نفری، محمد بن عبدالجبار: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (جایگزینی متن - 'حلاج' به 'حلاج ')
 
(۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR00809.jpg|بندانگشتی|نفری، محمد بن عبد الجبار]]
[[پرونده:NUR00809.jpg|بندانگشتی|نفری، محمد بن عبدالجبار]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
|-
! نام!! data-type='authorName'|نفری، محمد بن عبد الجبار
! نام!! data-type="authorName" |نفری، محمد بن عبدالجبار
|-
|-
|نام های دیگر  
|نام‌های دیگر  
|data-type='authorOtherNames'|  
| data-type="authorOtherNames" |  
|-
|-
|نام پدر  
|نام پدر  
|data-type='authorfatherName'|
| data-type="authorfatherName" |عبدالجبار
|-
|-
|متولد  
|متولد  
|data-type='authorbirthDate'|
| data-type="authorbirthDate" |
|-
|-
|محل تولد
|محل تولد
|data-type='authorBirthPlace'|
| data-type="authorBirthPlace" |شهر نِفَّر (نيپور سابق)، بين كوفه و بصره
|-
|-
|رحلت  
|رحلت  
|data-type='authorDeathDate'|354 هـ.ق
| data-type="authorDeathDate" |354 ق
|-
|-
|اساتید
|اساتید
|data-type='authorTeachers'|
| data-type="authorTeachers" |
|-
|-
|برخی آثار
|برخی آثار
|data-type='authorWritings'|
| data-type="authorWritings" |[[کتاب المواقف]]
|-class='articleCode'
 
|کد مولف
[[الاعمال الصوفیه]]
|data-type='authorCode'|AUTHORCODE809AUTHORCODE
 
[[النصوص الکاملة للنفری]]
|- class="articleCode"
|کد مؤلف
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE00809AUTHORCODE
|}
|}
</div>
</div>


'''ابوعبدالله، محمد بن عبدالجبار بن حسن نفرى''' (متوفای 344ق یا 354ق یا366ق)، ملقب به '''مصرى''' و '''اسكندرى'''، صوفى قرن چهارم هجرى مى‌باشد.


«ابو عبد الله، محمد بن عبد الجبار بن حسن نفرى»، ملقب به مصرى و اسكندرى، صوفى قرن چهارم هجرى مى‌باشد. وى در شهر نِفَّر (نيپور سابق)، بين كوفه و بصره، به دنيا آمد.
== ولادت ==
وى در شهر نِفَّر (نيپور سابق)، بين كوفه و بصره، به دنيا آمد.


از زندگى وى اطلاع چندانى در دست نيست و در نخستين تذكره‌ها، ذكرى از وى به ميان نيامده است.
از زندگى وى اطلاع چندانى در دست نيست و در نخستين تذكره‌ها، ذكرى از وى به ميان نيامده است.


علت اين امر را پيروى نكردن وى از طريقتى خاص يا شيخى مشهور يا تعمد در ناشناس ماندن و ابراز نكردن صريح آراى خويش، به سبب هراس از فضاى حاكم بر جامعه پس از ماجراى [[حلاج، حسین بن منصور|حلاج]] ، دانسته‌اند.
علت اين امر را پيروى نكردن وى از طريقتى خاص يا شيخى مشهور يا تعمد در ناشناس ماندن و ابراز نكردن صريح آراى خويش، به سبب هراس از فضاى حاكم بر جامعه پس از ماجراى [[حلاج، حسین بن منصور|حلاج]]، دانسته‌اند.
 
نخستين بار [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]]، در «فتوحات مكيه» و «مواقع النجوم» به او اشاره كرده است و صوفيان اندلس نيز در سلسله انساب خود از وى به همراه شبلى و [[حلاج، حسین بن منصور|حلاج]]  نام برده‌اند.


