الإمام علی (عليه‌السلام) في فكر معتزلة بغداد: تفاوت میان نسخه‌ها

معتزله فرقه‌ای کلامی است که ابتدای سده دوم هجری قمری ایجاد شد. این گروه معتقد به اصالت عقل در برابر نقل  هستند. معتزله عقل نظری را بر آموزه‌های وحیانی حاکم می‌دانند. این اصل، ثمراتی در کلّیت نظام فکری و عقاید دینی آنان به همراه داشته و برداشتی ویژه از توحید و عدل الهی به دست داده است و بدین رو، به تأویل آن دسته از متون دینی که به ظاهر، با عقل ناسازگار است، پرداختند. در میان متکلمان اهل سنت، معتزله به متکلمان امامیه نزدیکترند و در برخی اصول اعتقادی مانند توحید و عدل با هم مشترکند. ارتباط نزدیک  شیعیان و معتزله در برخی دوره‌ های تاریخی بیشتر شد تا جایی که به تأثیر و تأثر این دو فرقه از یکدیگر انجامید. برخی از پژوهشگران معاصر و گروهی از نویسندگان قدیم، شیعیان را در علم کلام دنباله رو معتزلیان دانسته‌اند.  از سوی دیگر معتزلیان نیز از شیعیان متأثر شدند و به اندیشه‌های شیعی نزدیک شده‌اند چنان که گروهی از معتزله به برتری [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] بر دیگر صحابه پیامبر(ص) اعتقاد داشتند هر چند خلافت خلفای پیش از او را بنابر حفظ مصالح اجتماعی صحیح می‌دانستند. اما با این حال اختلاف نظرهای مهمی بین شیعیان و معتزلیان وجود دارد و مجادلات بسیاری بین علمای شیعی و معتزلی درباره عقاید کلامی در گرفته است. برای نمونه شیعیان در اندیشه‌ی امامت، جایگاه مرتکب گناه کبیره و امر به معروف و نهی از منکر، با معتزلیان اختلاف نظر دارند.