پرش به محتوا

آشنایی با نهج‌البلاغه (كاظم محمدى): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'اهل بیت' به 'اهل‌بیت'
جز (جایگزینی متن - 'جمع آوری' به 'جمع‌آوری')
جز (جایگزینی متن - 'اهل بیت' به 'اهل‌بیت')
 
خط ۳۸: خط ۳۸:
و دیدم که کلام امام(ع) حول سه اصل فراهم آمده است: اوّل: خطبه‌ها و اوامر. دوّم: نوشته‌ها و نامه‌ها. و سوّم: حکمت‌ها و اندرزها. از این رو به توفیق خدای متعال بر این همّت گماشتم که از سخنان وی نخست خطبه‌های برجسته را برگزینم، سپس نامه‌های دلپسند را و آنگاه حکمت‌ها و آداب نیکو را. برای هر دسته از آنها بابی جدا گشودم و در هر باب اوراقی سپید گذاشتم تا اگر زآن پس سخنی به دست آید که تا آن هنگام به آن آگاه نبوده ام، یا به گفته‌هایی از او واقف گردم که به هنگام گفت و گوی با کسی، یا پاسخ گفتن به پرسشی، یا منظوری دیگر بیان فرموده باشد و آن سخنان از قاعده‌ی نهاده بیرون باشد در آن اوراق بنویسم و سپس هریک را در بابی مناسب و نزدیکتر به هدف کتاب بگنجانم. امّا بسا که سخنی از این سخنان برگزیده، در فصلی مناسب گنجانیده نشده باشد، یا آن گفته‌های زیبا را از نظر مضمون و مطلب انسجام و نظامی نباشد. زیرا منظور من آن بود که گلچینی از نکته‌های بدیع و سخنان بی مانند و نورافشان آن امام(ع) را فراهم آورم و هدفم پیوستگی و نظم مطالب نبود <ref>متن، صص 29-28</ref>.
و دیدم که کلام امام(ع) حول سه اصل فراهم آمده است: اوّل: خطبه‌ها و اوامر. دوّم: نوشته‌ها و نامه‌ها. و سوّم: حکمت‌ها و اندرزها. از این رو به توفیق خدای متعال بر این همّت گماشتم که از سخنان وی نخست خطبه‌های برجسته را برگزینم، سپس نامه‌های دلپسند را و آنگاه حکمت‌ها و آداب نیکو را. برای هر دسته از آنها بابی جدا گشودم و در هر باب اوراقی سپید گذاشتم تا اگر زآن پس سخنی به دست آید که تا آن هنگام به آن آگاه نبوده ام، یا به گفته‌هایی از او واقف گردم که به هنگام گفت و گوی با کسی، یا پاسخ گفتن به پرسشی، یا منظوری دیگر بیان فرموده باشد و آن سخنان از قاعده‌ی نهاده بیرون باشد در آن اوراق بنویسم و سپس هریک را در بابی مناسب و نزدیکتر به هدف کتاب بگنجانم. امّا بسا که سخنی از این سخنان برگزیده، در فصلی مناسب گنجانیده نشده باشد، یا آن گفته‌های زیبا را از نظر مضمون و مطلب انسجام و نظامی نباشد. زیرا منظور من آن بود که گلچینی از نکته‌های بدیع و سخنان بی مانند و نورافشان آن امام(ع) را فراهم آورم و هدفم پیوستگی و نظم مطالب نبود <ref>متن، صص 29-28</ref>.
آنچه که مسلّم است این است که [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سیّد رضی]] تنها کسی نیست که به جمع‌آوری خطبه‌ها و سخنان امام همّت گماشته باشد، زیرا پیش از او هم کسانی به این مهم پرداخته بودند کما این که [[ابوعبید، قاسم بن سلام|ابوعبید قاسم بن سلام]] در گذشته با سال 244 هجری و [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه عبدالله بن مسلم مروزی]] درگذشته با سال 276 هجری هر دو کتابی دارند که [[غريب الحديث (ابن قتیبه)|غریب الحدیث]] نام دارد و در آنجا بخش‌هایی از سخنان [[امام علی علیه‌السلام|امام علی]] جمع و تدوین شده است. و پیش از ایشان نیز فردی است به نام [[زیدبن وهب|زید بن وهب]] که به سال 96 هجری وفات یافته و کتابی دارد به نام [[خطب امیرالمؤمنین علی المنابر فی الجمع و الأعیاد]]. غیر از اینها کسان دیگری هم هستند که نویسنده از ایشان هم در همین کتاب مختصر یاد می‌کند <ref>متن، صص 31</ref>.