به گفته عفيف الدين تلمسانى، وى زندگى خود را در سياحت و گمنامى سپرى كرد و سرانجام، در يكى از روستاهاى مصر درگذشت، اما غانمى اين نظر را رد كرده و گفته تمام سفرهاى او در عراق بوده و محل وفات وى نيز «نيل مصر» در عراق است. وى علت اشتهار نفّرى را در مصر، مغرب و اندلس، نتيجه اهتمام شاگردان [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] و تلمسانى دانسته است.
== پیشینه ==
نخستين بار [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]]، در «فتوحات مكيه» و «مواقع النجوم» به او اشاره كرده است و صوفيان اندلس نيز در سلسله انساب خود از وى به همراه شبلى و [[حلاج، حسین بن منصور|حلاج]] نام برده‌اند.


تاريخ وفات وى را به اختلاف، 344ق، 354ق و 366ق ذكر كرده‌اند.
به گفته عفيف‌الدين تلمسانى، وى زندگى خود را در سياحت و گمنامى سپرى كرد و سرانجام، در يكى از روستاهاى مصر درگذشت، اما غانمى اين نظر را رد كرده و گفته تمام سفرهاى او در عراق بوده و محل وفات وى نيز «نيل مصر» در عراق است. وى علت اشتهار نفّرى را در مصر، مغرب و اندلس، نتيجه اهتمام شاگردان [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] و تلمسانى دانسته است.
 
نفّرى، آثارى به نظم و نثر از خود بر جاى گذاشته كه مهم‌ترين آنها مجموعه «المواقف و المخاطبات» است كه افزون بر چند نسخ خطى موجود، نسخه‌اى از آن با شرح و ترجمه آربرى، در 1313ش / 1934م، در قاهره به چاپ رسيده است.
 
پل نويا، تعدادى از رسالات و اشعار وى را در اثرى با عنوان «نصوص صوفية غير منشورة لشقيق بلخى، ابن عطاء الآدمى و النفّرى»، در 1351ش / 1973م، در بيروت منتشر كرده است. جمال مرزوقى و سعيد غانمى نيز مجموعه‌اى از آثار وى را به ترتيب، با عناوين «النصوص الكاملة للنفّرى» و «الأعمال الصوفية» در مصر و عراق چاپ كرده‌اند.
 
برخى محققان، مؤلف اصلى «المواقف و المخاطبات» را محمد بن عبد الله نفّرى (متوفى 354) دانسته و بر اين نظر بوده‌اند كه محمد بن عبد الجبار، مصاحب يا نوه وى بوده و آرا و احوال عرفانى او را نوشته است.


== اسلوب نگارش ==
اسلوب نفّرى در نگارش آثارش، كاملاً رمزى، غامض و مشتمل بر صور خيال بوده و درك آن بسيار دشوار است.
اسلوب نفّرى در نگارش آثارش، كاملاً رمزى، غامض و مشتمل بر صور خيال بوده و درك آن بسيار دشوار است.


خط ۶۲: خط ۶۲:
از نظر نفّرى، وقفه بالاتر از معرفت و معرفت نيز بالاتر از علم است. واقف، از هر چيز و هركس، به خدا نزديك‌تر است و از بشريت و اوامر و نواهى، فراتر رفته است. در چنين مقامى، واقف، به مجراى اراده و فيض الهى بدل گشته و حتى قدرت خلق و ايجاد مى‌يابد.
از نظر نفّرى، وقفه بالاتر از معرفت و معرفت نيز بالاتر از علم است. واقف، از هر چيز و هركس، به خدا نزديك‌تر است و از بشريت و اوامر و نواهى، فراتر رفته است. در چنين مقامى، واقف، به مجراى اراده و فيض الهى بدل گشته و حتى قدرت خلق و ايجاد مى‌يابد.


به‌رغم اصالت تعاليم نفّرى، عناصرى مشابه با تعاليم جنيد و به‌ويژه [[حلاج، حسین بن منصور|حلاج]] و حتى در برخى مواقف، نشانه‌هايى از عقيده به حلول و اتحاد ديده مى‌شود، اما برخى ديگر عقيده دارند كه وى معتقد به وحدت شهود بوده است، نه وحدت وجود يا اتحاد. خود وى نيز در جايى عقيده به حلول و اتحاد را رد كرده است.
== اعتقادات ==
به‌رغم اصالت تعاليم نفّرى، عناصرى مشابه با تعاليم جنيد و به‌ويژه [[حلاج، حسین بن منصور|حلاج]] و حتى در برخى مواقف، نشانه‌هايى از عقيده به حلول و اتحاد ديده مى‌شود، اما برخى ديگر عقيده دارند كه وى معتقد به وحدت شهود بوده است، نه وحدت وجود يا اتحاد. خود وى نيز در جايى عقيده به حلول و اتحاد را رد كرده است.


