التبصرة (لخمی قیروانی): تفاوت میان نسخه‌ها

'''التبصرة'''، ابوالحسن علی بن محمد لخمی قیروانی (متوفی 478ق)، از جمله کتب مهم مذهب مالکی است. این کتاب را می‌توان شرحی انتقادی بر «المدونة الكبری» مالک بن انس (93-179ق) دانست.

در مقدمه تحقیقی کتاب، ابوالحسن لخمی، با ذکر محل تولد و زندگی و وفاتش، اساتید و شاگردان و تألیفاتش و گفته‌های علما درباره وی، معرفی شده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص9-19</ref>

درباره جایگاه و اهمیت کتاب «التبصرة» همین بس که تقریباً هیچ کتابی از کتب مالکیه که بعد از لخمی نوشته شده نیست که از کلام و دیدگاه‌های لخمی در التبصرة او نقل نکرده باشد؛ لذا این کتاب از مهم‌ترین آثاری است که در تحریر روایت متقدمین و تقریب احکام متفقهین به آن مراجعه می‌شود؛ البته در این کتاب دیدگاه‌هایی ذکر شده که خارج از مذهب مالکی است، ولی ازآنجاکه لخمی مجتهد است و صحیح را از سقیم تشخیص می‌دهد و احکام را بدون هوا و هوس و تعصب استنباط می‌کند، لذا بر این کار وی ایرادی نیست. باوجود فتاوای خارج از مذهب مالکی در کتاب تبصره، علما این کتاب را تلقی به قبول کرده و اعتراضی بر آن نکرده‌اند، جز اینکه برخی گفته‌اند: در مذهب مالکی به این کتاب نمی‌توان فتوا داد<ref>ر.ک: همان، ص20-21</ref>.

محقق کتاب در مقدمه، این مسئله که چرا این کتاب به‌عنوان کتاب فتوا مطرح نشده را مطرح کرده و نوشته است: مالکیه آثار فراوانی را در گردآوری فتاوا و تألیف در نوازل (مسائل مستحدثه) فقهی نوشته‌اند، اما «التبصرة» قطعاً از کتب نوازل نیست و نویسنده‌ آن بنای بر این کار نداشته، بلکه حداکثر چیزی که درباره آن گفته شده این است که لخمی آن را شرح یا تعلیقه‌ای بر المدونه قرار داده است. البته محقق اثر این کلام را قبول نداشته و آن را حلقه مستقلی در سلسله کتب فقهی مالکی دانسته است و نزدیک‌تر به واقع آن است که آن را نقدی بر روایات المدونه و ترجیح بین آراء متقدمین در آن کتاب و غیر آن بدانیم<ref>ر.ک: همان، ص21-22</ref>.