آنچه که مسلّم است این است که [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سیّد رضی]] تنها کسی نیست که به جمع‌آوری خطبه‌ها و سخنان امام همّت گماشته باشد، زیرا پیش از او هم کسانی به این مهم پرداخته بودند کما این که [[ابوعبید، قاسم بن سلام|ابوعبید قاسم بن سلام]] در گذشته با سال 244 هجری و [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه عبدالله بن مسلم مروزی]] درگذشته با سال 276 هجری هر دو کتابی دارند که [[غريب الحديث (ابن قتیبه)|غریب الحدیث]] نام دارد و در آنجا بخش‌هایی از سخنان [[امام علی علیه‌السلام|امام علی]] جمع و تدوین شده است. و پیش از ایشان نیز فردی است به نام [[زیدبن وهب|زید بن وهب]] که به سال 96 هجری وفات یافته و کتابی دارد به نام [[خطب امیرالمؤمنین علی المنابر فی الجمع و الأعیاد]]. غیر از اینها کسان دیگری هم هستند که نویسنده از ایشان هم در همین کتاب مختصر یاد می‌کند <ref>متن، صص 31</ref>.
بخش دیگر کتاب به ذکر موضوعات [[نهج‌‌البلاغة (صبحی صالح)|نهج‌البلاغه]] پرداخته است و در این بین به این موضوعات توجّه شده است: خدا و توحید، آفرینش، معرّفی شخصیّت رسول خاتم، عبادت و بندگی، حکومت و عدالت و سیاست، معرّفی اهل بیت رسول خدا، بیان علم و حکمت، تاریخ و فلسفه‌ی تاریخ، حقوق، شناخت ماهیت انسان، عالم فرشتگان، دنیا و آخرت، جنگ و جهاد، معرّفی شخصیّت‌ها، معرّفی اهل تقوا، معرّفی حق و باطل، هدایت و ضلالت، وحی و قرآن، اخلاق و عرفان، نقد و شکایت. الینها موضوعاتی است که گزینش شده و مسلّماً خلاصه و اجمالی از آن تفصیل است و می‌توان گفت که چیزی در محتوا و معنا فروگذار نشده است و تمام گفتنی‌ها به صراحت و ظرافت مدّ نظر قرار گرفته است.
بخش دیگر کتاب به ذکر موضوعات [[نهج‌‌البلاغة (صبحی صالح)|نهج‌البلاغه]] پرداخته است و در این بین به این موضوعات توجّه شده است: خدا و توحید، آفرینش، معرّفی شخصیّت رسول خاتم، عبادت و بندگی، حکومت و عدالت و سیاست، معرّفی اهل‌بیت رسول خدا، بیان علم و حکمت، تاریخ و فلسفه‌ی تاریخ، حقوق، شناخت ماهیت انسان، عالم فرشتگان، دنیا و آخرت، جنگ و جهاد، معرّفی شخصیّت‌ها، معرّفی اهل تقوا، معرّفی حق و باطل، هدایت و ضلالت، وحی و قرآن، اخلاق و عرفان، نقد و شکایت. الینها موضوعاتی است که گزینش شده و مسلّماً خلاصه و اجمالی از آن تفصیل است و می‌توان گفت که چیزی در محتوا و معنا فروگذار نشده است و تمام گفتنی‌ها به صراحت و ظرافت مدّ نظر قرار گرفته است.
در بخش بعد که از اصول و فروع دین سخن رفته است، در بخش نخست: توحید و نبوّت و معاد و امامت و عدالت را مرور کرده و برای هر کدام شاهدی آورده است و در بخش دوّم که به فروع مربوط می‌شود به اجمالِ تمام فروع پر فروغ ده گانه را از نماز تا تبرّی از زبان نهج‌البلاغه به خوبی معرّفی نموده است. در دو بخش دیگر که به شروح و ترجمه‌ها پرداخته برخی از تفلسیر مشهور و برخی از ترجمه‌های در دست را نام برده که مسلّماً در هر دوره‌ای بر حجم و تعداد آنها افزوده می‌شود و ما همچنان به شرح و ترجمه‌های نوین و روآمد نیاز داریم تا با اندیشه‌های آن امام همام بیش از پیش آشنا بشویم.
