد اشتباه و نيز اختلافاتى كه دخلى در فهم مراد و معنى ندارند. در مورد مستدرك نيز از تحقيق مؤسسه آل‌البيت(ع) استفاده شده و همين شيوه در مورد آن به كار رفته است <ref>همان، ص 4 - 5</ref>. | ||
2. از آنجا كه عناوين ابواب مستدرك، مگر در مواردى نادر، همانند عناوين | 2. از آنجا كه عناوين ابواب مستدرك، مگر در مواردى نادر، همانند عناوين «[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] » مى‌باشد، به عناوين اصلى اكتفا شده و موارد اختلافى، در پاورقى‌ها ذكر گرديده است <ref>همان، ص 5</ref>. | ||
3. اشاره به مواردى كه صاحب وسائل با عبارت «ما تقدم و ما يأتي» ذكر فرموده، در آخر ابواب. در اين ميان در صورت تطابق هر دو تحقيق (ربانى و آل‌البيت)، بر آنها اعتماد شده و در صورت اختلاف، به موارد يادشده مراجعه گرديده و آنچه صواب به نظر مى‌رسيده، ثبت شده است. | 3. اشاره به مواردى كه صاحب وسائل با عبارت «ما تقدم و ما يأتي» ذكر فرموده، در آخر ابواب. در اين ميان در صورت تطابق هر دو تحقيق (ربانى و آل‌البيت)، بر آنها اعتماد شده و در صورت اختلاف، به موارد يادشده مراجعه گرديده و آنچه صواب به نظر مى‌رسيده، ثبت شده است. | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
فهرست اجمالى مطالب در ابتداى جلد اول و فهرست ابواب هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است. | فهرست اجمالى مطالب در ابتداى جلد اول و فهرست ابواب هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است. | ||
در پاورقى‌ها، علاوه بر ذكر منابع، به اختلافات موجود بين نسخ | در پاورقى‌ها، علاوه بر ذكر منابع، به اختلافات موجود بين نسخ «[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] » و مستدرك آن و نيز اختلافات موجود در تحقيقات صورت‌گرفته در اين دو كتاب (تحقيق شيخ عبدالرحيم ربانى شيرازى و تحقيق مؤسسه آل‌البيت)، اشاره شده است. | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
1. مقدمه و متن كتاب. | 1. مقدمه و متن كتاب. | ||
2. ربانى، حسن «روش‌شناسى تدوين حديث در وسائل | 2. ربانى، حسن «روش‌شناسى تدوين حديث در [[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] »، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: فصلنامه فقه، زمستان 1388، شماره 62 (17 صفحه، از 195 تا 211). | ||