بنا به نظر مرزوقى، نفّرى، انسان را فاقد اراده و تمام افعال او را، از طاعت و معصيت، مخلوق خدا مى‌دانست. وى مى‌كوشيد كلامش با شريعت متعارض نباشد، اما عباراتى دارد كه مغاير كتاب و سنّت است.
بنا به نظر مرزوقى، نفّرى، انسان را فاقد اراده و تمام افعال او را، از طاعت و معصيت، مخلوق خدا مى‌دانست. وى مى‌كوشيد كلامش با شريعت متعارض نباشد، اما عباراتى دارد كه مغاير كتاب و سنّت است.


نفّرى يكى از بزرگان صاحب‌سبك در تاريخ زبان عربى است و از اسلوب و الفاظ خاص او، افراد ديگرى از جمله ابن قضيب البان (متوفى 1040)، مؤلف «المواقف الالهية»، استفاده كرده‌اند.
نفّرى يكى از بزرگان صاحب‌سبک در تاريخ زبان عربى است و از اسلوب و الفاظ خاص او، افراد ديگرى از جمله ابن قضيب البان (متوفى 1040)، مؤلف «المواقف الالهية»، استفاده كرده‌اند.
 
ابن سبعين نيز در «الرسالة الفقيرية»، هنگام نقد مذاهب فلسفى صوفيه، به نفّرى و مواقف او اشاره كرده است. عفيف‌الدين تلمسانى نيز بر مواقف نفّرى شرح نوشته است.
 
== وفات ==
تاريخ وفات وى را به اختلاف، 344ق، 354ق و 366ق ذكر كرده‌اند.
 
== آثار ==
نفّرى، آثارى به نظم و نثر از خود بر جاى گذاشته كه مهم‌ترين آنها مجموعه «المواقف و المخاطبات» است كه افزون بر چند نسخ خطى موجود، نسخه‌اى از آن با شرح و ترجمه آربرى، در 1313ش / 1934م، در قاهره به چاپ رسيده است.
 
پل نويا، تعدادى از رسالات و اشعار وى را در اثرى با عنوان «نصوص صوفية غير منشورة لشقيق بلخى، ابن عطاء الآدمى و النفّرى»، در 1351ش / 1973م، در بيروت منتشر كرده است. جمال مرزوقى و سعيد غانمى نيز مجموعه‌اى از آثار وى را به ترتيب، با عناوين «النصوص الكاملة للنفّرى» و «الأعمال الصوفية» در مصر و عراق چاپ كرده‌اند.
 
برخى محققان، مؤلف اصلى «المواقف و المخاطبات» را محمد بن عبدالله نفّرى (متوفى 354) دانسته و بر اين نظر بوده‌اند كه محمد بن عبدالجبار، مصاحب يا نوه وى بوده و آرا و احوال عرفانى او را نوشته است.
 
 
 
 
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


ابن سبعين نيز در «الرسالة الفقيرية»، هنگام نقد مذاهب فلسفى صوفيه، به نفّرى و مواقف او اشاره كرده است. عفيف الدين تلمسانى نيز بر مواقف نفّرى شرح نوشته است.
[[کتاب المواقف]]


[[الأعمال الصوفية]]


== وابسته‌ها ==
[[النطق و الصمت]]
[[کتاب المواقف]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده


[[الاعمال الصوفیه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[النصوص الکاملة للنفری]]


[[ النصوص الکاملة للنفری]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[نصوص‌ صوفیة‌ غیر منشورة لشقیق‌ البلخی‌، ابن‌ عطا‌ء الادمی، النفری]]


[[خواطر نفسانی (تصحیح پنج رساله در خواطر)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[خواطر نفسانی (تصحیح پنج رساله در خواطر)]]


[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:زندگی‌نامه]]