در بخش بعد که از اصول و فروع دین سخن رفته است، در بخش نخست: توحید و نبوّت و معاد و امامت و عدالت را مرور کرده و برای هر کدام شاهدی آورده است و در بخش دوّم که به فروع مربوط می‌شود به اجمالِ تمام فروع پر فروغ ده گانه را از نماز تا تبرّی از زبان نهج‌البلاغه به خوبی معرّفی نموده است. در دو بخش دیگر که به شروح و ترجمه‌ها پرداخته برخی از تفلسیر مشهور و برخی از ترجمه‌های در دست را نام برده که مسلّماً در هر دوره‌ای بر حجم و تعداد آنها افزوده می‌شود و ما همچنان به شرح و ترجمه‌های نوین و روآمد نیاز داریم تا با اندیشه‌های آن امام همام بیش از پیش آشنا بشویم.
نویسنده کتاب آشنایی با نهج‌البلاغه، [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در خصوص تفاسیر می‌نویسد: وجود این همه شرح و تفسیر نمایانگر اهمیّت [[نهج‌‌البلاغة (صبحی صالح)|نهج‌البلاغه]] و ارزشمندی سخنان [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] در بین همه‌ی اقشار مردم از هر دستی است، چه مسلمان و چه غیر مسلمان. چه شیعه و چه سنّی. کلمات حکیمانه، سنجیده و کاملاً پخته‌ای که از یک انسان کامل جاری شده باشد هرکس را می‌تواند قانع و مجاب سازد و در راهنمائی و هدایت او کارساز باشد. چه خردهائی که در اقیانوس بیکران اندیشه‌های امام غوطه خورده و به عظمت آن راه یافته ولی هرگز عمق و گستره‌ی آنرا باز نشناخته‌اند، چه حکیمان و فیلسوفانی که در کلمات خردورز و حکیمانه‌ی او غرق گشته و از ژرفای آن کلمات به حیرت فرو رفته‌اند، و چه ادیبانی که در زمان خود در اوج فصاحت و بلاغت بوده ولی انصاف داده‌اند که از فصاحت و بلاغت او هنوز بسیار دورند. به هرحال [[نهج‌‌البلاغة (صبحی صالح)|نهج‌البلاغه]] و در مجموع سخنان [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] آنقدر شگفتی و جاذبه دارد که می‌توان گفت تا روز قیامت نه تنها مورد استفاده‌ی اهل علم و دین قرار می‌گیرد بلکه به واسطه‌ی خردمندان و حکیمان و عالمان هر دوره به شرح و تفسیرهای تازه تر خواهد انجامید، چنانکه در همین زمان نیز تفسیرهائی از آن صورت گرفته و تفاسیری هم در حال نوشتن است که ما از ذکر آنها خودداری می‌کنیم <ref>متن، صص 112-111</ref>.
نویسنده کتاب آشنایی با نهج‌البلاغه، [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در خصوص تفاسیر می‌نویسد: وجود این همه شرح و تفسیر نمایانگر اهمیّت [[نهج‌‌البلاغة (صبحی صالح)|نهج‌البلاغه]] و ارزشمندی سخنان [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] در بین همه‌ی اقشار مردم از هر دستی است، چه مسلمان و چه غیر مسلمان. چه شیعه و چه سنّی. کلمات حکیمانه، سنجیده و کاملاً پخته‌ای که از یک انسان کامل جاری شده باشد هرکس را می‌تواند قانع و مجاب سازد و در راهنمائی و هدایت او کارساز باشد. چه خردهائی که در اقیانوس بیکران اندیشه‌های امام غوطه خورده و به عظمت آن راه یافته ولی هرگز عمق و گستره‌ی آنرا باز نشناخته‌اند، چه حکیمان و فیلسوفانی که در کلمات خردورز و حکیمانه‌ی او غرق گشته و از ژرفای آن کلمات به حیرت فرو رفته‌اند، و چه ادیبانی که در زمان خود در اوج فصاحت و بلاغت بوده ولی انصاف داده‌اند که از فصاحت و بلاغت او هنوز بسیار دورند. به هرحال [[نهج‌‌البلاغة (صبحی صالح)|نهج‌البلاغه]] و در مجموع سخنان [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] آنقدر شگفتی و جاذبه دارد که می‌توان گفت تا روز قیامت نه تنها مورد استفاده‌ی اهل علم و دین قرار می‌گیرد بلکه به واسطه‌ی خردمندان و حکیمان و عالمان هر دوره به شرح و تفسیرهای تازه تر خواهد انجامید، چنانکه در همین زمان نیز تفسیرهائی از آن صورت گرفته و تفاسیری هم در حال نوشتن است که ما از ذکر آنها خودداری می‌کنیم <ref>متن، صص 112-111</ref>.