پرش به محتوا

رویکردهای علامه مجلسی در اعتبارسنجی روایات بحارالأنوار: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '[[ ' به '[['
جز (جایگزینی متن - 'مقدمه نويس' به 'مقدمه‌نويس')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - '[[ ' به '[[')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
خط ۳۹: خط ۳۹:
بحث اصلی در فصل سوم كتاب، تبیین مبانی اعتبار‌سنجی روایات از دیدگاه علامه مجلسی است. بدین جهت نویسنده ابتدا به شرح دو مبنای «تحفظ بر متن احادیث و پرهیز از تأویل مگر به ضرورت» و «رعایت قاعده‌ تسامح در ادله‌ سنن به صورت محدود» كه برخاسته از متن روایات و موافق با روش اخبارگرایی علامه مجلسی است پرداخته و سپس به تفصیل دو مبنای اصلی علامه مجلسی در ارزیابی احادیث یعنی «توجه به روش كتاب محورانه و قرائن كتابشناسی» و «تقدم متن‌محوری بر سندمحوری» را بیان كرده است و نشان داده علامه مجلسی دو مبنای اصلی خود را به پیروی از قدمای محدث در ارزیابی احادیث به كاربرده است.
بحث اصلی در فصل سوم كتاب، تبیین مبانی اعتبار‌سنجی روایات از دیدگاه علامه مجلسی است. بدین جهت نویسنده ابتدا به شرح دو مبنای «تحفظ بر متن احادیث و پرهیز از تأویل مگر به ضرورت» و «رعایت قاعده‌ تسامح در ادله‌ سنن به صورت محدود» كه برخاسته از متن روایات و موافق با روش اخبارگرایی علامه مجلسی است پرداخته و سپس به تفصیل دو مبنای اصلی علامه مجلسی در ارزیابی احادیث یعنی «توجه به روش كتاب محورانه و قرائن كتابشناسی» و «تقدم متن‌محوری بر سندمحوری» را بیان كرده است و نشان داده علامه مجلسی دو مبنای اصلی خود را به پیروی از قدمای محدث در ارزیابی احادیث به كاربرده است.


به بیان دیگر، علامه مجلسی معتقد است صاحبان كتب اربعه یعنی شیخ كلینی، شیخ صدوق و شیخ طوسی و سایر محدثان دوره متقدم یعنی قبل از [[شیخ طوسی]] در ارزیابی احادیث، آن‌طور كه[[ صاحب معالم]] و [[شیخ بهایی]] هم گفته‌اند، قرینه‌هایی که اغلب از نوع كتاب‌محوری و متن‌محوری بوده در اختیار داشته‌اند و بر این اساس به صحت حدیث حكم می‌كردند. علامه مجلسی بر آن است كه تمام قرائنی كه قدمای محدث داشتند، از بین نرفته و می‌توان با پژوهش‌های حدیثی جایگاه كتاب‌محوری را در آثار قدمای محدث و تأثیر آن را در اعتبارسنجی روایات نزد آنان یافت. بدین معنا كه اغلب احادیث كتب اربعه و كتب معتبر حدیثی در دوره متقدمان از اصول و كتب معتبر اولیه اصحاب امامیه نقل شده است و آن منابع اولیه در دسترس قدمای محدث از طرق مختلف بوده است و آنان نقد و بررسی متن حدیث را براساس كتاب و نسخه‌های مختلف آن انجام می‌دادند و نه بر اساس سلسله راویان حدیث.
به بیان دیگر، علامه مجلسی معتقد است صاحبان كتب اربعه یعنی شیخ كلینی، شیخ صدوق و شیخ طوسی و سایر محدثان دوره متقدم یعنی قبل از [[شیخ طوسی]] در ارزیابی احادیث، آن‌طور كه[[صاحب معالم]] و [[شیخ بهایی]] هم گفته‌اند، قرینه‌هایی که اغلب از نوع كتاب‌محوری و متن‌محوری بوده در اختیار داشته‌اند و بر این اساس به صحت حدیث حكم می‌كردند. علامه مجلسی بر آن است كه تمام قرائنی كه قدمای محدث داشتند، از بین نرفته و می‌توان با پژوهش‌های حدیثی جایگاه كتاب‌محوری را در آثار قدمای محدث و تأثیر آن را در اعتبارسنجی روایات نزد آنان یافت. بدین معنا كه اغلب احادیث كتب اربعه و كتب معتبر حدیثی در دوره متقدمان از اصول و كتب معتبر اولیه اصحاب امامیه نقل شده است و آن منابع اولیه در دسترس قدمای محدث از طرق مختلف بوده است و آنان نقد و بررسی متن حدیث را براساس كتاب و نسخه‌های مختلف آن انجام می‌دادند و نه بر اساس سلسله راویان حدیث.


شاخصه اصلی كتاب، برجسته کردن «توجه به روش كتاب‌محورانه و قرائن كتاب‌شناسی» به عنوان مهم‌ترین مبنای علامه مجلسی در تألیف بحارالانوار است. به عبارت دیگر با توجه به مقدمه‌های پر‌فایده بحارالانوار، وی با تكیه بر اعتماد به آثار حدیثی و كتبی كه احادیثی ارزنده در بر دارد، با نظام اولویت‌بندی خاص در اعتبارسنجی منابع حدیثی به تألیف بحارالانوار پرداخته است. از مقدمه بحار روشن می‌شود که علامه مجلسی تمام منابع بحار را در یك درجه از اعتبار نمی‌داند و به نظام رتبه‌بندی در صحت و ضعف احادیث و منابع قائل است، از این رو در مقدمه‌ بحار هجده مورد از منابع را كم‌اعتبار می‌داند.
شاخصه اصلی كتاب، برجسته کردن «توجه به روش كتاب‌محورانه و قرائن كتاب‌شناسی» به عنوان مهم‌ترین مبنای علامه مجلسی در تألیف بحارالانوار است. به عبارت دیگر با توجه به مقدمه‌های پر‌فایده بحارالانوار، وی با تكیه بر اعتماد به آثار حدیثی و كتبی كه احادیثی ارزنده در بر دارد، با نظام اولویت‌بندی خاص در اعتبارسنجی منابع حدیثی به تألیف بحارالانوار پرداخته است. از مقدمه بحار روشن می‌شود که علامه مجلسی تمام منابع بحار را در یك درجه از اعتبار نمی‌داند و به نظام رتبه‌بندی در صحت و ضعف احادیث و منابع قائل است، از این رو در مقدمه‌ بحار هجده مورد از منابع را كم‌اعتبار می‌داند.