تصوف: مقدمه‌ای بر عرفان اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

| پیش از =

}}

==ساختار==

تصوف بنا بر یکی از توضیحات ممکن، وجه باطنی اسلام است و به مانند همۀ جریان‌های عارفانۀ ادیان جهانی اشکال بی‌شماری دارد. به هنگام توصیف تصوف، در مقابل خود باغ پرطراوتی پر از گل‌های سرخ عطرآگین و نغمۀ بلبلان می‌بینیم که به منزلۀ جلوه‌هایی از حسن الهی و شور و شوق عاشقانه‌اند. در عین حال، تصوف بیابانی است از رسائل نظری به زبان عربی غامضی که برای کسانی که با آن بیگانه‌اند، چندان قابل فهم نیست. سپس در دوردستان قله‌های عالی‌ترین حکمت‌های عرفانی می‌درخشد، که تنها برای افراد معدودی قابل دسترسی است.

نویسنده سیر تحولات تصوف را از دوران شکل‌گری و سرآغاز آن در قرن دوم هجری تا اشکال گوناگون و امروزی آن بررسی می‌کند. سپس مفاهیم اصلی عرفان اسلامی را معرفی و تشریح و طریق صوفیان و منازل و مقامات سلوک را در سیر الی الله و رسیدن به معرفت الهی دنبال می‌کند. همچنین به معرفی صوفیان برجسته و آرا و نظرات آنان و آثار مهم کلاسیک تصوف می‌پردازد. پس از آن، جنبه‌های نظری و شناختی عرفان مبتنی بر حکمت الهی را توضیح می‌دهد و می‌کوشد این اصول و بنیان‌های نظری را به‌سادگی برای خواننده روشن کند.

نویسنده از مطرح‌کردن برداشت‌های عمومی از تصوف، یعنی جلوه‌هایی از تصوف که در زندگی مردم جاری است، غافل نمی‌ماند و بخشی از کتاب را به سلسله‌ها و طریقت‌های مختلف جهان اسلام، به عنوان نهاد و تشکیلات مردمی تصوف اختصاص می‌دهد. اگرچه گاه مشترکات کمی میان آن عرفان مبتنی بر حکمت الهی و مشی و مشرب شیفتگان و مجذوبانی که عشق الهی خود را در آوازها و اشعاری در جمع هم‌مسلکان خود ابراز می‌کنند، می‌یابد.

در این کتاب به ملامتیه و قلندریه نیز اشارتی کوتاه شده است. این جریان‌ها با تصوف پیوند خورده‌اند و دست‌کم از قرن هفتم تاکنون نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری سلسله‌های صوفیه و بسیاری از آداب و آیین‌های مرتبط با آن داشته‌اند.